20 Yanvar günündə Flora Kərimovadan gecikmiş etiraf ÖZƏL MÜSAHİBƏ

Müsahibələr 16:19 20.01.2022

32 il əvvəl, soyuq yanvar günündə, küçəyə, sovet tankları ilə mübarizəyə yollanan bir qadın var idi. 49 yaşında olmasına rəğmən gəncliyini və gümrahlığını itirməyən, çılğın və vətənpər bir qadın, bir ana idi O. 8 yaşındakı qızını dayəsinə tapşırıb çıxmışdı evdən, bir qeyri-müəyyənliyə doğru yola düşmüşdü, eşitdiyi hər atəş səsi onu övladından əbədi ayrılmaq qorxusuna, gördüyü hər cansız bədən vətən, millət dərdinə qərq edirdi. Göz yaşları və nalələrlə keçən gecəni havaya və insanlara açılan atəşdən savayı bir də “O” işıqlandırırdı. Axı, o Azərbaycan incəsənətinə doğan bir günəş idi. O FLORA KƏRİMOVA idi...

Flora Kərimova aysız, qızıl rəngli, qan dolu gecədə gördüyü və yaşadıqlarını həmsöhbəti jurnalist Nicat İsmayılova belə danışıb:

-Flora xanım, məşhur bir müğənnini, müğənnidən savayı, bir ananı 19 yanvarda küçələrə çıxaran səbəb nə idi?

-O gecə mən nə bir müğənni, nə bir ana, nə də bir qadın deyildim, sadəcə vətəndaş idim. Bütün Azərbaycan o ərəfədə ayaq üstəydi. Həmin ərəfədə ağsaqqalından, ağbirçəyindən, gəncinə, yeniyetməsinə qədər bütün azərbaycanlılar mübarizəyə qalxmışdı. Mən də sadəcə onlardan biri idim...

- Sizcə, o gecə biz xalq olaraq qalib gəldik, ya məğlub olduq?

- İndi bunu demək çətindir, çünki o gecə çox günahsız qanlar töküldü. Lakin o səviyyədə bir kütləvi qırğın belə Azərbaycan xalqını çökdürə bilmədi. Bir gecədə yüzlərlə şəhidlər verən xalq, səhəri gün onların dəfninə milyonlar olaraq çıxdı və o şəhidlərin qanından bir müstəqillik dastanı yazdı. Biz müstəqil olduqsa deməli qalib gəldik.

- Tanklara qarşı yalın əllərlə çıxan bir xalq və onu güllə-baran edən sovet ordusu. O gecə xalqın imdadına hansısa bir qurum, güc strukturu çatdımı?

- Mən, bu məsələdə yeganə olaraq Azərbaycan Donanmasının adını çəkə bilərəm. Onlar gecə ilə “SOS” siqnalı verərək Bakıdakı qırğınla bağlı dünya ictimaiyyətinə məlumat vermişdilər. Donanmanın yeganə xidməti “SOS” siqnalı deyildi. Bakıda qırğın təşkil edən qoşunlar törətdikləri faciənin qorxusuna qapılmışdılar. Çünki səhər yuxudan oyanan vətəndaşlar küçələrdə uzanan cansız bədənləri görsə böyük bir qəzəblə yeni qiyama qalxa bilərdilər. Ona görə də sovet hərbi birləşmələri qətlə yetirdikləri vətəndaşlarımızın meyitlərini dənizə atmaq istəyirdilər. Bunun qarşısını almaq üçün bütün gəmilər Xəzər buxtasına yanaşdılar və şəhidlərimizin cənazələrinin Xəzərə tökülməsinin qarşısını aldılar. Xalqı bundan xəbərdar etdilər. 20 yanvarın səhəri günü xalq dəniz kənarında növbə çəkməyə başladı (kövrəlir).

- 19-u gecədən etibarən xalqı meydanlara, sovet qoşunlarını isə Bakıya çağıran, müxalifəti və iqtidarı təmsil edən bəzi siyasətçilər yoxa çıxmışdılar. Bəs, siz o ağır günlərdə hansısa siyasətçini xalqın içərisində, xalqla çiyin-çiyinə bir vəziyyətdə gördünüzmü?

- Ağız gərək gözün gördüyünü danışsın. Mənim gözümsə o günlərdə cəmi bir nəfərdə idi, rəhmətlik Elmira xanım Qafarovada...

Bəziləri evlərindən çıxmağa qorxarkən, gizlənərkən bu mərd qadın xalq içində odlu-alovlu çıxışlar edir, mərkəzi komitəni və SSRİ rəhbərliyini sərt şəkildə qorxmadan tənqid edirdi. Onun səsi qəlbi yaralı, qəzəbli və məyus xalqımıza ürək-dirək verirdi. Elmira xanım o vaxt Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin sədri idi. Və məhz onun xalqpərəts mövqeyi nəticəsində ilk dəfə Azərbaycanda xalqla hökumət arasında birlik, həmrəylik təsis olundu. 20 yanvar faciəsindən sonra isə o xalqın Kremli titrədən etiraz səsinə çevrilmişdi.

-Flora xanım, siz 19 yanvara qədər və sonrasında hərakatda, istiqlal meydanlarında idiz. Bəs sizdən savayı hansı sənət adamları bu hərakatda iştirak edirdi? Sizinlə yan-yana üzü tanklara gedən ikinci bir insəcənət xadimi var idimi?

-Bilirsiz, mən istəməzdim ki, bunu qabardasız, bu mənim yaralı yerimdir. Heç kim yox idi. Əksinə, mən meydanlara çıxanda, yürüşlərə qatılanda bəzi sənət adamları, həmkarlarım məni lağa qoyur, mənə gülürdülər (ağlayır). Sonra çoxları dedi ki, mən də orada idim, lakin yalandır, heç kim yox idi. Bircə, xalq artisti Əminə xanım Dilbazi 20 yanvarın səhəri günü nümayişlərin önündə iştirak edirdi, əlində bir taxta, taxtanınsa başında bir qara köynək, bu bizim bayrağımız idi...

- 32 il əvvəl sizə lağ edənləri bu gün heç kim xatırlamır, lakin siz o dövrdə sovet süngüsünə üsyan edən Azərbaycan qadınının simasına çevrilmisiz. Biz sizinlə fəxr edirik, sizə minnətdarıq.

Kövrəlir, danışa bilmir, sadəcə bir neçə təşəkkür cümləsi eşidilir...

-Flora xanım, 50 yaşınızda müstəqil Azərbaycanı, 78 yaşınızda azad Şuşanı görmək sizə qismət olub, bu il 81 yaşınız olacaq, bu yaşınızda nəyi görməyi Allahdan istəyərdiz?

-Xocalıda soyqırım abidəsini, Xankəndidə Azərbaycan bayrağını görmək istəyirəm. Allah mənə bunu da görməyi qismət eləsin, sonra ürək rahatlığı ilə bu dünyadan köçə bilərəm.

 

Nicat İsmayılov

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
ABŞ-nin daha bir döyüş təyyarəsi Qırmızı dənizə düşüb
12:32 07.05.2025
İslamabad: Hindistan Pakistanın su ehtiyatlarını hədəf alıb
12:27 07.05.2025
Sabah Bakıda hava yağmursuz olacaq
12:20 07.05.2025
Türkiyənin aparıcı universitetlərindən birinin tələbələri dahi Nizami Gəncəvinin irsi haqqında məlumatlandırılıb
12:18 07.05.2025
“Qoruqlar və muzeylər– keçmişdən gələcəyə körpü” mövzusunda III Quba Simpoziumu keçiriləcək
12:15 07.05.2025
Hamısı