Avropa Yenidənqurma Bankı ilə ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) Cənubi Qafqaz üzərindən Asiya ilə Avropa arasında əlaqəni daha da genişləndirmək və asanlaşdırmaq üçün Transxəzər beynəlxalq nəqliyyat marşrutu (Orta dəhliz) üzrə anlaşma memorandumu imzalayıb. Bu çərçivədə Bakı, Tiflis və İrəvana dəstəyin veriləcəyi bildirilib. Anlaşma Zəngəzur dəhlizini də əhatə edəcəkmi?
Məsələ ilə bağlı iqtisadçı Rəşad Həsənov Ednews-a açıqlaması zamanı qeyd edib ki, ümumiyyətlə göründüyü kimi bu memerandomdu, layihə detalları öz əksini tapmır və hazırda sadəcə konseptual baxış müəyyən edilib:
“Məsələ ondan ibarətdir ki, fərqli 3 ölkədə həyata keçirilən infrostrukturun təkimləşdirilməsi, inkişaf etdirilməsi layihələrinə həm maliyyə həm texniki dəstəyin verilməsi bu memerandomun əsas mövzusudur. Amma burdakı məsələyə daha diqqətli yanaşsaq “Zəngəzur dəhliz”-i anlayışı əslində özü aydınlaşdırılmalıdır. Yəni Azərbaycan tərəfinin xüsusilə 2023-cü ilin sentyabr ayına qədər iddia etdiyi Zəngəzur dəhlizi yanaşması. Hansıki burda məhdudiyyətsiz giriş-çıxış imkanı yaradılırdı, heç bir sərhədkeçmə prosedurları tətbiq edilmədən və konkret müəyyən edilmiş yol vasitəs ilə nəqliyyat tövsiyələrinin hərəkətini nəzərdə tutulurdu. Hansıki belə yanaşma demək olar öz aktuallığını itirib. Ötən gün İran prezidenti və Azərbaycan prezidenti görüşlərində də bu məsələ müəyyən formada gündəmə gətirildi. Orta dəhliz nəqliyyat xəttinin inkişafında İran ərazisindən həm avtomobil, həm dəmiryoluxəttlərinin vasitəsiylə inkişaf etdirilməsi və Ermənistanın da gələcəkdə bu prosesə qoşula biləcəyi istiqamətində mesajlar vardır”.
İqtisadçı qeyd edib ki, faktiki olaraq əgər Ermənistan, böyük ehtimalla gələcəkdə sülh sazişindən sonra bu dəhlizə inteqrasiya olunacaqdır.
“İndiki halda Ermənistan höküməti suverən şərtlər daxilində müvafiq nəqliyyat infrastrukturunun istifadəyə verilməsi komsepsiyasına üstünlük verir. Əgər gələcəkdə belə bir şey olacaqsa, Ermənistan Azərbayacana inteqrasiya olunacaqsa bu zaman Ermənistan tərəfində də müvafiq infrastrukturun qurulması, təkminləşdirilməsində maliyyə təminatında bu memerandum çərçivəsində beynəlxalq maliyyə təşkilatları iştirak edə bilər”.
Xəyal Ramiz
