4 aprel - Beynəlxalq Mina Xəbərdarlığı və Mina Aksiyasına Yardım Günü ilk dəfə 2005-ci ildə BMT Baş Assambleyasında elan edilmiş və 2006-cı ildən etibarən hər il mütəmadi olaraq qeyd edilir.
"Siz məhvedici toxumları həyat toxumları ilə əvəz etməklə minalanmış əraziləri üzüm bağına çevirdiniz... və siz dünyaya göstərdiniz ki, hətta təvazökar başlanğıclarla belə, əzmkarlıqla dəstəklənən tərəfdaşlıq əsl fərq yarada bilər." Bu bəyanatla Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi Zati-aliləri Kofi Annan çıxış edib.
Məhz bu gün Ednews, Kofi Annanın bəyanatı ilə başlayan və torpaqların minalardan təmizlənməsi sahədə bir çox işlər görən, 1997-ci ildə Minlardan Üzüm bağlarına devizi ilə təşkilatı quran, "Sülhün Kökləri" təşkilatının təsisçisi və baş direktoru Heidi Tomas Kuhndan müsahibə alıb.
Ednews müsahibəni təqdim edir:
- Xanım Heidi Kuhn, “Sülhün Kökləri”nin aydın bir missiyası var: zəhərli mina sahələrini çiçəklənən əkin sahələrinə çevirməklə dünyanı minalardan təmizləmək. Siz və təşkilatınız bu sahədə çox işlər görmüsünüz. Bu sahədə fəaliyyətinizi bilmək istərdik. Bütün bunları həyata keçirmək üçün hansı addımları atırsınız?
- Sizinlə danışmaqdan məmnunam. Məhz bugün, Minalarla Mübarizə Günündə zəng etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Hər şeydən öncə mən bir ana və nənə kimi sülhün tərəfdarıyam və kənd təsərrüfatı vasitəsilə sülhün tərəfdarıyam. “Sülhün Kökənlər”i sayəsində 25 səyahətim olub. Artıq 25 ildir ki, bütün bu işləri görmüşəm. Hər birimizin məşğul bir həyatımız var. Biz məşğul olduğumuz üçün də bütün dünyadakı insanlara əhəmiyyət vermirik. Məsələn, mənim Kaliforniyada çox rahat və yaxşı bir həyatım var. Ancaq insanların çağırışlarına geri dönüş etmək və başqalarının yaxşı bir həyat sürməsinə kömək etmək vacibdir. Mən ana olsaydım, övladlarımı mina tarlasında böyütsəydim, əlimdən gələni edərdim, bu qadınların səsi yoxdur. Deməli, biz onların səsi olmalıyıq. Və biz birlikdə dünyaya kömək etməliyik.
Minlardan Üzüm bağlarına ideyası ürəyimdən gəldi. Bu ideya bir ananın ürəyi ilə birgə doğulub. Doğrudan da ağlımdan deyil, ürəyimdən gəldi. Biz dünyanı gözəlləşdirə bilərik, minlanmış əraziləri təmizləyib əvəzinə üzüm bağları salıb, üzüm yetişdirə bilərik. Üzüm bağını gəzmək, üzümləri qoxulamaq və meyvələrin dadına baxmaq – bütün bunların hamısı gözəl sülh əməlləridir.
Bu gün biz Əfqanıstanda işləyirik. Bu gün dörd yüzdən çox işçim var və bugün Əfqanıstanda səksən beş milyon dollarlıq bir müqavilə imzalandı. Biz bunu bu gün də edə bilirik.
- Siz Qarabağda olmusunuz. Həmin ərazilərdə dağılmış əraziləri, basdırılmış minaları görmüsünüz, bu barədə nə düşünürsünüz?
- Biz Azərbaycan Ərazilərinin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentlik (ANAMA) ilə əməkdaşlıq etməkdən qürur duyuruq. Mən minaların dünyanın ən gözəl üzüm bağlarında törətdiyi dağıntıları görmək üçün Qarabağa səfər etmişəm. Gözəl yerləri bu cür yandırıb kül etmək sadəcə səhvdir. Qarabağ isə bütün dünyada minaları üzüm bağlarına çevirmək, və meyvə bağları ilə əvəz etmək dünyası üçün bir simvoldur. Və bu gün mən Qarabağ haqqında düşünürəm və Əfqanıstanda, Rumıniyada, Vyetnamda, minaların uşaqlara zərər verdiyi və fermerlərin öz torpaqlarını əkinçiliklə məşğul ola bilmədiyi dünyanın hər yerində işimizi davam etdirməyin vacibliyini düşünürəm. Və bu gün dünyada minalanmış tarlalarda yaşayan fermerlər və ailələr haqqında düşünməyimiz çox vacibdir. Bu gün 60 ölkədə 60 milyon mina var. Ona görə də bu il çox vacibdir, çünki Ukraynanın 30%-i hazırda minalanıb, Ukraynanın 30%-i isə minalardan ibarətdir.
Bir gün Qarabağa qayıdıb minalardan təmizləmə işində daha çox işlər görəcəyəm. İnşallah, bir gün biz nəinki müharibənin, eləcə də sülhün mümkün olduğunu görəcəyik. Bütün dünyada uşaqlar yalnız müharibənin mövcudluğunu bilirlər, görürlər, amma biz sülh görməmişik.
- Azərbaycanda hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları mina problemlərindən tez bir zamanda xilas olmaq üçün hansı addımları atmalıdır?
- Bir nömrəli maarifləndirmə işi aparmalıyıq. Və bu gün bunu etmək üçün mükəmməl bir gündür. BMT-nin Beynəlxalq Mina Xəbərdarlığı və Mina Aksiyasına Yardım Günündə bunu etməliyik. Və hamımız bu gün, sabah və o biri gün birlikdə çalışmalıyıq ki, hamı Qarabağın üzüm bağlarının başına gələnlər barədə məlumatlı olsun. Bunu həyata keçirən siyasət deyil. Biz bütün dünyada müharibəyə səbəb olan siyasəti bilirik. Ancaq bu gün insanlığa baxmaq lazımdır. Bir əhval-ruhiyyənin böyüdüyü gözəl diyarda bu dəhşətli vəhşiliyin baş verməməsi üçün insanlar nə edə bilər? Və bu yola davam edin. Gələcəkdə mənim torpağımın necə görünə biləcəyini kim bilir? Ona görə də biz hökumətlərlə birgə işləməliyik. Bu minaları təmizləmək üçün çoxlu pul toplamalıyıq. Biz müharibə üçün çoxlu pul yığa bilirik. İndi sülh üçün çoxlu pul toplamaq lazımdır. Və mənə, çox böyük şey tək bir minanın çıxarılması və tək məzar planıdır. Bu bir hərəkətdir. Bir mina, bir məzar sülh aktıdır. Biz isə kiçikdən başlayıb böyütməliyik. Və biz onu bütün Azərbaycanda, bütün Ermənistanda, bütün Ukraynada, Əfqanıstanda, Vyetnamda və Anqoladada etməliyik. Minaların kimlər tərəfindən basdırılmasını düşünməməliyik, biz onları dərhal çıxarmalıyıq.
- Beynəlxalq təşkilatları bu işə cəlb etmək üçün hansı tədbirləri görürsünüz?
- Hal-hazırda bir jurnalist kimi bu barədə danışmağınızı belə bir başlanğıc hesab edirəm. Məsələn, məqaləni yazmaqla və sosial mediada geniş şəkildə paylaşmaqla, məni məqaləyə “tag” etməklə başlaya bilərsiniz. Bu gün Minalarla Mübarizə Günüdür, sadəcə bir gün deyil. Azərbaycanda mənim fotolarım var, mina mövzularına üstünlük verdiyim bir video var. Baxın, onları paylaşın. Sülhün tərəfdarı olmaq vaxtıdır. Mən sadəcə bir səs, bir ana, nənəyəm. Amma biz hamımız insanlıq naminə birlikdə işləyə bilsək, mən həqiqətən inanıram ki, həyatımda indiki yerindən dəyişmiş bir dünya görə bilərik. Düşünürəm ki, biz bəşəriyyət olaraq ətrafa baxıb 60 ölkədə 60 milyon mina görürük və bununla bağlı heç nə etməyəcək qədər kor oluruq. Ürəyim insanlıq üçün ağlayır. Düşünürəm ki, biz jurnalistlər kimi birlikdə təkcə müharibəni deyil, sülh hekayəsini də işıqlandırmalıyıq. Biz müharibənin nəyə bənzədiyini bilirik, lakin sülh və sülh aktları haqqında hekayələr danışmalıyıq. Sülh sadəcə sözlə və ya havada iki barmaqla, sülh işarələrini bildirən bir şey deyil. Çətin işi görməliyik, sülh üçün çalışmalıyıq. Dünyamızda dinc yaşamaq üçün sülh olmalıyıq.
Söhbətləşdi: Ülviyyə Şahin
