Hər bir millətin özünə xas tarixi, mədəniyyəti, milli-mənəvi, dini  dəyərlərinə söykənən fərqli toy adət-ənənələri var. Elə bu səbəbdən də hər bir xalqın özünəməxsus toy qaydaları mövcuddur.

Fələstin ərəblərin və müsəlmanların qəlbində və şüurunda xüsusi yer tutur. Əl-Əqsa məscidinin və bir çox məşhur İslam və Xristianlara məxsus ziyarətgahların yerləşdiyi Fələstin bir çox insan üçün çox əzizdir. Ölkə tarix boyu öz mədəniyyətini və adət-ənənələrini qoruyub, saxlayan nümunəvi ərazilərdən biri olub.  

Bu  adət-ənənələrdən biri də, şübhəsiz ki, Fələstin toylarıdır. Onun ayinləri əsrlər boyu  həm şəhər, həm də kənd toylarında qorunub saxlanılmaqdadır. 

Fələstin toyları özünəməxsus musiqi, yeməkləri, geyimləri və xalqda mövcud olan əhval-ruhiyyəsi ilə digər ərəb ölkələrindən seçilir. 

Nişan mərasimi..

Adətə görə, evlilik elçiliklə başlayır və bu  zaman bəy ailəsindən olan kişilərin müşayiəti ilə gəlin evinə yollanaraq, qızı onların ailəsindən istəyirlər. Bəy tərəf gəlin evinə bəzədilmiş xonaçalarla və şirniyyatla gəlirlər. Bütün dövrlərdə mərasimin əsas hissəsini gəlinin atasının razılığı təşkil edir.  Əgər ata gətirilən qəhvədən bir qurtum içərsə, bu artıq “hə” cavabını verməkdir. Böyüklərin xeyir-duası alındıqdan sonra, toy mərasiminə hazırlıqlar başlayır.

Nişan mərasimi  gəlinin evində xüsusi şənlik mərasimlərində ənənəvi musiqinin müşayiəti ilə hər iki ailənin qohumları və dost-tanışlarının iştirakı ilə qeyd edilir. Nikah müqaviləsi bəzən nişan zamanı ya da toya bir gün qalmış bağlanılır.

Mərasimlərin şahı isə toy sayılır. Əslində, toya qədər bir sıra rituallar və mərasimlər də təşkil olunur. Ümumi olaraq, bütün Fələstin toyları üç hissədən ibarət olur.

İlk hissə- Xına günü

Bu mərasimdə bəyin ailəsi gəlinin evinə xına gətirir. Adətə görə gəlinin qollarına və ayaqlarına xına naxışları çəkilir. Hətta gəlinin bacıları və rəfiqələri də adətə görə xına ilə bəzənməlidirlər.

Xına yalnız qadınlardan ibarət şənlik olur. Xüsusi rəqqasələr çağrılaraq, şənlik daha da canlı və maraqlı keçirilir.

Ikinci hissə sayılan- Bəy Gecəsi

Bu yalnız kişilərin bayramıdır, yəni bəyin ailəsindən olan  kişilərdən ibarət şənlik. Qadınlarda da olduğun kimi kişilərdən ibarət məclis canlı müsiqi, rəqs və maraqlı oyunlar keçirilir. 

Axşamın bəlkə də ən həyəcanlı hissəsi məşhur Livan rəqsi sayılan xüsusi “dabka” rəqsidir. Bu rəqsi bəy dostları ilə birlikdə evdə və ya həyətdə toplaşaraq, hərarətlə bu rəqsi ifadə edirlər. Fələstinlilərin çoxu “dabka” və digər xalq rəqslərində digər millətlərdən öz mahir rəqsləri ilə seçilirlər. 

Və nəhayət, gözlənilən üçüncü hissə- Toy şənliyi

Toy mərasimindən əvvəl bəy, qohumları ilə birgə gəlinin evinə yollanırlar. 

İlk olaraq şənlik vağzalı sədaları altında  bəyin gəlini toy mərasiminə aparmağı ilə başlayır. Bəzi toylarda şənlik ya qarışıq, yəni qadınlarla kişilərin birgə iştirakı ilə baş tutur. Ya da, bəy gəlini xanımlardan ibarət məclisə yola saldıqdan sonra, kişilərdən ibarət məclisə gedir. Lakin çoxluq ayrı keçirtməyə önəm verir. 

Adətən, bəy gəlinin barmağına üzüyünü taxdıqdan, hədiyyələr verib, və tortun kəsilmə mərasimində iştirak etdikdən sonra bəylərin məclisinə geri qayıdır. Daha sonra isə gəlin və  bütün qadınlar istədikləri libası geyinirlər. Əgər rəqs zamanı kişilər qadınlardan ibarət məclisə qoşularsa, o zaman gəlin çadraya bürünməlidir.

Fələstin toyları daha çox musiqiləri ilə seçilir. Çünki mənalı sözlərdən ibarət şerlər, mahnıalr səslənilir. Mahnılar daha çox vətənə, sevgiyə, hətta şəhid olmuş fələstinlilərə də həsr olunur. Fələstin musiqiləri qədim tarixə malikdirlər. O səbəbdən toyda iştirak edən hamı  bir nəfər kimi musiqini ürəkdən oxuyur.

Rəna Mürşüd