Xəbər verdiyimiz kimi “COVİD-19” pandemiyası ilə əlaqədar olaraq ölkə ərazisində bütün ali təhsil müəssisələri fəaliyyətini dayandırıb. Bu müddət ərzində dərslər online formada davam etdirilib. Lakin bir çox tələbə pandemiya dövründə təhsil haqlarını ödəməkdən imtina edib. Ötən günlərdə bir qrup tələbə pandemiya zamanı onlara dərs keçirilməməsi səbəbindən təhsil haqlarının ləğv olunmasını tələb edərək, Təhsil Nazirliyi qarşısında aksiya keçirib. 

Bəs tələbələrin təhsil haqlarının ləğv edilməsini tələb etmələri nə qədər doğrudur? Nə üçün Azərbaycanda ödənişsiz təhsil sistemi formalaşdırılmır? Bu və digər suallara Ednews-a verdiyi müsahibədə təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov cavab verib.

-Pandemiya dövründə tədris keçirilməyibsə, tələbədən ödəniş almaq nə qədər doğrudur?

- Hal – hazırda ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində dərs yoxdur, amma tələblər təhsil haqqını ödəyiblər. Deməli, tələbələrin dərs keçirilmədiyi üçün təhsil haqları və ya onun müəyyən hissəsi geri qayıtmalıdır. Martın 3 - dən etibarən ali təhsil müəssisələrində ənənəvi dərslər dayandıqdan sonra alternativ təhsil alma forması ortaya çıxdı. Təəssüflər olsun ki, bəzi ali təhsil müəssisələri bu istiqamətdə lazimi işləri görə bilmədilər.  Bununla yanaşı onlar tələbələrdən təhsil haqlarını tələb etdilər. Düzdür, hər iki tərəf istəyində haqlıdır. Deməli, pandemiyanın vurduğu zərərə görə təhsil haqqı ödənişi dövlət tərəfindən ödəniləcək tələbə kateqoriyasına aid olan tələbələr var ki, onlar təhsil haqlarını ödəyiblər. Qərarda deyilir ki, həssas əhali qrupuna aid edilən ailələrin üzvü olan tələbələrin 2020-ci ildə tədris smestrləri (yarımillikləri) üçün təhsil haqqı xərcləri dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ödəniləcək. Burada bir maraqlı nüansda var ki, hal hazırda 51 ali təhsil müəssisəsində təhsil alan 165 min tələbənin 60 faizi ödənişli əsaslarla təhsil alır və onların böyük əksəriyyəti qış sessiyasında iştirak etmək üçün təhsil haqlarının qalan hissəsini ödəyiblər. Baxmayaraq ki, hal – hazırda ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində dərs yoxdur, amma tələblər təhsil haqqını ödəyiblər. Deməli, tələbələrin dərs keçirilmədiyi üçün təhsil haqları və ya onun müəyyən hissəsi geri qayıtmalıdır.

Ali təhsil müəssiələri mövcud vəziyyətdə tələbələrə kifayət qədər ciddi güzəştlər ediblər. Onlara online dərslər tam şəkildə keçirilməsə belə, universitetlər tələbələrə imtahana giriş balları, imtahan sualları, kəsr fənləri ilə bağlı kifayət qədər ciddi güzəştlər ediblər.Narazı tələbələri də anlamaq lazmdır. Düzdür, indiki halda onlar sui istifadəyə yol veriblər. Nəzərə alsaq ki, kifayət qədər ciddi güzəştlər edilib, amma buna baxmayaraq, online təhsilin hüquqi bazasının olmaması tələblərin iddialarına haqq verir.Yaxşı olarkı, Nazirlər Kabineti ali təhsil müəsissələri ilə bağlı vahid qərar qəbul etsin. Eyni zamanda distabt, online təhsilin hüquqi bazasını formalaşdırsın.Mövcud vəziyyətdə online dərslər və ona görə təhsil haqlarının tələb edilməsi tamamilə  əsassızdır.

-Kamran bəy, ümumiyyətlə Azərbaycanda təhsil sistemi niyə ödənişsiz deyil?

- Orta təhsil 100 faiz ödənişsizdir. Ali təhsil də 50 faiz ödənişsizdir. Bundan başqa 175 min tələbənin 70 minin təhsil haqqını dövlət büdcəsi ödəyir. Artıq 510 faiz ali təhsil ödənişszidir. Biz tam şəkildə hər şeyi büdcənin zərərinə ata bilmərik. Bu zaman rəqabət mühiti itər.Daha savadlı şəxslərin ali təhsil alması lazımdır.

-Xarici təcrübədə bu problemlər necə həll olunur?

- Qərbdə növbəti il üçün təhsil haqqına güzəştlər tətbiq ediləcək. Cari il üçün heç bir bizdən daha çox və fərqli bir güzəşt nəzərdə tutulmayıb.

Təşəkkür edirik!

Günel Ağayeva