Xəbər verdiyimiz kimi, aprelin 4-də tanınmış tərcüməçi, filoloq Vilayət Hacıyev dünyasını dəyişib.

Qeyd edək ki, Vilayət Hacıyev onkoloji xəstəlikdən əziyyət çəkirdi.

O, 1966-cı ildə Qazax şəhər 1 saylı orta məktəbini bitirib və elə həmin ildə M.F.Axundov adına APDİ-nin Avropa Dilləri fakültəsinin alman dili şöbəsinə daxil olub.

Azərbaycan Dillər Universitetində, Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzində çalışıb.

Vilayət Hacıyev alman dilindən Azərbaycan dilinə və əksinə bədii tərcümə fəaliyyəti ilə tələbəlik illərindən məşğul olub. 1970-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq Azərbaycan mətbuatında tərcümələri nəşr olunub. V.Borxert, Z.Lents, Haynrix Böll, Stefan Sveyq, Frans Kafka və s. kimi görkəmli alman və Avstriya yazıçılarının yaradıcılığından nümunələr tərcümə edib.

Erix Mariya Remarkın “Zəfər tağı”, Herman Hessenin “Yalquzaq”, Haynrix Böllün “Bir təlxəyin düşüncələri”, “Kişisiz ev”, Frans Kafkanın “Məhkəmə” və bir sıra başqa əsərlərini orijinaldan dilimizə çevirib.

Ednews ustad tərcüməçi ilə bağlı haqqında yazılan fikirləri təqdim edir. 

Millət vəkili Etibar Əliyev:

“Svayqın "Seçilmiş əsərləri" içərisində hörmətli Vilayət Hacıyevin də təkrarsız tərcümələri yer alıb. Vilayət Hacıyev həm də kitaba olduqca maraqlı ön söz yazıb. Bu kiçik yazı ilə yenidən Svayqı tanıdım: "Birinci Dünya müharibəsini insanların səhvi, anaşılmazlıq hesab eyləyən Svayq ikinci belə müharibənin olacağına inanmırdı və İkinci Cahan savaşının başlanması, eləcə də şər qüvvələrin ilk illərdə qazandığı uğurlar yazıçını əməlli-başlı sarsıtd. Yazıçı özündə mənəvi güc taparaq 1942-ci ildə "Dünənin dünyası" adlı əsərini tamamlaya bildi. Həmin dünya onun üçün nə qədər ziddiyyətli, çətin olsa da, yaşamağa dəyərdi, çünki düzələcəyinə ümid vardı. Həmin dünyanın çoxunu gəzmişdi, insanlarla söhbət etmişdi, onlara bəşəri dəyərlər, humanizm, mənəvi-əxlaqi məsələlər haqqında mühazirələr oxumuşdu. Getdiyi hər yerdə də böyük hörmətlə, diqqətlə, az qala dövlət xadimi kimi qarşılanmışdı.İndi həmin dünya dağılmışdı və bütün ümidlər də puça çıxmışdı. Təbii ki, o belə dünyada yaşaya bilməzdi və intihar etməmişdən əvvəl son arzusunu da vida məktubu ilə bitirmişdi: "...Bütün dostlarımı salamlayıram. Arzu edirəm ki, hamısına uzun gecədən sonra səhər şəfəqlərini görmək nəsib olsun. Mən isə çox səbirsiz olduğum üçün onları qabaqlayıram...”

Böyük yazıçı 1931-ci ildə 50 illik yubileyini təntənəli şəkildə keçirməyə qoymamışdı. Ədəbiyyatla, sənətlə bağlılığı olmayan heç bir tədbirə qatılmamışdı. Tanısa da, tanımasa da, mühacirətdə əzab çəkən sənət adamlarının çoxuna həm maddi, həm mənəvi cəhətdən kömək etmişdi”.

Tərcüməçi İmanyar Quliyev:

“O vaxt tərcüməçi imtahanını Vilayət müəlllim götürmüşdü. Mənə suallar ünvanlamadı, sadəcə söhbət elədi. Məsləhət vermədi, mətndəki cümlələrin müxtəlif versiyaları haqqında danışdı. Düzü, tərcümələrini oxusam da, şəxsən tanımırdım.. (Bu da mənim cahilliyim).. O qədər sadə və təvazökar danışırdı ki... Böyüklük elə sadəlikdəymiş.

Dilimizin zənginliyini tərcümə sənətində bir daha sübuta yetirən şəxsiyyət! Onun təvazösü, sadəliyi, dərin təxəyyülü, mətnə bələdliyi və özünəməxsus üslubu dilimizə şedevr tərcümələr bəxş etdi... Bədii tərcümə sahəsində məhz Vilayət Hacıyev məktəbini yaratdı. Dilimizin canlı şəxsiyyətlərindən birini itirdik”. 

Yazıçı Mirmehdi Ağaoğlu: 

“Azərbaycan ədəbiyyatına Erix Mariya Remark (“Zəfər tağı”), Herman Hesse (“Yalquzaq”), Henrix Böll (“Kişisiz ev”), Frans Kafka (“Məhkəmə), Lion Feyxtvanger (“Lautenzak qardaşları”) kimi yazarları və onlarla başqa müəllifləri orijinaldan tərcümə edib qazandıran adam idi Vilayət müəllim.

Özü də nəzərə alanda ki, bu əsərlər məhz orijinaldan çevrilib və bir də Azərbaycan tərcümə institutunun yoxsulluğunu, kasadlığını nəzərə alanda, Vilayət Hacıyevin necə böyük işlər gördüyünü anlayırsan.

Axı bu adamların şəxsi təşəbbüsləri, təşnələri olmasaydı, kim idi həmin əsərləri dilimizə çevirən?!

Özü də cüzi qazanc qarşılığında.

Əgər Vilayət müəllimin zəhməti olmasaydı, kim bilir, mən “Zəfər tağı”nı, “Yalquzaq”ı 17 yaşımda yox, neçə yaşımda oxuyacaqdım, özü də hansı dildən”.

Tərcüməçi Nadir Qocabəyli:

“Ağır xəbər oldu. Yaxşı, təmiz, vicdanlı adamın biri də azaldı. Vilayət  müəllimlə "Qanun" nəşriyyatında tanış olmuşduq. Mehriban adam idi. Tərcümə elmindən xəbərdar, bu işin mahiyyətini anlayan azsaylı şəxslərdən biri idi. 

Həm gözəl insan, həm də yaxşı mütəxəssis cəmiyyətimizdə nadir tapıntıdır. Vilayət müəllim həm də yaşlı nəslin sadə, təvazökar, özünü gözə soxmayan, yaltaqlıq bacarmayan, bütün ömrünü halal yaşayan son təmsilçilərindən idi. Ailəsinə, övladlarıına keçmiş olsun. İşıqlı xatirəsi qəlbimiz döyündükcə bizimlədir”.

Qeyd edək ki, Vilayət Hacıyev aprelin 1-də 73 yaşına qədəm qoymuşdu.

Oğuz