Səudiyyə Ərəbistanında Həcc ziyarəti zamanı ölən zəvvarların sayı 900-ü keçib. Məkkədə temperaturun 51,8 dərəcəyə qalxması insanların ölümünə səbəb olub. Ölənlər arasında 600-ə yaxın şəxs misirli zəvvarlardır. Bu hadisə fonnunda Ali İmran surəsinin 97-ci ayəsi paylaşılıb, müzakirə edilir. Ayədə qeyd edilir ki, Kəbəyə daxil olan şəxs əmin-amanlıqdadır, təhlükədən kənardır. Belə olan halda ayədə yazılanlar necə anlaşılmalıdır? Niyə insanların kütləvi ölümü baş verir?
Mövzu ilə bağlı Ednews-a açıqlama verən ilahiyyatçı Tural İrfan bildirib ki, ümumiyyətlə, İslam dinində Həccə sağlam, həddən artıq qoca olmayan, oradakı ayinləri icra edə biləcək qüdrətə və qüvvəyə sahib olan müsəlmanlar getməlidir.
Onun sözlərinə görə, hazırda Məkkədə baş verən bədbəxt hadisədə ciddi tədbirlərin görülməməsi, Səudiyyə Ərəbistanının aidiyyəti qurumlarının zəvvarların təhlükəsizliyini düzgün təmin edə bilməməsi ucbatındandır.
"Əgər o adamlar xəstə idilərsə ümumiyyətlə getməməli idilər. Onların gəldiyi ölkələrin aidiyyatı qurumları cavabdehdir. Birdən bir mindən artıq adamın həlak olması o deməkdir ki, Səudiyyə Ərəbistanı əsasən pul qazanmaqda maraqlıdır. Müsəlmanların təhlükəsizlik məsələlərində yox. Əgər isti normadan artıq idisə o zaman ayin icra etməyin özü Qurana ziddir. Quranda deyilir özünüzü bilərək təhlükəyə atmayın. Əgər ehtimal varsa ki, insan hansısa ibadət zamanı zərər çəkə bilər, həmin ayini daha asan yolla başqa icraatla əvəzləyə bilər. Tutaq ki, su ilə dəstəmaz zərərli olanda torpaqla təyəmmüm edilir. Ayaq üstə namaz qıla bilməyənlərə oturub qılmağa icazə verilir. Ona görə də Həcc zamanı uzaq məsafələri qət etmək kimi ayinlər də belədir. Əgər təhlükə varsa o təxirə salına bilərdi. Ancaq görünür buna fətva verəcək ağılda Səudiyyədə hələ ki, alim yoxdur. Əks halda hər il minlərlə adamın qanına bais olmazlar. Qeyd edilən ayədə deyilən əminamanlıq o mənadadır ki, orada heç kəs heç kəsə qarşı cinayət törədə bilməz, qisas hökmü icra edə bilməz, intiqam ala bilməz. Yəni həmin ərəfədə zəvvarlara toxunulmazlıq hüququ verilir. Yoxsa ilahi əzabdan, təbbii fəlakətdən heç kəs sığortalanmayıb".
İlahiyyatçı qeyd edib ki, Kəbəyə daxil olan hər kəs amandadır, ona qarşı hansısa hökmün icrası baş verə bilməz. Bu şəriətlə qadağandır. Yəni, oradan çıxandan sonra ona əməlinə görə cəza verilə bilər:
"Orada dava-dalaş salmaq, savaşmaq, kiminsə həyatına təhdid yaratmaq, kimisə incitmək haramdır. Yəni həmin ibadətin icrası zamanı hər kəs amandadır. Kainat, dünya Allah tərəfindən öz nizamına uyğun xəlq edilib və dövr edir. Bu zaman təbii hadisələr, ölümlər də baş verir. Burada xüsusi məna axtarmağa lüzum yoxdur. Hadisələrin fəlsəfəsi, əsl hikməti isə yalnız Allaha məlumdur. Məsələn, yüzlərlə adamın ölməsi zahirən ədalət prinsipinə zidd görünə bilər. Ancaq onun batini hikməti, səbəbi və səbəbin də səbəbi var. Bunu isə yalnız Allah özü bilir ki, o hadisə niyə baş verdi, yaxud Allahın özü tərəfindən yaradıldı, o insanlar da nəyə görə həlak oldu... Ancaq Allah Quranda insanlara ağıllarını işləməklə bağlı çox təkid edir. Yəni, insanlar istər təbii fəlakətlər zamanı, istər də digər məsələlər ilə bağlı xurafi yozumlara yox, elmə müraciət etməlidirlər. Məgər Səudiyyə Ərəbistanında hava proqnozunu müəyyənləşdirən qurumlar yoxdur? Yoxdursa bu nə cəhalətdir? Əgər vardısa onlar bilməli idilər ki, müsəlmanları bu istidə aparıb qırmaq olmaz. Necə ki, pandemiya zamanı Həcc ziyarəti təxirə düşmüşdü, indi də istiyə görə elə olmalı idi. İndi biri deyir orada ölənlər Cənnətə gedir, biri deyir orada ölmək xoşbəxtlikdir. Bu öz yerində, ancaq istəyirlər hər vəchlə insanların ölümü qəzavü - qədərə bağlayıb Allahın üzərinə qoysunlar. Bu belə deyil. Bütün ölənlərə görə məsuliyyət Səudiyyə Ərəbistanı hökumətinin üzərinə düşür. Çünki insan səhhəti üçün təhlükəli bir hava şəraitində insanları qoruya bilməyiblər. O adamları qınamaq da lazım deyil. Onlar bəlkə də ömründə ilk dəfə idi Məkkədə olurdular. Onlar haradan biləydilər ki, isti bu həddə olacaq və oranın iqlimi bu həddə təhlükəlidir".
Oğuz
