Hazırda Rusiya-Türkiyə Monitorinq Mərkəzi barədə çoxlu müzakirələr gedir. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?

- Rusiya-Türkiyə Monitorinq Mərkəzi bölgəyə nəzarət vasitələrindən biridir. Bu alət Azərbaycan tərəfindən çox peşəkarcasına hazırlanıb. Mərkəzdə otaqlara daxil olduqda  məni çox təəccübləndim. Orada dəqiq bölgü aparılıb. Hər iki tərəfin 8 monitoru, 6 kompüteri, bir kabinet türk komandanın və onun həmkarının. Bu bütün tərəflərin maraqlarını nəzərə alan effektiv monitorinq mərkəzidir. Biz bilirik ki, nə Rusiya, nə də ermənilər istəmirdi türk sülhməramlılar burada olsun. Türk süıhməramlılar hazırda yoxdur. Onlar distant iş görür. Mərkəz vəzifəsinin öhdəsindən effektiv şəkildə gəlir və qarşıya qoyulan diplomatik məqsəd heç kimi qıcıqlandırmır. Mərkəzin yerləşdiyi ərazi işğaldan azad olunmuş ərazidə deyil, artıq çoxdan Azərbaycanın tərkibində olan bir ərazidədir.

Ermənistanda müxalifətin Paşinyanın yerinə hakimiyyətə gəlməsi ehtimalı nə qədərdir?

- Ermənistanda müxalifət hakimiyyətə gələ bilər. Ancaq bu, Ermənistan üçün yaxşı heç nə vəd etmir. Ermənistanda stabilliyin olması bütövlükdə region üçün faydalıdır. Ermənistan Qarabağ məsələsinin nizamlanması şərtlərini qəbul etməli, ərazilərin itirilməsi ilə barışmalıdır və siyasi yenidənqurmaya başlamalıdır. Hakimiyyətə gələn qüvvə Qarabağa hücum etməyə dəyərmi, Azərbaycanla qarşıdurmaya getməyə dəyərmi kimi məsələləri deyil, ölkəni necə bərpa etmək, böhrandan çıxmaq, sonu olmayan revanşızmə məruz qoymamağı müzakirə etməlidir. Ermənistana  sülh lazımdır və kim ölkəni sülhə aparsa, o da Ermənistanın perspektivli siyasətçisi olacaq. Demokratik quruluşlarda qəfil dəyişikliklər ola bilir və populizm xasdır. Hakimiyyətə radikal erməni də gələ bilər. Ancaq bu halda ölkənin gələcəyi daha kədərli olacaq. Ermənistanda konstruktiv müxalifət və qüvvə hələ ki, görünmür. Sülhə doğru meyllər hələ ki, görünmür. Sovet dövründə Ermənistandan bütün dəmir yolları keçirdi. Lakin yeritdiyi siyasətə və buraxılan səhvlərə görə, Azərbaycandan keçən boru kəmərlərinin tranzit ölkə kimi böyük gəlirlərdən məhrum oldu.    

Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana tamhüquqlu inteqrasiyasına nə mane olur?

- Tarixən düşmən münasibət bəslənməsi. Azərbaycanın istənilən hökumət qurumu bu vəziyyəti dəyişə bilməz. Hazırda sülh mümkün deyil. Azərbaycanlılarla ermənilərin genetik bir yerdə yaşaya bilməyəcəyi mifdir. Ancaq misalçün 20-30 il keçəndən sonra heç vaxt ünsiyyət qurmayan ermənilər və azərbaycanlılar öncəki mifi dağıtsalar bu mümkün ola bilər, yoxsa onilliklər, yüzilliklər boyu bu düşmənçilik davam edə bilər. Qafqaz regionu koloritli, unikal, möcüzəvi bir bölgədir. Erməni xalqından qeyri-stabilliyin bazası olmaması üçün çox şey asılıdır.  

Azərbaycana nifrət hissi bəsləyən ermənilər bunu öz uşaqlarına da ötürəcəklər. Bəs bu halda düşmənçiliyə nə zaman son qoyulacaq?

- Region iqtisadi cəhətdən inkişaf etdikcə, insanlar anlayacaq ki, qürurlu, zalım və ac olmaqdansa sakit, xeyirxah və tox olmaq daha yaxşıdır. Nifrət yanacaq tələb edir, ən yaxşı isə yanacaq pul və qidadır.

Daha ətraflı videoda:

Müsahibəni aldı: Cəmilə Çebotareva

Tərcümə etdi: Gülnar Səlimova