Rus ədəbiyyatının Nobel mükafatçısı, şair İosif Brodski dünyaca məşhurdur. Öz şeirləriylə rus dilinə yeni forma gətirən Brodski mühacir həyatı keçirib. “Məni unudanlardan böyük bir şəhər salmaq olardı” deyən şairi heç vaxt unutmayan bir qadın və minlərcə oxucu var. Bu yazıda İosif Brodskinin unudulmaz sevgisindən bəhs edəcəyik.

Brodskinin sevgisi

Nobel mükafatının sahibi İosif Brodskinin həyatında ölümünə qədər sevəcəyi bir qadın olub. Bu qadının adı Marina Basmanovadır.

Gənc rəssam olan Marina Basmanova haqqında Anna Axmatova belə danışırdı: “Ağlı, zərifliyi ilə öz gözəlliyini qoruyur! Heç bir kosmetikasız bunu bacarır! Yalnız soyuq suyla...” 

Doğurdan da bu qadında anlaşılmaz bir sirr, gözəllik cazibəsi var. Onun gözəlliyi də su kimi aydın və parlaqdır. 

Marina Basmanova Leninqradda anadan olub və orda boya-başa çatıb. Onun atası Pavel İvanoviç məşhur rəssam olmuşdur. Petrov Vodnik Marinanın atasının müəllimi kimi ona sənətin incəliklərini öyrətmişdir. 

Beləliklə, rəssamlığa olan maraq və sevgi Marinanı bu sənəti daşımağa vadar edir. Rəssamlığa başlamaq üçün o Ermitajda sərgilər təşkil edən masterlərin yanına gedir. İçəri girərkən ona tuşlanan baxışlar yer üzünə yeni bir rəsm əsərinin gəldiyini düşünürlər...

Gənc rəssamın hələ ki, heç bir nöqsanı, kəm-kəsiri yoxdu, ancaq o, azad, sərbəst şəkildə özünü göstərmək üçün dəridən-qabıqdan çıxır, günbəgün çalışırdı. 

Sevgiyə çevrilən tanışlıq

Boris Tşenko adlı məşhur bəstəkarın evindəki dəvətdə İosif Brodski Marinayla tanış olur. Onda Brodskinin heç 22 yaşı olmazdı, Marina isə ondan iki yaş böyükdü. Bu tanışlıq ilk baxışdan məhəbbətə çevrilmişdi. O gündən sonra onlar artıq birgə yaşamağa qərar verdilər. 

Sevgililər ələ-ələ tutuşub şəhərin küçələrini gəzir, insanlara tamaşa edir, Brodski öz şeirini Marinaya oxuyur, qadın isə ona rəssamlıqdan danışır, birlikdə muzeylərə və sərgilərə gedirdilər. Dostları onları ən yaxşı cütlük kimi qiymətləndirir, Brodski və Marinanı görəndə xoşbəxtliyin işığını görmüş kimi olurdular. 

Brodski ehtiraslı, coşğun, Marina isə sakit və zərif idi. Od və su. Günəş və ay. Bütün bu əks tərəflərinə baxmayaraq Brodski qadını sevirdi. Ancaq Marinanın onu sevib-sevməməyini demək çətindir.

Ayrılıq

Hər şey belə yaxşı getmirdi. Nə Bordskinin ata-anası, nə də Marinanın valideynləri onların münasibətlərini qəbul etmədilər. Qəribə olan bir şey də vardı. Bu onların sevgilərini şübhə altında qoyurdu: Marinanın özü evlənmək istəmirdi. Sevgililər hər gün bu barədə mübahisə edir, bir-birilərinin üstünə qışqırır, sözlərini yeritməyə çalışırdılar. Bu gedişlə nəticə çox ağır olacaqdı. 

Onlar bir-birini danışdırmamağa başladılar. Qadının şairdən küsməsi Brodskini depressiyayanın ağuşuna atdı. Çox keçmir ki, Brodski dostu Şternin yanına getməyə qərar verir. Sfinks kimi qorxunc, dəhşətli görünüşünü, bintlə bağlanmış biləyini görəndə Ştern çaş-baş qalır. Onlar sakitcə qabaq-qabağa durub siqaret sümürürlər. Dostu onun vəziyyətini görüb qorxuya düşür, şairin bu kökə düşməyini görüb özünü saxlamadan bir-başa içindən keçənləri dilinə gətirir: “Eşidirsən, qurtar bunları... insanları qorxudursan... Bir vaxt özünü öldürmək qərarına gəlsən mənə gəlib izah edərsən, bunu necə gerçəkləşdirirlər...”

Brodski məsləhəti anlayır, daha “hürküdücü” olmamağa çalışır, ancaq ordan gedəndən sonra düşünür ki, bu ağrılığı daşıya bilməyəcək qədər acizdi...

Başqa Marina

Brodski Marinayla ayrıldıqdan sonra daha sevgiyə inamı qalmadı. Dostları ona təskinlik verməyə çalışırdılar. Ancaq şair iki ayağını bir başmağa dirəmişdi: “Sevginin həyatımda yeri qalmayıb”. 

İllər ötüb keçdi, hər şey dəyişdi, adamların əvvəlki görünüşü yoxa çıxdı... Bir gün Sorbonnadakı mühazirədə Brodski öz tələbələrinin arasından bir qızı görür: Marina Sossani... Slavyan filologiya mütəxəssisi olan bu qız rus əsilli italyan idi, gözəlliyiylə göz qamaşdırırdı. Şairdən otuz yaş kiçik olan qız Brodskiyə Marina Basmanovanın gəncliyini xatırlatdı. 

1991-ci ildə onlar evlənirlər. Marina Sossani onun təkcə arvadı yox, həm də dostu, ədəbiyyat sirdaşı kimi qaldı. Bir neçə ilə Marina Sossani Brodskiyə gözəl bir qız uşağı da verdi... Xoşbəxt üçbucaq artıq yaranmışdı...

Altı ildən sonra Brodski dünyayla vidalaşır. Onun bu həyatda qoyub getdiyi tək şey yaradıcılığıdırsa, biri də ona ilham pərisi olan Marinalardı...

Oğuz