Qohum evlilikləri ilə bağlı qadağa: "Qanunu pozanlar cinayət məsuliyyətinə cəlb olunacaqlar"

Ekspert rəyi 15:08 03.06.2025

Razılaşma yolu və bir o qədər də plansız şəkildə baş tutan qohum evlilikləri cəmiyyətimizin ən çox müzakirə etdiyi məsələlərdən biridir. İllərdir müzakirə mövzusu olan bu problem üçün müxtəlif çağırışlar olunsa da, lakin hələ də cəmiyyətdə kifayət qədər ciddi yanaşılmır. İnsanlar müxtəlif üsullara, dini və vətəndaş nikahlarına üz tutaraq prosesi davam etdirirlər. Bəzən isə bu seçimlər heç bir tibbi yoxlama, genetik məsləhət olmadan reallaşır. Nəticədə isə bəzi ailələr genetik xəstəliklər və sosial problemlərlə üz-üzə qalırlar. Mövcud problemin qarşısını almaq üçün 2025-ci iyulun 1-dən etibarən yaxın qohumlar arasında nikahı qadağan edən qanun qüvvəyə minəcək.

Burada bir sual  yaranır:
Sözügedən qanun problemin həllində hansı rola malikdir?

Mövzu ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Razi Nurullayev EDnews-a açıqlamasında qeyd edib ki, yeni qanun layihəsi azyaşlılarla nikah və qohum evlilikləri sahəsində ciddi nəzarət və məsuliyyət tədbirləri nəzərdə tutur:

"Hazırda qanun hələ qüvvəyə minməsə də, bu sahədə sərt addımlar atılır. Ümid edirəm ki, qanun qəbul edilərək qüvvəyə mindikdən sonra qohumlar arasında nikaha cəhd edənlərin sayı minimuma enəcək. Əks halda, onlar qanunun tələbləri ilə üz-üzə qalacaqlar və bu da onların inzibati və cinayət məsuliyyəti daşımasına səbəb ola bilər. Bu isə bir növ cəmiyyətdə profilaktik təsir yaradaraq, gələcəkdə bu halın minimuma enməsi üçün zəmin rolu oynaya bilər. Maarifləndirmə işləri ilə yanaşı, hüquqi mexanizmlərin gücləndirilməsi də mühüm amildir. Bu baxımdan, qanunun qəbul olunması bu sahədə irəliləyişlərin əldə olunmasında əhəmiyyətli rol oynaya bilər".

Mövzunun tibbi baxımdan yaratdığı problemlərə gəlincə isə həkim genetik Bayram Bayramov əlavə edib ki, genetik xəstəliklərin tək gen xəstəlikləri, xromosomal xəstəliklər, multifaktorial xəstəliklər və dominant yolla ötürülənlər kimi müxtəlif növləri mövcuddur:

"Qohum evlilikləri zamanı bu tip xəstəliklərin üzə çıxma riski dəfələrlə artır. Xüsusilə də resessiv (gizli yolla) ötürülən xəstəliklər bu zaman daha çox baş qaldırır. Bu xəstəliklər, hər bir şəxs üçün spesifik olur. Cəmiyyətimizdə isə resessiv xəstəliklər arasında qan xəstəlikləri (alfa-talasemiya, beta-talasemiya, hemofiliyalar), SMA (spinal əzələ atrofiyası), kistik fibroz, metabolik xəstəliklər, epilepsiya və fenilketonuriya kimi hallar geniş yayılıb. Bu dəyişikliklər şəxsdən-şəxsə fərqlidir. Amma xəstəliklərin üzə çıxması üçün həm ata, həm ana daşıyıcı olmalıdır. Qohum evliliyi zamanı bu risk daha da artır. Əgər hər iki valideyn daşıyıcıdırsa, uşaqda xəstəliyin yaranma ehtimalı 25 faiz təşkil edir. Bu da onu göstərir ki, belə hallarda xəstə uşaqların doğulması riski olduqca yüksəkdir. 50 faiz hallarda isə sağlam daşıyıcı uşaqlar dünyaya gəlir. Bu tip uşaqlarda hər hansı bir klinik əlamət müşahidə olunmur, lakin gələcəkdə öz övladlarına xəstəliyi ötürə biləcək genetik daşıyıcılıq mövcuddur. Bu da o deməkdir ki, qohum evlilikləri zamanı hər doğulan uşaq mütləq xəstə olacaq deyə bir qayda yoxdur. Amma genetik risk nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəkdir. Bu səbəbdən də bu cür evliliklərdə genetik məsləhət və tibbi-genetik müayinələrin aparılması çox vacibdir. Belə olduğu təqdirdə, genetik daşıyıcılıq halları müəyyənləşdirilə və risklər vaxtında qiymətləndirilə bilər.

Aytac Kərimova//EDnews

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

BAMF yerli QHT-lərə dəstək məqsədilə yeni layihənin icrasına başlayıb
12:33 04.06.2025
Elçin Əmirbəyovun İspaniyaya işgüzar səfəri: Azərbaycan-İspaniya əməkdaşlığında yeni mərhələ
12:22 04.06.2025
"Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə diqqət mərkəzindədir"
12:17 04.06.2025
Azərbaycanda seysmik stansiyaların sayı 88-ə çatıb
11:51 04.06.2025
ABŞ və Azərbaycan enerji əməkdaşlığını genişləndirir: Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində mühüm görüş
10:56 04.06.2025
Beynəlxalq Dekolonizasiya Konfransının iştirakçıları Azərbaycan Dillər Universitetini ziyarət edib
10:39 04.06.2025
Zelenski Ukrayna ordusunda kadr islahatları apardı
10:33 04.06.2025
Edin Dzeko İtaliya klubu ilə razılığa gəldi
10:27 04.06.2025
Atambayevə amnistiya verilə bilər
10:20 04.06.2025
Xamenei ABŞ-ın İranın nüvə proqramı ilə bağlı təklifini rədd etdi
09:49 04.06.2025
"Macarıstan COP29-u Paris Sazişindən sonra əsas mərhələ hesab edir"
09:42 04.06.2025
"Real Madrid"in futbolçusu həbs oluna bilər
09:25 04.06.2025
DSX-dən Xəzərdə əməliyyat: Üç iranlı saxlanıldı, 24 kq narkotik müsadirə olundu
09:13 04.06.2025
Yer üzündə rekord qıran maqnit qasırğası: 66 saatlıq təhlükəli proses
08:55 04.06.2025
PSJ UEFA-nın sərt cəzası ilə üzləşə bilər
08:49 04.06.2025
Fidan hesab edir ki, Ukrayna danışıqlarında ölkə liderləri də iştirak edəcək
08:41 04.06.2025
Cənubi Corciya təhlükədədir: Buz nəhəngi yaxınlaşır
08:35 04.06.2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri itkin düşmüş şəxslərlə bağlı növbəti görüş keçirdilər
08:20 04.06.2025
Zidan 100 milyon avroluq təklifdən imtina etdi
07:33 04.06.2025
Netanyahu İlham Əliyevə təşəkkür etdi
07:32 04.06.2025
Fransa məhkəməsi Kanak lideri Kristian Teni azadlığa buraxdı
07:02 04.06.2025
"Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar hazırdır"
06:20 04.06.2025
Keniyada Azərbaycanın Müstəqillik Gününə həsr edilmiş rəsmi qəbul təşkil olunub
00:07 04.06.2025
Qalaktikamızın gələcəyi: Böyük toqquşma baş verəcəkmi?
20:53 03.06.2025
Asiya İnkişaf Bankı ilə İqtisadiyyat Nazirliyi arasında yeni layihələr müzakirə olunub
18:58 03.06.2025
Azərbaycanın “yaşıl hidrogen” hədəfləri üçün tələb olunan əlavə enerji gücü müəyyən edilib
17:29 03.06.2025
Prezident İlham Əliyev yeni hakimlər təyin etdi - SİYAHI
17:25 03.06.2025
Dünyanın ən böyük dəmir filizi yatağı kəşf olundu
17:06 03.06.2025
Kölndə Bomba Təhlükəsi Aşkarlandı
16:09 03.06.2025
"Microsoft" daha 300 əməkdaşını ixtisar etdi
16:02 03.06.2025
"Cartier"-in müştərilərinin məlumatları oğurlandı
15:44 03.06.2025
Iki boksçumuz dopinq istifadə etdiyinə görə diskvalifikasiya olunub
15:29 03.06.2025
Ukraynanın "dron inqilabı": Asimmetrik müharibənin gələcəyi necə dəyişir?
15:26 03.06.2025
"Azərbaycan Dəmir Yolları" süni intellektin tətbiqinə hazırlaşır
15:18 03.06.2025
Qohum evlilikləri ilə bağlı qadağa: "Qanunu pozanlar cinayət məsuliyyətinə cəlb olunacaqlar"
15:08 03.06.2025
"Tarixi ədalətin bərpası üçün beynəlxalq həmrəylik vacibdir"
14:52 03.06.2025
Timsah hamilə qadını sürüyüb apardı
14:46 03.06.2025
Ukrayna NATO-nun məlumat mübadiləsi sisteminə qoşuldu
14:25 03.06.2025
Yunanıstan basketbol çempionatı birdəfəlik dayandırıla bilər
14:13 03.06.2025
META İranda yaradılan və Azərbaycan əleyhinə fəaliyyət göstərən 60 səhifəni silib
13:55 03.06.2025
Hamısı