Kosmosda uzun müddət qalmaq orqanizmə necə təsir edir?

Sağlamlıq 01:19 19.03.2025

İki amerikalı astronavt Sunita Uilyams və Barri Uilmor “Boeing” şirkətinin “Starliner” kosmik gəmisindəki texniki problemlərə görə orbitdə doqquz ay qalmağa məcbur olublar. Əvvəlcə cəmi səkkiz gün davam etməli olan onların missiyası uzandı, lakin nəhayət, çərşənbə axşamı axşam onlar Yerə qayıtmalıdırlar.

“EDnews” xəbər verir ki , kosmosda uzun müddət qalmaq insana əhəmiyyətli təsir göstərir. Karolina İnstitutunun qravitasiya fiziologiyası professoru Hans Berg bədəndə baş verən dəyişiklikləri izah edib.

“İlk növbədə, bədən maye itirir, çünki çəkisizlik şəraitində ona ehtiyac azalır. Bu, Yerə qayıdarkən, xüsusilə stresli vəziyyətlərdə, məsələn, eniş zamanı nəsə düz getməzsə, huşunun itirilməsinə səbəb ola bilər. Bunun qarşısını almaq üçün astronavtlar Yerə enməzdən əvvəl çoxlu su içirlər”, - deyə o bildirir.

Bir neçə həftədən sonra əzələ kütləsi azalmağa başlayır. İlk həftələrdə itkilər həftədə təxminən 3 faiz təşkil edir, sonra bu proses yavaşlayır. Bununla belə, əzələ gücü daha da sürətlə - həftədə 5 faizə qədər azalır. Fiziki formanı qorumaq üçün Beynəlxalq Kosmik Stansiyada trenajorlar quraşdırılıb, lakin effekt yenə də Yerdəki kimi deyil. Əzələlərin zəifləməsi, həmçinin sümük toxuması sıxlığının azalmasına gətirib çıxarır. Aşağı cazibə şəraitində sümüklər daha kövrək olur və professorun fikrincə, bu, Yerə qayıtdıqdan illər sonra, məsələn, erkən omba sınığı riskinə səbəb ola bilər.

Daha bir problem kosmosda səviyyəsi Yerdəkindən əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olan radiasiyadır. Atmosferin qoruyucu qatının olmaması səbəbindən radiasiya ürək-damar sisteminə və sinir hüceyrələrinə mənfi təsir göstərə və nəzəri olaraq xərçəng xəstəliklərinin inkişaf riskini artıra bilər. H.Berqin sözlərinə görə, hazırda bu problemin effektiv həlli yoxdur.

Uzun müddət qapalı məkanda qalmaq həm də psixoloji sınağa çevrilir. Sentyabr ayında S.Uilyams ailəsi, dostları və ev heyvanları üçün darıxdığını etiraf etdi, B.Uilmor isə ekipajın uzadılmış missiyaya uyğunlaşmağa çalışdığını söyləyib. Uçuşlara hazırlıq çərçivəsində kosmik agentliklər psixoloji yükü azaltmaq üçün diqqətlə uyğun ekipajlar seçirlər, lakin bu halda kimi qəfil cədvəl dəyişiklikləri böyük problemə çevrilə bilər.

Fatimə Mərdanlı//EDnews

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
ABŞ-nin daha bir döyüş təyyarəsi Qırmızı dənizə düşüb
12:32 07.05.2025
İslamabad: Hindistan Pakistanın su ehtiyatlarını hədəf alıb
12:27 07.05.2025
Sabah Bakıda hava yağmursuz olacaq
12:20 07.05.2025
Türkiyənin aparıcı universitetlərindən birinin tələbələri dahi Nizami Gəncəvinin irsi haqqında məlumatlandırılıb
12:18 07.05.2025
“Qoruqlar və muzeylər– keçmişdən gələcəyə körpü” mövzusunda III Quba Simpoziumu keçiriləcək
12:15 07.05.2025
Hamısı