Azərbaycanda yerli, müasir cizgi filmləri yox səviyyəsindədir. Telekanallar, teatrlar uşaqlar üçün Sovetdən qalma, köhnəlmiş cizgi filmləri, tamaşalar təqdim edir.
Nə zaman uşaqlar üçün yerli, milli və müasir cizgi filmləri çəkiləcək? Niyə bu sahədə inkişaf yoxdur?
Ednews bu barədə sənət adamlarının münasibətini öyrənib. Cavabları təqdim edirik.
Uşaq yazıçısı Sevinc Elsevər:
“Cizgi filmləri az da olsa çəkilir. Cizgi filmi çəkmək göründüyü qədər sadə iş deyil. Vəsait lazımdır. Ancaq problem təkcə texniki, maddi məsələlərdə də deyil. Yaradıcı kadrlar çatışmır o sahədə. Olanların çoxu ölkəni tərk edib, xaricdə, Rusiyada işləyirlər. Gəncləri xaricə oxumağa göndərmək lazımdır. Onlar da qayıdıb elə filmlər çəksinlər ki, başqa ölkələrin istehsalı ilə ayaqlaşsın. O sahədə ssenari problemi də böyük bir maneədir. Uşaq ədəbiyyatına gəlincə, burda da problemlər var. Kitab çapı , satışında çətinliklər var. Uşaq ədəbiyyatının gərək yaxşı təbliğatı olsun.
Bir dəfə Norveçdən uşaq ədəbiyyatı nəşriyyatının nümayəndələri gəlmişdi, onlarla görüşdə xanım kitablardan birini qaldırıb dedi ki, bu kitab keçən həftə ölkənin ən nüfuzlu telekanalında bizim Mədəniyyət nazirimiz tərəfindən oxuculara məsləhət olunub. Bundan sonra kitab çox yaxşı satılır. Bizdə də belə jestlər görmək arzusundayıq. Uşaq ədəbiyyatına dövlət dəstəyi daha çox olmalıdır. Çünki uşaq ədəbiyyatı sadəcə ilhamla yazılmır. Vacibliyini dərk edirsən, gərək duyursan deyə, uşaqlar üçün yazırsan. Bu, şəxsi hiss və emoiyalarının ifadəsi deyil.
" Şeytan çarxı" romanını kitabsevərlər qrupunun istəyilə yazmışam. " Bir kitab yaz, çap edək" -deyiblər, mən də elə bu bir cümlədən stimul alaraq qələmə almışam o kitabı. Bu yaxınlarda da nəşriyyatlardan biri üçün uşaq romanı yazdım. Uşaq yazarlarını gərək axtarıb tapasan, onları stimullaşdırasan. Uşaq ədəbiyyatı ədəbiyyatın ən vacib, ən ciddi sahəsidir. Hər şey ondan başlayır”.
“Animafilm” Beynəlxalq Animasiya Festivalının təsisçisi, Azərbaycan Animasiya Assosiasiyası ictimai birliyinin sədri, prodüser Rəşid Ağamalıyev:
“Ölkədə animasiya film istehsalına lazımi diqqət yetirilmir. Milli animasiyamızda problemlər çoxdur, hətta bu sənayeni, zənnimcə, bir müddət əvvələ kimi "ölü" hesab etmək olardı. Hər zaman qeyd edirəm, bir daha da vurğulamaq istəyirəm ki, Azərbaycanda hazırda 2 milyondan çox uşaq xarici animasiya filmlərini izləyərək böyüyür. Uşaqların dünyagörüşünün formalaşmasında ekranda izlədikləri böyük rol oynayır. Animasiya sənəti üzrə tədris proqramları azdır. Bunlara baxmayaraq, gənclər öz hesablarına, xarici kurslardan əldə etdikləri biliklərlə qısametrajlı da olsa layihələr hazırlayır, öyrənir, inkişaf etməyə çalışırlar. Lakin bu kiçik addımlar insanı bəlli bir səviyyəyə qədər gətirib çıxarır. Nəticədə ya yerli mütəxəssislərimiz daha çox karyera perspektivlərinin olduğu xarici ölkələrə köçür, ya da animasiyanı, sadəcə, bir hobbi kimi davam etdirirlər. Bizim dünya səviyyəsində animasiya filmləri hazırlayacaq potensialımız olsa da, bunun üçün şəraitimiz yoxdur. Dayanıqlı ekosistem olmadığı halda inkişaf ya ləngiyir, ya da ümumiyyətlə dayanır. Digər tərəfdən, bu sahədə irəliləyiş gedir. Mədəniyyət naziri Anar Kərimov, eləcə də Mədəniyyət Nazirliyinin audiovizual şöbəsinin müdiri Rüfət Həsənov sayəsində dövlətimizin bu sahəyə qayğısı addım-addım artır. Mədəniyyət Nazirliyi “Animafilm” Beynəlxalq Animasiya Festivalının əsas dəstəkçisidir, hansı ki, bu festival hazırda ölkəmizdə yerli animasiya sənətkarlarını dünya animasiya sənayesi ilə birləşdirən yeganə tədbirdir.
Bu yaxınlarda Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin (ARKA) Nizamnaməsi Cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən təsdiqləndi. ARKA-nın təsis edilməsi çox böyük əməklər nəticəsində baş verib. ARKA-nın fəaliyyətə başlaması ilə Azərbaycan kinosunda müsbət dəyişikliklərin olacağı, böyük islahatların keçiriləcəyindən ümidliyik. İnanıram ki, bir neçə il sonra Azərbaycan animasiyasının uğurları çoxalacaq. Yeri gəlmişkən, ANİMAFİLM Beynəlxalq Animasiya Festivalına son 5 ildə onlarla milli animasiya filmi qəbul olub, ancaq təəssüf ki, tamaşaçıların bunları yalnız bir dəfə festival daxilində izləmək imkanları olub. Televiziya kanalları ilə əməkdaşlıq edilməsinə, festivalın hər il işıqlandırılmasına baxmayaraq, yerli animasiya filmlərini məhz telekanallarda yayımlamaq təklifi almamışıq. Əgər kimsə televiziya kanalları və yerli animasiya filmləri arasında körpü olmağa hazırdırsa, buna çox şad olaram. Bundan başqa, tədris proqramları yaratmaq, festival mühitini inkişaf elətdirmək, beynəlxalq əlaqələri gücləndirmək, filmləri və mütəxəssisləri dünyaya tanıtmaq və həmçinin, bu filmlərlə yerli publikanı tanış etmək-bunların hər biri zaman, resurs, maliyyə və müvafiq kino qanunvericiliyi tələb edir.
Azərbaycan Animasiya Assosiasiyası və ANİMAFİLM Beynəlxalq Animasiya Festivalı əlindəki məhdud imkanlarla bacardığı qədər Azərbaycan animasiyasını canlandırmağa çalışır və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinə animasiyanın inkişafı ilə bağlı bir neçə inkişaf strategiyası təklif edir. Biz də yerli kanallarda istedadına və yaradıcılığına bələd olduğumuz həmyerlilərimizin animasiya filmlərini izləməyi çox istəyirik. Bu işlə məşğul olmaq istəyən şəxslər varsa, yaxud hərhansı yerli televiziya kanalı yerli animasiya filmlərini yayımlamaq arzusundadırsa, bu prosesi tezləşdirmək üçün Azərbaycan Animasiya Assosiasiyası əlindən gələni etməyə hazırdır".
Oğuz Ayvaz
