ABŞ müdafiə naziri Lloyd Ostin Gürcüstanda rəsmi səfərdə olarkən deyib ki, Cənubi Qafqaz ölkələri regional əməkdaşlığı möhkəmləndirməlidir. O, “3+3” əməkdaşlıq formatına da münasibət bildirib: “Hər hansı əməkdaşlıq formatı haqqında danışmazdan əvvəl, Gürcüstan ərazisinin 20%-ni işğal edən Rusiya 2008-ci il atəşkəs razılaşması üzrə öhdəliklərini yerinə yetirsəydi daha yaxşı olardı”.
Qeyd edək ki, Azərbaycan və Türkiyə tərəfinin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, rəsmi Tiflis bu formata qatılmaqdan imtina edirdi. Buna baxmayaraq, tərəflər hələ də Gürcüstanı yola gətirməyə ümidlərini itirməmişdilər.
Bəlkə də bunadək Gürcüstanın bu formata qoşulmaq imkanları qalırdısa, ABŞ rəsmisinin açıqlaması bu imkanları heçə endirdi. Və bununla da Cənubi Qafqazın bütövlükdə formatda iştirakı mümkünsüzləşdi. Həmçinin, son zamanlar İranla bağlı yaşanan gərginliklər İranın da formatda iştirakını sual altında qoyur. Böyük ehtimalla artıq “3+3” deyil, yalnız “2+2” formatı yarana bilər.
Gürcüstanın imtinası və ABŞ-ın bu məsələdə Tiflisə dəstəyi barədə EDNews.net-ə şərh verən gürcü politoloq Gela Vasadzenin sözlərinə görə, amerikalı nazir Gürcüstana dolğun proqramla gəlib.
“ABŞ Müdafiə Nnzirinin Gürcüstana səfəri gözlədiyimdən də maraqlı oldu. Adətən Gürcüstana gələn hərbi idarələrin rəhbərləri protokol xatirinə sevgi və dostluq barədə bəyanatlar verirlər. Bu dəfə də bunsuz keçinmədi, amma maraqlı məqamlar da oldu”, - Vasadze bildirib.
Politoloq qeyd edib ki, Qara dənizdə təhlükəsizlik məsələləri NATO-nun Avropada prioritetlərindən biridir: “Qara dənizin təhlükəsizlik sistemini Gürcüstan olmadan təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Bu baxımdan, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası məsələsi beynəlxalq münasibətlər sistemində heç vaxt aktuallığını itirməyəcək. ABŞ, Rusiya Federasiyasının bölgədəki qüvvələr balansını pozmaq üçün hərəkət etməsinə icazə verməyəcək. Xarici işlər naziri Zalkalianinin şərhi qismində Gürcüstan hakimiyyətinin siyasi trollinq cəhdi Vaşinqtonun diqqətindən qaçmadı. “3+3” formatı Lavrovun təşəbbüsüdür, hətta bunu xatırlamaq belə lüzumsuzdur”.
G. Vasadzenin sözlərinə görə, Gürcüstan ABŞ-ın Cənubi Qafqazda əsas strateji tərəfdaşı olmağa davam edir, bu da Moskvanın hər hansı bir iddiası qarşısında Gürcüstanın təhlükəsizliyi ilə maraqlanan digər ölkələrlə birlikdə ABŞ-ın status-kvoda heç bir dəyişikliyə icazə verməyəcəyi anlamına gəlir: “Sadəcə ona görə ki, bu bütövlükdə Cənubi Qafqazda qüvvələr balansını dəyişəcək. Pentaqon Gürcüstan ordusunun modernləşdirilməsi üçün səylərini davam etdirəcək. Hazırkı Gürcüstan hökumətinin açıq təxribatına baxmayaraq bunu davam edəcək. Hökumət nə qədər Moskvanı qıcıqlandırmamağa çalışsa da, Gürcüstan əhalisinin böyük əksəriyyəti ABŞ da daxil olmaqla bütün NATO ölkələri ilə hərbi əməkdaşlığın genişləndirilməsini dəstəkləyir”.
Ekspert onu da əlavə edib ki, hərbi məsələlərlə yanaşı, Gürcüstanda demokratik institutların inkişafı da Vaşinqton üçün prioritetdir: “Eyni zamanda, ABŞ çini qablar dükanında fil kimi davranmaq istəmir. Amma bu bizim üçün prioritet halına gəlsə, şübhəsiz ki, bizi dəstəkləyəcək. Önümüzdəki aylarda konkret hansı tədbirlərin görüləcəyini görəcəyik. Yeri gəlmişkən, NATO-nun Rusiyadakı missiyasının bağlanması Putinin Baydenlə danışıqlarının və Viktoriya Nulandın Moskva səfərinin necə sonlanmasının digər bir cavabıdır”.
Gülnar Səlimova
Məqalə Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır
