Kosmosda uzun müddət qalmaq orqanizmə necə təsir edir?

Sağlamlıq 01:19 19.03.2025

İki amerikalı astronavt Sunita Uilyams və Barri Uilmor “Boeing” şirkətinin “Starliner” kosmik gəmisindəki texniki problemlərə görə orbitdə doqquz ay qalmağa məcbur olublar. Əvvəlcə cəmi səkkiz gün davam etməli olan onların missiyası uzandı, lakin nəhayət, çərşənbə axşamı axşam onlar Yerə qayıtmalıdırlar.

“EDnews” xəbər verir ki , kosmosda uzun müddət qalmaq insana əhəmiyyətli təsir göstərir. Karolina İnstitutunun qravitasiya fiziologiyası professoru Hans Berg bədəndə baş verən dəyişiklikləri izah edib.

“İlk növbədə, bədən maye itirir, çünki çəkisizlik şəraitində ona ehtiyac azalır. Bu, Yerə qayıdarkən, xüsusilə stresli vəziyyətlərdə, məsələn, eniş zamanı nəsə düz getməzsə, huşunun itirilməsinə səbəb ola bilər. Bunun qarşısını almaq üçün astronavtlar Yerə enməzdən əvvəl çoxlu su içirlər”, - deyə o bildirir.

Bir neçə həftədən sonra əzələ kütləsi azalmağa başlayır. İlk həftələrdə itkilər həftədə təxminən 3 faiz təşkil edir, sonra bu proses yavaşlayır. Bununla belə, əzələ gücü daha da sürətlə - həftədə 5 faizə qədər azalır. Fiziki formanı qorumaq üçün Beynəlxalq Kosmik Stansiyada trenajorlar quraşdırılıb, lakin effekt yenə də Yerdəki kimi deyil. Əzələlərin zəifləməsi, həmçinin sümük toxuması sıxlığının azalmasına gətirib çıxarır. Aşağı cazibə şəraitində sümüklər daha kövrək olur və professorun fikrincə, bu, Yerə qayıtdıqdan illər sonra, məsələn, erkən omba sınığı riskinə səbəb ola bilər.

Daha bir problem kosmosda səviyyəsi Yerdəkindən əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olan radiasiyadır. Atmosferin qoruyucu qatının olmaması səbəbindən radiasiya ürək-damar sisteminə və sinir hüceyrələrinə mənfi təsir göstərə və nəzəri olaraq xərçəng xəstəliklərinin inkişaf riskini artıra bilər. H.Berqin sözlərinə görə, hazırda bu problemin effektiv həlli yoxdur.

Uzun müddət qapalı məkanda qalmaq həm də psixoloji sınağa çevrilir. Sentyabr ayında S.Uilyams ailəsi, dostları və ev heyvanları üçün darıxdığını etiraf etdi, B.Uilmor isə ekipajın uzadılmış missiyaya uyğunlaşmağa çalışdığını söyləyib. Uçuşlara hazırlıq çərçivəsində kosmik agentliklər psixoloji yükü azaltmaq üçün diqqətlə uyğun ekipajlar seçirlər, lakin bu halda kimi qəfil cədvəl dəyişiklikləri böyük problemə çevrilə bilər.

Fatimə Mərdanlı//EDnews

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək
16:40 21.04.2025
ABŞ-ın vitse-prezidenti Hindistana gedib
12:51 21.04.2025
Nyu-Delhidə yaşayış binası çöküb
12:40 21.04.2025
Azərbaycan stolüstü tennisçiləri Bosniya və Herseqovinadakı turnirdə iştirak edəcəklər
12:37 21.04.2025
İmişlidə bir məktəbin 23 şagirdi buraxılış imtahanında 200-dən çox bal toplayıb
12:29 21.04.2025
Oğuzda cücə ferması yanıb
12:21 21.04.2025
MEDİA-nın səkkizinci könüllülük proqramı başlayıb
12:14 21.04.2025
Bakıda Türk dövlətlərinin 20 istiqamət üzrə yarmarkaları keçiriləcək
12:10 21.04.2025
Xəstəlik vərəqi elektron sənəd formasında hazırlanacaq
11:56 21.04.2025
Leyla Əliyeva Vyetnama səfər edib
11:20 21.04.2025
Qarabağ Universitetində Türk Dünyası Elm Mərkəzinin yaradılması təklif olunub
11:09 21.04.2025
Roma Papası vəfat etdi
11:02 21.04.2025
"Azərbaycan Cənubi Qafqazda ilk olaraq tam hüquqlu maliyyə mərkəzli rəqəmsal ekosistem qurur"
11:00 21.04.2025
“Türk Barometri 2024 - Türk Dövlətlərində Təhsil və Elm Sahəsində Əməkdaşlıq: Mövcud Reallıqlar və Gələcəyə Baxış” adlı elmi-sosioloji tədqiqat layihəsinin nəticələri açıqlanıb
10:49 21.04.2025
Böyük Qayıdış: Sarıcalı və Ballıca kəndlərinə növbəti köç karvanı yola salınıb
10:46 21.04.2025
Cenevrədə “Bakıdan Belenə: COP29 və COP30” adlı sessiya keçirilib
10:44 21.04.2025
Yerli şirkətlər qlobal arenada: Azərbaycan ekspertizasını kim evə qaytarır?
10:34 21.04.2025
Bağdadda Azərbaycan və İraq XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr keçirilib
10:32 21.04.2025
Azərbaycan-İraq Hökumətlərarası Birgə Komissiyanın iclası keçiriləcək
10:25 21.04.2025
Türk dövlətlərində diplomların, elmi adların tanınması üçün prosedurun təkmilləşdirilməsi təklif olunur
10:22 21.04.2025
Sabah geomaqnit qasırğası olacaq
10:21 21.04.2025
İsrail ordusu Livandakı “Hizbullah” hədəflərinə zərbələr endirib
10:18 21.04.2025
Fironun fərasəti hara kimidir? Xanəmir Telmanoğlu yazır...
10:04 21.04.2025
ADB Azərbaycanda dəmir yollarının dekarbonizasiyasına maliyyə vəsaiti ayırıb
09:56 21.04.2025
Azərbaycanda zəlzələ olub
09:38 21.04.2025
Kişi voleybolçular arasında Azərbaycan Yüksək Liqasında üçüncü yerin sahibi müəyyənləşəcək
09:17 21.04.2025
ABŞ Yaponiyaya daha iki “B-1B” strateji bombardmançı göndərib
09:07 21.04.2025
Şimal Buzlu okeanında nə baş verir ?
07:43 21.04.2025
Aprelin 21-də Ümumdünya Yaradıcılıq və İnnovasiya Günü qeyd olunur
00:01 21.04.2025
"Gürcüstanda "Qafqaz evi" qurula və ev sahibliyi edə bilər" -Açıqlama
17:15 19.04.2025
General Akif Pirverdiyev 4-cü Ordu birliyinin komandiri TƏYİN OLUNDU
07:39 19.04.2025
Moskva "Taliban"ı tanıdı - Rusiya Əfqanıstana qayıdır
07:34 19.04.2025
ABŞ Ukrayna danışıqlarından çıxa bilər - Şərt irəli sürüldü
07:28 19.04.2025
"Moskva Ankara ilə İrəvan arasında yaxınlaşma səylərini dəstəkləyir"
07:23 19.04.2025
Mirzoyanla Bayramovun diplomatiya dueli: Nəticə nə oldu?
07:15 19.04.2025
Azərbaycan - Gürcüstan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyur
18:49 18.04.2025
Dünya Nizamı Necə Dəyişir? IV Hissə: Geosiyasi Dəyişikliklər və Yeni Əlaqələr
17:51 18.04.2025
Azərbaycanda sadələşdirilmiş gömrük bəyannaməsi ilə bağlı mobil tətbiqin dizaynı dəyişdirilir
12:12 18.04.2025
Qırğızıstanın və Azərbaycanın Ədəbiyyat institutları ortaq layihənin icrasına başlayıblar
12:07 18.04.2025
Milli Observatoriya beynəlxalq mükafata layiq görülüb
11:59 18.04.2025
Hamısı