Ermənistanda Avropa-Rusiya atışması və Aİ üçün "saman çöpü"

Analitika 10:31 28.03.2025

Martın 25-də Ermənistan parlamenti Avropa İttifaqına üzvlük prosesinin başlanmasına dair qanun layihəsini ikinci oxunuşda qəbul etdi. Bu, Ermənistanın Rusiyanın hərbi-siyasi və iqtisadi himayəsindən çıxıb Qərbə doğru yön almasını faktiki olaraq qanuniləşdirməsi deməkdir. Avropa İttifaqına (Aİ) dair sazişin 49-cu bəndinə əsasən, "qoca qitə"nin istənilən təmsilçisi quruma üzvlük niyyətini bildirə və bu istiqamətdə müvafiq prosesə başlaya bilər. Yetər ki, həmin dövlət Kopenhagen kriteriyalarına - demokratik prinsiplərə, insan hüquqlarına və azlıqlara hörmətə, habelə qanunun aliliyinə cavab versin.

Layihənin qanun halını almasının ertəsi günü parlamentdə çıxış edən Nikol Paşinyanın rəqiblərinə xitabən "sizi divara elə vuraram ki, oradan siyasi meyitlərinizi çıxararlar" kimi bəyanatı fonunda Ermənistanın Kopenhagen kriteriyalarına hansı səviyyədə cavab verməsinə dair sual bir qədər ritorik səslənə bilər. Ancaq əsas fakt ondan ibarətdir ki, hələ indiyədək Aİ-yə üzvlük praktikasında hansısa dövlətin namizədlik istəyini qanuniləşdirməsi halı olmayıb. Bu addım Paşinyanın nədənsə ehtiyat etməsi və özünü qanunla sığortalaması anlamına gəlmirmi?

Qanun layihəsinin ikinci oxunuşa çıxarılması müəyyən qədər gözlənilməzlik effekti yaratdı. Çünki bir müddət öncə ictimai rəyə Paşinyanın komanda üzvlərinə Rusiya ilə münasibətləri sahmana salmaq üçün tapşırıq verməsinə dair xəbər sızdırılmışdı. Bunun ardınca Ermənistan lideri rusiyalı həmkarına zəng edərək həm Azərbaycanla sülh danışıqlarının başa çatması barədə məlumat vermişdi, həm də mayın 9-da Moskvada keçiriləcək hərbi paradda iştirakını təsdiqləmişdi. Paşinyanın növbəti "U" dönüşünün olduqca vacib xəbər fonunda baş verməsi kifayət qədər şübhəli görünürdü: bir neçə gün öncə Rusiya mediasının ABŞ-nin Almaniyadakı hərbi bazalarından texnika və sursatı bu ilin iyun-avqust aylarında Ermənistana daşıyacağına dair məlumatın Pentaqon tərəfindən təkzib edilməməsi, əksinə, "İrəvanla münasibətlərimizə sadiqik" məzmunlu reaksiya verməsi təzadlı mənzərəyə səbəb olur.

Azərbaycanla şərti sərhəddə sabitliyin pozulması hallarının intensivləşməsinin sözügedən hadisələrdən dərhal sonraya təsadüf etməsi baş verənlərin bir-biri ilə sıx bağlılığına əsas yaradır. Azərbaycan tərəfi mövqelərimizin Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən atəşə tutulmasına dair mütəmadi məlumatlar yayır, İrəvanda isə bunu israrla təkzib edirlər. Aİ-nin müşahidə missiyası susur, parlamentdəki dinləmələr zamanı müdafiə naziri Suren Papikyan isə "atəş açılır, ancaq bizə tərəf yox" kimi absurd açıqlama verir. Bütün bunların fonunda da sosial şəbəkələrin erməni seqmentində silah səsinin eşidildiyi çoxsaylı videogörüntülər yayılır. Ermənistan parlamentində Aİ-yə üzvlüyə dair təşəbbüsün qanuniləşdirilməsi ilə sərhəddə silahların yenidən işə düşməsi arasında bir bağlılıq varmı?
Rəsmi İrəvanın anti-Moskva ritorikasının əsas ruporu parlament sədri Alen Simonyandır. Siyasi yetkinlik səviyyəsi bəyanatlarının təzadlılığından hiss olunan Simonyana sanki xüsusi bir missiya həvalə edilib: Lazım olanda, Rusiyanı "keçmiş günahlar"ına və gələcək perspektivsizliyinə görə tənqid etmək. Qanun layihəsinin parlamentdə ikinci oxunuşundan öncə Simonyanın Paşinyanın Moskva ilə münasibətlərin tənzimlənməsinə dair gizli tapşırıq verməsinə barədə məlumatları təkzib etməsi və ölkəsinin gələcəyinin Avropa ilə bağlılığını bir daha təkrarlaması ona dəlalət edir ki, Aİ-yə üzvlük məsələsində müəyyən fasilənin verilməsi Rusiyadan hansısa gözləntilərlə bağlı olub. Ancaq təşəbbüsün qanuniləşdirilməsi heç də yalnız Paşinyanın Rusiyadan umduğunu ala bilməməsi ilə də izah edilməməlidir. Atəşkəsin pozulmasının avropalı müşahidəçilərin "görməməsi və eşitməməsi" şəraitində baş verməsi, Brüsselin, yaxud Parisin cavab gedişi də ola bilər: ya üzvlük prosesini parlamentdə qanuniləşdirin, ya da...

Bu baxımdan, Papikyanın "atəş açılır, ancaq bizə tərəf yox" kimi mücərrəd cavabını çözmək üçün ortaya müəyyən ipucu da çıxır: atəş açılır, ancaq Ermənistana yox, Rusiyaya tərəf. Kim açır? Təbii ki, Qərb!

Ermənistan ordusu yekcins anlayış deyil. 2018-ci ilədək erməni silahlı qüvvələri Birinci Qarabağ savaşından qalma birləşmələr, hərbi avtoritetlər, səhra komandirləri və qanlı generallar arasında nüfuz dairələrinə bölünmüş "dövlət institutu", Koçaryanla Sarqsyanın hakimiyyəti isə onların maraqlarını təmin edən balans mexanizminin üzərində bərqərar olmuş siyasi rejimlər idilər. Həm qurdların, həm də qoyunların dolandığı bu tarazlaşdırma sistemi indinin özündə də aktualdır, ancaq Paşinyan iqtidarı üçün yox: əvvəlki hakimiyyətlərdən fərqli olaraq hazırkı hökumət hərbi nüfuz sahibləri tərəfindən sevilmir. Bu baxımdan, Papikyanın atəşkəsin pozulmasından xəbəri olmaya bilər, ancaq silahlı qüvvələrin sıralarında müxtəlif dairələrə xidmət edən, tutaq ki, müşahidə missiyasının üzvləri ilə "dostluq əlaqələri qurmağa" macal tapmış nüfuz sahibləri olar bilər.

Azərbaycan hökumətinin 2024-cü ilə dair fəaliyyət hesabatında deyilir ki, rəsmi Bakı Aİ tərəfindən Ermənistana edilən hərbi yardımın qarşısını böyük ölçüdə almağa müvəffəq olub. Belə ki, ötən il Aİ-Azərbaycan münasibətləri Fransanın Ermənistana silah tədarükü səbəbindən o qədər də hamar keçməyib. Ancaq Azərbaycan bu təşəbbüslərin və Aİ-nin beynəlxalq ictimai rəydə ölkəmizi ləkələmək cəhdlərinin qarşısını almağı bacarıb. İki gün öncə Ermənistanın XİN rəhbəri Ararat Mirzoyan Braziliya mediasına müsahibəsində Azərbaycanın yekun sülh müqaviləsinin imzalanması üçün tələblərindən birinin məhz İrəvanın silahlanmasının dayandırılması olduğunu bildirib. Bu, Azərbaycanın Aİ-nin qol-qanadını sındırmasının İrəvan tərəfindən faktiki olaraq etiraf edilməsidir. Ermənistanın Aİ-yə üzvlük prosesini qanuniləşdirməsinin səbəblərindən biri də bu deyilmi? Yaxud, üzvlük haqqında qanun Parislə Brüsselin bölgədə qalmaları üçün "saman çöpü" rolunu oynaya biləcəkmi?

Fatimə Şükürova // EDnews

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Cənubi Koreya Azərbaycana yeni səfir təyin edib
11:08 14.05.2025
Alimlər həyəcan təbili çalırlar: Ev pişikləri yeni ölümcül pandemiyaya səbəb ola bilərlər
10:55 14.05.2025
Qazaxıstanda sənaye məqsədilə çətənə yetişdirilməsi leqallaşdırıla bilər
10:41 14.05.2025
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna sülh prosesindəki rolu necə dəyişir?
10:39 14.05.2025
"Silahlı münaqişə və təbii fəlakət zonalarında məcburi köçkünlərin sayı rekord həddə çatıb"
10:35 14.05.2025
Türkiyədə NATO XİN başçılarının ikigünlük toplantısı başlayır
10:25 14.05.2025
Böyük Britaniyada bu yaz tarixdə ən quraq bahar mövsümü ola bilər
10:23 14.05.2025
Naxçıvanda “Kiber Suverenlik” konfransı keçiriləcək
10:21 14.05.2025
Gürcüstanda miqrasiya siyasəti sərtləşdirilir
10:18 14.05.2025
Ölkə ərazisində yağıntılı və küləkli hava davam edir
10:18 14.05.2025
Husilərin İsrail ərazisinə atdığı raket zərərsizləşdirilib
10:12 14.05.2025
Talaçaydan sel keçir
10:07 14.05.2025
Oğuzda yol qəzası baş verib
12:48 13.05.2025
Pekində Çin-Azərbaycan Gənclər Forumu keçiriləcək
12:43 13.05.2025
“SpaceX” kompaniyası orbitə daha 26 internet peyki çıxarıb
12:40 13.05.2025
Sabah hava yağıntılı olacaq
12:34 13.05.2025
Hansını seçmək daha faydalıdır? Cəfəri yoxsa şüyüd?
12:26 13.05.2025
İndoneziyada partlayış baş verdi
12:16 13.05.2025
Beyləqanda 17 tüfəng polisə təhvil verilib
12:08 13.05.2025
Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında “Bayraktar” PUA-ları istehsal ediləcək
12:06 13.05.2025
Astaranın çay plantasiyalarında mövsümün ilk yığımına start verilib
11:55 13.05.2025
UNICEF-in Azərbaycandakı nümayəndəliyinin fəaliyyəti dayandırılacaq
11:50 13.05.2025
ABŞ Prezidenti Səudiyyə Ərəbistanına gəlib
11:45 13.05.2025
İsrail XİN başçısı 15 ildən sonra ilk dəfə Yaponiyaya səfər edib
11:41 13.05.2025
Azərbaycan və Türkiyə maliyyə sektorunda risk əsaslı nəzarət sisteminin qurulmasını müzakirə ediblər
11:37 13.05.2025
Tanınmış italyan pianoçunun Bakıda ustad dərsi təşkil olunacaq
11:35 13.05.2025
Azərbaycanın sosial sahədə e-xidmətlərlə bağlı təcrübəsi Sinqapurda nümunə kimi təqdim edilib
11:33 13.05.2025
İlk dəfə hokkey üzrə turnirdə iştirak edən Azərbaycan komandası üçüncü yeri tutub
11:31 13.05.2025
Bu gün “Muğam” Televiziya Müsabiqəsi başlayır
11:21 13.05.2025
ChatGPT yeniləndi - Bu funksiyalar istifadəyə verildi
11:12 13.05.2025
ABŞ İrana qarşı yeni sanksiyalar elan etdi
11:09 13.05.2025
"Roma" A Seriyasında 19 oyun sonra məğlub olub
11:05 13.05.2025
"BMT-də geniş struktur islahatlarına başlanılır"
11:03 13.05.2025
“İRS” jurnalının italyan dilində növbəti nömrəsi nəşr edilib
11:00 13.05.2025
“Sabah” qəzeti PKK-nın tərksilah edilməsinin yol xəritəsini açıqlayıb
10:56 13.05.2025
Prezident İlham Əliyev PKK terror qruplaşmasının özünü ləğv etməsini tarixi hadisə adlandırıb
10:52 13.05.2025
"Türkiyə terrorla 41 illik mübarizəni zəfərlə bitirdi"
10:49 13.05.2025
"Azərbaycanın donanmasına 2030-cu ilədək 30-dan artıq yeni nəsil təyyarə qoşulacaq"
10:45 13.05.2025
Azərbaycan Prezidenti Türkiyənin milli müdafiə nazirini qəbul edib
10:41 13.05.2025
Azərbaycan 34-cü Beynəlxalq Doha Kitab Sərgisində təmsil olunur
10:33 13.05.2025
Hamısı