Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev dünən “Hərbi Qənimətlər Parkı”nın açılışını edib. Açılış mərasimində dövlət başçısı bir sıra əhəmiyyətli mesajlarla çıxış edib.

İlham Əliyev Qarabağ münaqişəsinin son illərinə nəzər salaraq Ermənistan hökumətinin Serj Sarkisyan və Nikol Paşinyan dönəmində destruktiv mövqelərini ortaya qoyub. O, torpaqların sülh yolu ilə qayıtmasına söz verən rəsmi Yerevanın bu illər ərzində tamam əks mövqe sərgilədiyini nəzərə çatdırıb.

Dövlət başçısı 44 günlük müharibə zamanı Ermənistana edilən təmənnasız hərbi yardımlar və Şuşaya atılan “İsgəndər-M” raketi mövzusunu yenidən dilə gətirib. O, bu cür yüksək dağıdıcı gücə malik raketin Ermənistanda necə peyda olmasını bir daha sorğulayıb və bu addımı hərbi cinayət adlandırıb.

Baş verən bu proseslər Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı bir sıra suallar və qaranlıq məqamlar yaradır. İlham Əliyev rəsmi Bakının narahatlığını qeyd edib.

Qafqaz Siyasi Analiz Mərkəzinin direktoru, beynəlxalq idarəetmə üzrə ekspert Əhməd Əlili dövlət başçısının səsləndirdiyi fikirləri Eurasia Diary-yə şərh edib.

Azərbaycan Prezidenti Ermənistan siyasi rəhbərliyinin 2016-cı il Aprel döyüşlərindən, 2018-ci il Naxçıvan əməliyyatından dərs almadığını və nəticədə 44 günlük müharibənin baş verdiyini söyləyib. Heç bir zaman verdiyi sözlərin üstündə durmayan və tarixdən dərs almayan rəsmi Yerevan üçün İkinci Qarabağ müharibəsinin son olub-olmayacağı əsas müzakirə mövzularından biridir. Ekspert düşünür ki, bu məsələdə Ermənistan cəmiyyətinin iqtisadi azadlığı və qərarları xarici qüvvələrdən müstəqil şəkildə qəbul etməsi çox ciddi amildir.

“Əgər Ermənistan siyasi gündəminin onun daxili formalaşdırsa, siyasi və iqtisadi maraqlardan çıxış olunaraq Azərbaycanla xoş münasibətlər qurmaqda maraqlı olacaqlar. Əlbəttə biz bilirik ki, siyasi gündəmin formalaşmasında diasporun da ciddi rolu var. Azərbaycan tərəfi çalışır ki, Ermənistanla iqtisadi əlaqələr geniş olsun. Belə olduğu təqdirdə Ermənistan əhalisi iqtisadi müstəqilliyinə çatacaq, onların diasporun göndərdiyi vəsaitlərə ehtiyacı olmayacaq və qərarları da müstəqil qəbul edə biləcəklər. Bu da əlbəttə ki, Azərbaycanın xeyrinə olan məqamdır. Bir sıra kompleks addımlar atılarsa, bu istiqamətdə uğurlu ola biləcəyimizi düşünürəm. Bu isə elə bir məsələdir ki, siyasi münəccimlik etmək mümkün deyil və lazım da deyil. Bir sıra şərtlər var ki, onları alındırdıqdan sonra Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə yaxınlaşmasını görə biləcəyik”, deyə Əhməd Əlili söyləyib.

İlham Əliyev hakimiyyəti dövründə aparılan danışıqlarda 1% belə güzəştə getmədiyini vurğulayıb. Bundan sonrakı danışıqlar prosesində Azərbaycanın hansı mövqedə olması xüsusi maraq doğurur. Siyasi tədqiqatçının fikrinə görə, Azərbaycan gələcəkdə yumşaq gücdən istifadə edəcək və Ermənistanla münasibətləri rasional əsaslarda quracaq.

“Azərbaycanın münaqişənin bundan sonra diplomatik üsulla həll ediləcəyini söyləməsi xoş bir mesajdır. Regionda bundan sonra baş verəcək proseslər Azərbaycanın daha aktiv iştirakını nəzərdə tutur. Azərbaycanın siyasi liderliyi regionda tam şəkildə tanınır. Bu isə Azərbaycan diplomatiyasına region ölkələri ilə sıx münasibətlər qurması və bu ölkələr ilə əlaqələrin genişləndirilməsi üçün daha geniş imkanlar yaradır. Bu kontekstdən yanaşsaq, Azərbaycan yumşaq gücdən istifadə edəcəyi gözlənilir. Bunun özü də bir güzəştdir. Azərbaycan Ermənistanla əlaqələri rasional əsaslarla qurur və bu da müəyyən diplomatik gedişləri əhatə edəcək”, deyə ekspert qeyd edib.

Ermənistana təmənnasız silahlar göndərən və Şuşaya atılan “İsgəndər-M” müəmmasına səssiz qalan Rusiyanın sülhməramlı qismində çıxış etməsi önəmli məqamlar arasındadır. Ekspert “İsgəndər-M” məsələsinin münaqişənin həllində dönüş yarada biləcəyini düşünür.

“Azərbaycan “İsgəndər-M” məsələsindən istifadə edib, Rusiyanın maraqlı tərəf olduğunu sübut edərsə, bu o deməkdir ki, Qarabağ ərazisində Rusiya sülhməramlılarının alternativ qaydalarla əvəz olunmasına ciddi ehtiyac var. Rusiya tərəfi regionda özü müəyyən qədər münaqişə tərəfi kimi çıxış edirsə, bu bir nöqsandır və onun imkanları dərhal məhdudlaşdırıla bilər. Rusiya tərəfinin dediyi kimi Ermənistan onların xəbəri olmadan bu silahları əldə edibsə, bu, Rusiyanın öz ordusuna nəzarət edə bilmədiyi mənasına gəlir. Yəni Ermənistan Rusiya generallarına asanlıqla korrupsiya yolu ilə pul verib öz tərəfinə çəkə bilər. Bu isə Qarabağda gələcəkdə olacaq proseslərdə ciddi problemlər yarada bilər. Sadaladığımız məqamlar Rusiya sülhməramlılarının fəaliyyətinin effektivliyini ciddi şübhə altına salır. Düşünürəm ki, “İsgəndər-M” məsələsi Rusiyanın regionda hansı simada təmsil olunmasını göstərəcək”, deyə Əhməd Əlili fikrini tamamlayıb.

Ülvi Əhmədli