Krediti alan vəfat edəndə, borcunu kim ödəməlidir?

İqtisadiyyat 14:15 17.02.2025

Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi vahid məhkəmə təcrübəsini müəyyən edən daha bir qərar qəbul edib. 

İşin hallarına görə, iddiaçı ilə cavabdeh arasında bağlanmış kredit müqaviləsinə əsasən iddiaçı borcalana 45 ay müddətinə illik 25% dərəcəsi ilə 12.000 manat məbləğində kredit verməyi, borcalan isə həmin krediti müəyyən olunmuş müddətdə faizi ilə birlikdə borc verənə qaytarmağı öhdələrinə götürüblər. Həmçimin iki şəxs borcalan tərəfindən müqavilə öhdəlikləri yerinə yetirilmədiyi təqdirdə kredit müqaviləsindən irəli gələn öhdəliyin tam həcmdə icrası üçün zamin durub. Lakin cavabdeh 1 il sonra vəfat edib. 30 iyul 2022-ci il tarixli maliyyə arayışına görə müqavilə üzrə cəmi 7.887 manat borc yaranıb. 

Sonra iddiaçı cavabdehlərə qarşı iddia ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət edərək,
cavabdehlərdən 7 min 887 manat borcun tutularaq iddiaçıya ödənilməsi barədə qətnamə çıxarılmasını xahiş edib. 

İddianın əsaslarına görə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 fevral 2019-cu il tarixli Fərmanının icrası ilə bağlı iddiaçı tərəfindən varis və zaminlərə kredit müqaviləsi üzrə yaranmış borcun restrukturizasiya olunması və bununla bağlı banka müraciət edilməsi təklif edilib. Buna baxmayaraq, borclu varis və zaminlər təklifi qəbul etməyib və fərmandan irəli gələn güzəştlərdən istifadə etməyiblər. 

Birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsi ilə iddia rədd edilib. Məhkəmə araşdırması zamanı müəyyən edilib ki, ididaçı bank əsas borclunun vərəsəsi qismində olan cavabdehə qarşı borcun ödənilməsi tələbini irəli sürsə də, varisin əsas borclunun vərəsəsi qismində onun miras əmlakını qəbul etməsi halına dair heç bir sübutu məhkəməyə təqdim edə bilməyib. Buna görə də şəxsin vərəsə kimi hər hansı miras əmlakı qəbul etməsi halı sübut edilmədiyindən, onun vərəsə qismində miras əmlakı həddində borcun ödənilməsi öhdəliyi yaranmadığından, iddia tələbi qeyd edilən cavabdehə aid olan hissədə əsassız olamaqla, təmin edilməməlidir. 

Həmçinin məhkəmə iddia tələbinin zamin qismində çıxış edən cavabdehlər aid olan hissəsi ilə bağlı hesab edib ki, iddia tələbi bu hissədə də əsassız olmaqla, təmin edilməməlidir. Belə ki, iş materiallarından görünür ki, 15 aprel 2015-ci il tarixli kredit müqaviləsinin təminatı qismində bağlanılmış zaminlik müqavilələrində onun qüvvədə olma müddəti qeyd edilməyib. Həmin müqavilənin təmin etdiyi öhdəliklərin icrası vaxtının başa çatmasından 1 ildən çox müddət keçib. Bu səbəbdən cavabdehlərin zaminliyinə xitam verilməlidir.

Həmçinin məhkəmə onu da qeyd etməyi zəruri hesab edib ki, hazırkı mülki iş üzrə 1 illik müddət 2020-ci ilin yanvar ayının 15-də bitdiyi halda (həmin tarixdə isə müvafiq Fərmanın tətbiqi ilə bağlı tədbirlər artıq həyata keçirilib), iddiaçı tərəfindən zaminlərə qarşı iki ilə yaxın müddət ötürülərək məhkəməyə müraciət edilib. 

İddiaçının apellyasiya şikayəti də təmin edilməyib, birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılıb. 

Bundan sonra iddiaçı kassasiya şikayəti ilə Ali Məhkəməyə müraciət edib. 

Ali Məhkəmənin mövqeyinə görə, apellyasiya instansiyası məhkəməsinin əsas borclunun vəfatından sonra onun vərəsəlik qaydasında keçə biləcək miras əmlakının olması, həmin əmlakın vərəsələri tərəfindən qanunla müəyyən olunmuş müddətdə qəbul edilməsi, vərəsəlik işinin açılması və sair kimi halların mövcudluğu vərəsələr tərəfindən deyil, vəfat etmiş əsas borclunun kreditoru tərəfindən sübuta yetirilməsi barədə qərarı doğru deyil. Apellyasiya instansiyası məhkəməsi iş üzrə sübutetmə yükünü tərəflər arasında düzgün bölüşdürməyərək həm prosessual hüquq normalarını, həm də konkret vəziyyətdə sübutetmə yükünün kimə aid olmasını tənzimləyən maddi hüquq normasını pozub. Belə ki, Mülki Məcəllənin “Vərəsələr tərəfindən kreditorların təmin edilməsi zamanı sübutetmə yükü” adlanan 1307-ci maddəsində təsbit edilmişdir ki, mirasın notarius tərəfindən siyahıya alındığı haldan başqa, vərəsə miras qoyanın borclarının mirasdan çox olduğunu sübut etməlidir.

Apellyasiya instansiyası məhkəməsi sözügedən mövqeyi ilə Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun 14 oktyabr 2022-ci il tarixli Qərarı ilə verilən şərhi də nəzərə almayıb. 

Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun daha sonra 26 dekabr 2023-cü il tarixdə qəbul etdiyi Qərarda isə məsələyə dair birmənalı hüquqi qiymət verilərək, göstərilmişdir ki, qanunla müəyyən edilmiş müddət ərzində mirasdan imtina etməyən vərəsə mirası qəbul etmiş sayılır.

Beləliklə, Ali Məhkəmə işi vərəsəyə münasibətdə ləğv edərək, yenidən baxılması üçün apellyasiya instansiya məhkəməsinə göndərib.

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

Qlobal Liderlikdən Mühafizəkarlığa: Trampın Xarici Siyasətdə Yeni Dövrü
16:49 16.04.2025
Azərbaycanın Geosiyasi Imperativləri: Regiondakı Strateji Gücün Yeni Tərifi I Hissə: Azərbaycanın Geosiyasi Hədəflərinin Mərkəzi
15:40 16.04.2025
Bir kamera, min nəfəs... Aytac Kərimova yazır...
14:41 16.04.2025
Rubl kəskin BAHALAŞDI
13:09 16.04.2025
Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu ştat rejimdə fəaliyyətini davam etdirir
13:05 16.04.2025
Baham adaları "SpaceX" raketlərinin ərazisinə enişini qadağan etdi
13:05 16.04.2025
Venesuela səfiri “ASAN xidmət”də olub
12:57 16.04.2025
Paytaxt yollarında zərər görən işiqfor müşahidə kameraları vasitəsilə izlənilir
12:53 16.04.2025
Güclü yağışın fəsadları: 31 nəfər təxliyə olunub
12:47 16.04.2025
ABŞ Yaponiyanın hərbi bazasına bombardmançı təyyarələr göndərib
12:15 16.04.2025
"Peşəkar jurnalistikanın möhkəmləndirilməsi istiqamətində dövlət mühüm səylər göstərir"
11:45 16.04.2025
Yeni sosial media platforması qurulur
11:39 16.04.2025
Taksilərin qiyməti 60 manatadək artdı
11:36 16.04.2025
Əfqanıstanın şimalında güclü zəlzələ baş verib
11:25 16.04.2025
Azərbaycan mobil internetin sürəti üzrə beynəlxalq reytinqdə irəliləyib
11:23 16.04.2025
Azərbaycanda bütün limanlar bağlanıb
11:22 16.04.2025
Güclü külək Bakıda 55 ağacı sındırıb
11:20 16.04.2025
Azərbaycan və Türkiyə: Güclü Müdafiə Əməkdaşlığı Yolu
11:17 16.04.2025
Azərbaycan dili üzrə sertifikasiya imtahanının onlayn platformasının sınaq müddəti aprelin 30-dək aktiv olacaq
11:17 16.04.2025
Türkiyə ticarət nazirinin müavini Ağdam Sənaye Parkında olub
11:15 16.04.2025
Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mərkəzi sürücülərə müraciət edib
11:12 16.04.2025
Çinin Azərbaycana Yeni Təyin Olunmuş Səfiri Lu Mey Vəzifəsinin İcrasına Başladı
11:11 16.04.2025
İçərişəhərdə xəttatlıq sənətinə həsr olunmuş sərgi açılıb
11:09 16.04.2025
Kavelaşvili və Əsədov arasında strateji tərəfdaşlıq müzakirəsi baş tutub
11:06 16.04.2025
Mirzoyan və Barro Telefon Danışığı Aparıb
11:02 16.04.2025
Fransa Assimilyasiya Siyasətinə Qarşı Mübarizə Davam Edir: Qvadelupa Səsini Dünyaya Çatdırır
10:57 16.04.2025
BƏƏ ən yaxşı səhiyyə sisteminə malik ilk 20 ölkə sırasına daxil edilib
10:56 16.04.2025
Misirli ekoloqlar turizm bumunun Qırmızı dənizə təhlükə yaratdığını iddia edirlər
10:22 16.04.2025
Gürcüstan Prezidenti Fəxri xiyabanda Ulu Öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət edib
10:12 16.04.2025
Dünya Nizamı Necə Dəyişir? I Hissə: Dünyanın Dəyişən Üzləri
17:23 15.04.2025
Umud Mirzəyev ADPU-də müəllim-tələbə heyəti ilə görüş keçirib
16:13 15.04.2025
Səhiyyə və tibb elmi sahəsində Azərbaycan Kuba əməkdaşlığı müzakirə olunub
13:14 15.04.2025
" Türk dövlətlərinin gələcəyi üçün güclü hüquqi əməkdaşlıq vacibdir"
13:06 15.04.2025
"Qarabağ zəfəri türk dünyası üçün qürurdur"
13:02 15.04.2025
Rusiyada mədən uçdu: Dağıntılar altında qalanlar var
12:59 15.04.2025
Şimali Kipr nümayəndəsi türk dövlətlərinə müraciət edib
12:55 15.04.2025
Azərbaycan Şahmat Federasiyası rəsmisinin adı ikinci dəfə Ginnesin Rekordlar Kitabına düşə bilər
12:51 15.04.2025
Tələbələrə ŞAD XƏBƏR: Təqaüdlər artacaq
12:47 15.04.2025
Gəncədə güclü yağış fəsadlara səbəb olub
12:44 15.04.2025
TÜRKPA'nın Təhlükəsizlik Sahəsindəki Əməkdaşlığı- Qırğızıstanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına Namizədliyi Bizə Nə Deyir?
12:41 15.04.2025
Hamısı