Bu gün Xocalı soyqırımından 32 il ötür. Xocalıda yüzlərlə insan qətlə yetirilib. Ailəsi, əzizləri gözləri önündə əziyyətlə öldürülən qəhrəman şəhərin sakinləri bu gün Xocalının qan yaddaşını yaşadır. Misli görülməmiş vəhşiliklə həyata keçirilən bu soyqırımı XX əsrin ən dəhşətli faciələrindən biridir. Dinc, silahsız Xocalı camaatına bir gecənin içində amansız divan tutulub. Soyqırımı nəticəsində yüzlərlə xocalılı qadın, kişi, yaşlı, cavan, körpə uşaq qətlə yetirilib. Yüzlərlə insan yaralanıb, xəsarət alıb, şikəst olub, əsir düşüb. Həmin gecənin şahidlərindən biri də Dürdanə Ağayevadır.
Ednews səkkiz gün erməni əsirliyində qalan Xocalı sakini Dürdanə Ağayevlə müsahibəni təqdim edir.
- Xocalı faciənin üstündən 31 il keçir. Həmin gecəni, soyqırımını necə xatırlayırsınız?
- Bu faciəni unutmaq istəsək belə unuda bilmərik. Biz Xocalı faciəsindən o qədər danışmalıyıq ki, unutdurmamalıyıq. 31 il insan öz vətəninə, evinə-eşiyinə həsrət qalır. Çox ağır dərddir. Mən o gecəni xatırlayıram, elə bil dünən olub. Gecə saat 11 olardı, Xocalıya hücum oldu. Gündüzdən bu hücumu yerlilər bilirdi.
Xocalıya dörd tərəfdən hücum etdilər, faktiki olaraq şəhəri mühasirəyə aldılar. Mülki vətəndaşlar üçün qaça biləcəkləri yalnız bir dəhliz var idi - meşədən Ağdama gedən yol. Atəş başlayan kimi evdən qaçaraq meşəyə tərəf getdik. Çöldə qarlı fevral ayı idi, biz yüngül paltarda idik, iliklərimizə qədər donmuşduq. Qarqar çayını keçmək üçün suya az qala dizə qədər girmək lazım idi. Qardaşlarım nənəmi keçirdilər, o, zərər çəkmədən Ağdama ilk çatanlardan oldu. Biz isə ayaqlarımızı islatdıq, bu isə hərəkət etməyi çox çətinləşdirirdi. Həmin gecə Xocalı od tutub yandı.
Geriyə baxmadan qaçdıq, soyuq, qaranlıq və qorxulu idi. Güllələrin vıyıltısı bizi yerə yıxırdı, anam böyründən yaralandı, qardaşım ona ayağa qalxmağa kömək etdi və biz yeriməyə davam etdik. Meşə meyitlərlə dolu idi, yaxınlıqda uşaqlar vardı, onları kömək dalınca gedənlər qoymuşdu. Bilirsiniz, çoxuşaqlı ailələr var idi, ona görə də qadınlar bütün uşaqları təkbaşına xilas edə bilməzdilər. Həm yaşlılar, həm də gənclər arasında həlak olanlar vardı...
- Əsir düşdünüz və bu cəhənnəmdən necə xilas oldunuz?
- Qara qayanın üstündə qardaşımla birgə yaralı vəziyyətdə əsir götürüldük. 8 gün əsirlik həyatı yaşadıq. Ağla gəlməz işgəncələr, vəhşiliklər gördük. İnsanda bir mərhəmət hiss olar. Uşağa, qadına silah çəkməz, güllələməz. Amma ermənilər millət deyil, insan deyillər. Allahverdi Bağırovun sayəsində əsirlikdən xilas olduq. Allah ona rəhmət etsin.
- Xocalıda əsir düşənlərin taleyi necə oldu?
- Allahverdi Bağırov 1 050 Xocalı sakinini əsirlikdən xilas etdi. Amma mən tanıdığım oğlanlar orda qaldı. Onların taleyindən heç birimizin xəbəri yoxdur. Onların başına nə gəldisə də bilmədik. Heç unutmaram, 15 yaşlında Xəqani adlı oğlan vardı. Onu ermənilər apardı qəbirlərinin üstündə başını kəsdilər. Bu zülmdür, dözülməz dərddir. Eləcə də Xəqani kimi oğlanlar ermənilərin əlində qaldı.
Səhəri gün bizi maşına mindirib Ağdama apardılar, çox həyəcan keçirirdim. Axı mən nəhayət anamı, qardaşlarımı və nənəmi görə biləcəkdim... Əvvəl anam heç məni tanımadı, mənə müraciət edərək “Mənim oradakı qızım necədir?” sualını verdi. Mən isə göz yaşları içində ona “Mən elə sənin qızınam ...” söylədim.
- Xocalı hadisələri ilə bağlı indiyədək sirr kimi saxladığınız məlumat varmı?
- Elə bir sirrim yoxdur. Ümumiyyətlə, Xocalı faciəsindən nəsə bir sirr saxlamaq günahdır. Onu danışmaq lazımdır. Bir qadın olaraq mənim kiçik bir mücrüm var. Xocalını unutdurmamalıyıq, biz nə qədər danışsaq azdır. ABŞ-da, Fransada, İtaliyada, Türkiyədə, Rusiyada olmuşam. Hara getmişəmsə erməni vəhşiliyindən danışmışam. Allah bizim xalqa güc, səbr versin.
Söhbətləşdi: Oğuz Ayvaz
