“Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxarılması Qarabağ mövzusunun artıq bitməsi və ikitərəfli münasibətlərdə hərbi, sülhməramlı komponentin olmaması anlamına gəlir. Beləliklə, Bakı ilə Moskva arasında daha yaxşı əməkdaşlıq üçün imkanlar açılır”.
Bu fikirləri Ednews-a deputat Könül Nurullayeva deyib. Onun sözlərinə görə Azərbaycan regionda elə reallıq yaratdı ki, bu gün missiyanın vaxtından əvvəl ölkəmizi tərk etməsinə şahidlik edirik.
“Məlumdur ki, 10 noyabr üçtərəfli bəyanatında sülhməramlıların Azərbaycan ərazilərində 2025-ci ilə qədər müvəqqəti olaraq yerləşdirilməsi maddəsində məhz Prezident İlham Əliyev israr etmişdi. Sülhməramlı missiya Azərbaycan ərazisinə yerləşərkən rəsmi şəkildə bəyan olunmuşdu ki, bu, müvəqqətidir və 2025-ci ildə missiyanın mandatının uzadılıb-uzadılmaması məsələsinə yenidən baxılacaqdı. Belə ki, 10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli bəyannaməyə əsasən, Rusiya sülhməramlı kontingentinin qalma müddəti 5 ildir və müddətin bitməsinə 6 ay qalmış hazırkı müddəanın tətbiqinə xitam verilməsi niyyəti ilə bağlı tərəflərdən hər hansı biri çıxış etməzsə, müddət növbəti 5 ilə uzadılır. Amma Azərbaycan regionda elə reallıq yaratdı ki, bu gün missiyanın vaxtından əvvəl ölkəmizi tərk etməsinə şahidlik edirik. Eyni zamanda missiyanın fəaliyyəti dövründə separatçılar onlardan təhlükəsizlik çətiri kimi istifadə edə biləcəklərini düşünürdülər. Doğrudur, bu müddət əzində sülhməramlıların bəzi davranışları rəsmi Bakını qane etmirdi və narazı qaldığımız məqamlar da var idi. Amma tədricən Azərbaycan öz məsələsini özü həll edərək, separatizmin kökünü birdəfəlik kəsdi və bununla da artıq kənar vasitəçi missiyalara ehtiyac qalmadı”.
Deputat xanım vurğuladı ki, sənəddə “müvəqqəti” şərtinin qoyulması və prosesin məntiqi sona çatdırılması Azərbaycan Prezidentinin qətiyyətli siyasətinin nəticəsidir.
“Sülhməramlıların vaxtından əvvəl çıxarılması eyni zamanda Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətləri gücləndirən faktordur. Hər iki ölkənin ali rəhbərliyinin birgə verdiyi qərar liderlərin şəxsi münasibətlərinin ölkələr arası münasibətləri gücləndirən faktor olduğunu bir daha təsdiqləyir. Bu, eyni zamanda ikitərəfli dostluq münasibətlərinin bundan sonra daha da güclənəcəyini deməyə əsas verir. Təəssüf doğuran məqam isə ABŞ-ın sülhməramlılarla bağlı qərəzli mövqe sərgiləməsidir. Dövlət Departamentinin nümayəndəsinin rus sülhməramlılarının çıxarılmasını şərh edərkən Rusiyanı “etibarsız müttəfiq” adlandırması, bu prosesi neqativ tərzdə şərh etməsi rikayarlığın növbəti göstəricisidir. Açıq şəkildə sülhməramlıları ötən ilin payızında Azərbaycanın Xankəndidə reallaşdırdığı antiterror əməliyyatına mane olmamaqda ittiham edirlər. ABŞ rəsmilərinin təbirincə desək, Rusiya ordusu “daha dinc və sabit bir Cənubi Qafqaz regionu üçün töhfə verməyib. Yəni, ABŞ-yə görə sabitliyə töhfə separatçı rejimin bölgədə qalması, yeni “status-kvo”nun uzanması idi. Aydın olur ki, sülhməramlıların fəaliyyəti dövründə qeydə alınan və Bakını narazı salan bəzi neqativ məqamlar əslində Vaşinqtonun ürəyindən olub. Yəni, ABŞ və Fransa münaqişənin həllinin ən böyük əleyhdarlarıdır, bu, hər ötən gün daha ciddi şəkildə təsdiqini tapır. Məsələ burasındadır ki, bu vaxta qədər dünyanın bütün bölgələrindən Rusiyanı sıxışdırmağa çalışan ABŞ Qarabağdakı sülhməramlılara yanaşmada fərqli mövqe ortaya qoydu.
K. Nurullayeva ABŞ – ın əks mövqe ortaya qoymasının bir daha, Ağ evin regionda davamlı sülhün təmin olunmasında maraqlı olmadığını göstərdiyini söyləyib.
“Biz ABŞ-nin dəfələrlə Rusiyanı Dnestryanı, Abxaziya, Cənubi Osetiyadakı sülhməramlı kontingenti çıxarmağa çağırdığının şahidi olmuşuq. Eyni zamanda 2022-ci ilin yanvarında KTMT qüvvələrinin Qazaxıstandan çıxarılması da ABŞ tərəfindən alqışlanmışdı. Həmçinin Qazaxıstandakı sülhməramlı kontingent ölkəni “tez bir zamanda tərk etməyə” çağırılmışdı. Bu təcrübəyə əsaslansaq, ABŞ münaqişənin başa çatması, sülhün bərqərar olması və sülhməramlı missiyanın çıxmasını da alqışlamalı, Azərbaycanı təbrik etməli idi. Lakin əks mövqenin ortaya qoyulması bir daha göstərir ki, ABŞ regionda davamlı sülhün təmin olunmasında maraqlı deyil. Ağ ev yalnız öz geosiyasi məqsədlərini güdür.
2023-cü ilin antiterror əməliyyatından bir neçə gün əvvəl - sentyabrın 17-də İstanbulda keçirilən Qarabağla bağlı gizli ABŞ-Rusiya-Aİ görüşü də Azərbaycanın suverenliyinin təmin olunmasına qarşı yönəlmiş addım idi. Bu, Ukraynada müharibənin başlanmasından sonra Moskva və Qərb arasında ilk təmas idi. Bununla Qərb Azərbaycanın öz suverernliyinin tam bərpasına imkan verməmək üçün hətta özünün əsas rəqibi olan Rusiya ilə belə sövdələşməyə hazır olduğunu göstərmişdi”.
Əkbər Novruz
