ABŞ-İran müharibəsi baş verə bilərmi? Körfəzdə gərginlik davam edir

Analitika 14:09 17.05.2019

ABŞ-la İrana arasında heç cür səngiməyən gərginlik ötən günlərdə pik səviyyəyə çatmış və tərəflər arasında müharibə təhlükəsi meydana gəlmişdi. İranın nüvə sazişi müqaviləsinin öhdəliklərini yerinə yetirməyi dayandırdığını açıqlamasından sonra ABŞ açıq bir şəkildə bu ölkəni müharibə ilə hədələmiş və İrana müdaxilə üçün kardidor hesab edilən  toqquşma təhlükəsini nəzərə alaraq İraqdan öz diplomatlarını geri çağırmışdı.

 

Məlum olduğu kimi, ötən həftə İranın Yaxın Şərqdə Amerikanın maraqlarına zərbə vuracağı ilə bağlı kəşfiyyat məlumatlarının yayılmasının ardınca Vaşinqton körfəzə ard-arda qüvvələr göndərib. Əvvəlcə İtaliya sahillərində lövbər salmış, 2003-cü ildə İraq müharibəsində istifadə olunmuş “USS Abraham Linkoln” aviadaşıyıcısı, ardınca isə “USS Arlington” döyüş gəmisi qrupu Fars körfəzinə göndərilib. Bunun ardınca Qətərdə ABŞ-ın regionda ən böyük hərbi hava bazası hesab olunan “Əl-Udeyd”ə 4 ədəd strateji B-52 bombardmançıları və “Patriot” zenit-raket batareyaları göndərilib. Nəzərə alsaq ki, Bəhreyndə ABŞ-ın 5-ci donanması, eləcə də “Əl-Udeyd” bazasında 13 min, İraqda isə 5200 ABŞ hərbçisi mövcuddur, bu qüvvənin özü də istənilən ölkəyə hücum etmək üçün yetərlidir.

Körfez'de ABD sıcağı

 

ABŞ hökümətində İran mövzusunda atılacaq addımlar barəsində fikir müxtəlifliyi mövcuddur. Bolton başda olmaqla bir qrup İrana “laiqli dərs” verməyi və hərbi müdaxilə eədərək ölkədəki rejimi dəyişdirməyi təklif edir. Digər qrupsa əksinə, hərbi müdaxilənin rejimi daha da möhkəmləndirəcəyini bildirir və eyni zamanda belə bir müdaxilənin regionda yeni böhrana səbəb olacağını proqnozlaşdırır. Trampın verdiyi açıqlamalardan bəlli olur ki, o da hərbi müdaxilə tərəfdarı deyil. O, 120 minlik ABŞ qoşununun İrana hücum üçün İraqa gönədirilcəyi xəbərlərinə münasibət bildirərkən bu məlumatı yalanlayıb və “ümid edirəm buna məcbur qalmarıq”, deyib.

 

Eyni zamanda İranda da hakimiyyət bu böhrandan necə çıxa biləcəyi barədə konkret fikirə sahib deyil. Ruhani ABŞ-la danışıqlara davam etmək və müharibə hədələrindən qurtulmaq üçün addımlar atmaq istəsə də, Xamenei bu şərtlərlə ABŞ-la danışıqlara getmək mümkün deyil deyərək, iqtidarın xarici siyasətdə əlini, qolunu bağlayır.

Ancaq belə bir məqamda Tramp ABŞ hərbi donanmasını və minlərlə canlı qüvvəni Körfəzə göndərir. Əslində buna səbəb İranın hərəkətləridir. Belə ki, əvvəlcə bazar günü BƏƏ sahillərində, Fəyrucə Limanında Səudiyyə Ərəbistanına məxsus 2 tanker, eləcə də BƏƏ və Norveçə məxsus bir gəmi olmaqla, 4 neft daşıyan tanker hücuma məruz qaldı. Hücuma görə məsuliyyəti üzərinə götürən olmasa da, ABŞ mənbələri İranın, İran tərəfi isə provokasiyanın İsrailin törətdiyini iddia edir. Həftənin əvvəlində isə Səudiyyə Ərəbistanının Qırmızı dəniz sahilindəki neft boru kəməri və nasos stansiyaları 7 bombalı dronun hücumuna məruz qaldı. Bu hücuma görə Səudiyyə rəsmiləri Yəməndəki husiləri (İranın silahlandırdığı) ittiham etdi.

petrol tankeri vuruldu ile ilgili görsel sonucu

 

Bu hücumlarda İranın ittiham edilməsinin səbəbi aydındır. Belə ki, hələ 2018-ci ilin iyun ayında prezident Ruhani ölkəsinə tətbiq edilmiş sanksiyalara münasibət bildirərkən açıq bir şəkildə region dövlətlərini təhdid edərək qeyd etmişdi ki, “İran neftinin ixrac edilməməsi, region dövlətlərinin də neft sata bilməyəcəkləri mənasına gəlir”.

Ona görə də ABŞ Körfəzin təhlüksəziliyini öz üzərinə götürür. Çünki bunu müttəfiqləri olan BƏƏ, İsrail və Səudiyyə tələb edir. Eyni zamanda ABŞ İraqdakı hərbi personalına qarşı İranla ideoloji və siyasi bağları olan şiə milis qüvvələrini hücumlar edə biləcəyindən ehtiyat edir. Yəni, əslində ABŞ İranla gərginliyin bu qədər artmasınd amaraqlı deyil və müharibə planları qurmur, yalnız Boltonun təklifi ilə həm təhlükəsizlik tədbirlərini genişlənidirir, həm də Körfəzə müdaxilə etməklə İrana psixoji təsir edir.

 

Bu stuatsiyada münaqişənin baş verməsi real görünmür. Əvvəla, Boltonun da qeyd etdiyi kimi hərbi donanmanın Körfəzə göndərilməsi daha çox təhlükəsizlik məqsədilə bağlı idi. Və yaxud bu İrana verilən “göz dağı” olaraq da izah edilə bilər. Ancaq istənilən halda Tramp hərbi əməliyyatların başlanmasını gözə ala bilməz. Çünki buna ölkə içində ciddi muxalifət var. Beləki, ABŞ parlamentində Nümayəndələr Palatasının sədri Nansi Pelosi İranla hərbi əmliyyatlara münasibət bildirərkən qeyd edib ki, Trampın İrana hərbi hücum etmək üçün parlamentdən aldığı bir razılıq yoxdur və parlamentin razılığı olmadan belə bir münaqişə baş tuta bilməz.

Ä°lgili resim

Həmçinin ABŞ-ın 16 il əvvəl Körfəz ölkələrindən biri olan İraqa hərbi müdaxiləsinin mənfi təsirləri hələ də keçməyib. İraqda və regionda ABŞ müdaxiləsinin təsirləri hələ də qalmaqdadır. Belə bir zamanda İrana ediləcək hücum regionda daha böyük və kontrol edilə bilməz bir böhrana səbəb ola bilər ki, Tramp bu riksə getməz. Eyni zamanda ABŞ-ın hərbi gəmilər vasitəsilə sadəcə İrandakı nüvə müəssisələrinə zərbələr endirməsi ehtimalı da var. Bəsra körfəzində yerləşən Büşəhr İranın “Nüvə şəhəri” hesab edilir və ABŞ İranın nüvə gücünü hədəfə alırsa bu şəhərə irimiqyaslı zərbələr endirə bilər. Ancaq bu da real görünmür, çünki İran bu zərəbələrə qarşılıq verərsə Körfəzdə müdhiş bir qarşıdurma yarana bilər. Bu yalnız İranın deyil, bütün Körfəz ölkələrinin yeni problemlərlə qarşılaşmasına səbəb olar.

Ona görə də ABŞ donanması Körfəzə İranı vurmaq üçün yox, müttəfiqlərini qorumaq üçün gəlib. ABŞ-ın İrana qarşı mövqeyi konkretdir. Əgər Körfəzdə üzən hər hansısa gəmiyə, eyni zamanda regiondakı ABŞ hərbi bazalarına İran və yaxud ona tabe olan terror qruplaşmaları tərəfindən həyata keçiriləcək istənilən hücum ABŞ-ın genişmiqyaslı hərbi hücuma səbəb olacaq.

 

Nicat İsmayılov

Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO

Xəbər xətti

Fevralda 3,8 mindən çox şəxsə pensiya təyinatı aparılıb
11:15 19.03.2024
Türkiyənin nüfuzlu klubu Super Liqadan ÇIXMAQ İSTƏYİR
Türkiyənin nüfuzlu klubu Super Liqadan ÇIXMAQ İSTƏYİR
11:10 19.03.2024
Nazirlik internet xidmət provayderlərinə təlimat göndərib
11:05 19.03.2024
MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
11:00 19.03.2024
Mikayıl Cabbarovdan İlaxır çərşənbə ilə bağlı maraqlı paylaşım
10:58 19.03.2024
Bakıda yağışlı hava qəzaya səbəb oldu - VİDEO
10:50 19.03.2024
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
10:45 19.03.2024
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
10:38 19.03.2024
Xankəndidə xeyli silah-sursat tapılıb
10:35 19.03.2024
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
10:30 19.03.2024
FHN əhaliyə müraciət edib
10:22 19.03.2024
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
10:15 19.03.2024
Bu ərazilərə qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
10:06 19.03.2024
Azərbaycanda sosial problemlər həllini niyə tapmır? - Natiq Cəfərli və Tural Abbaslı ilə MÜZAKİRƏ
10:00 19.03.2024
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
09:51 19.03.2024
Bakıda qadın dəm qazından boğularaq ölüb
09:40 19.03.2024
Bayram günlərində təcili tibbi yardım stansiyaları gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
09:33 19.03.2024
Sabunçu rayonunda marketin anbarında yanğın olub
09:31 19.03.2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
Pakistanda zəlzələ baş verib
09:27 19.03.2024
Sabahdan Novruz tətili başlayır
09:19 19.03.2024
Səhiyyə Nazirliyi viruslarla bağlı əhaliyə müraciət etdi
09:16 19.03.2024
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib
09:10 19.03.2024
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
09:00 19.03.2024
Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Aİ-dən BƏYANAT: Rusiyadakı seçkilər ciddi məhdudiyyətlər şəraitində keçirilib
01:00 19.03.2024
Şimali Koreya Rusiyaya 7 min konteyner silah göndərdi
00:11 19.03.2024
Gəncədə iki nəfər mübahisə zəminində bıçaqlanıb
23:45 18.03.2024
Avropa Sülh Mexanizminin maliyyə tavanı 17 milyard avrodan çox olacaq
23:24 18.03.2024
Attraksionlara nəzarət gücləndirildi
23:00 18.03.2024
İstanbul NS-də həkim səhlənkarlığı: qadın öldü
22:38 18.03.2024
Pakistan Əfqanıstanla sərhəd bölgələrində antiterror əməliyyatları keçirib
22:22 18.03.2024
"Neftçi" - "Spartak" matçının biletləri satışda
22:00 18.03.2024
NATO ilə Azərbaycan arasında yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparılır
21:47 18.03.2024
Ciddi əlavə təsirləri aşkarlanan dərmanlar haqqında bildirişlərin göndərilmə vaxtı uzadılır
21:39 18.03.2024
"Qarabağ"ın baş məşqçisi cəzalandırılıb
21:22 18.03.2024
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib
21:00 18.03.2024
Hamısı