Kanada Baş naziri Mark Karni, ABŞ-la olan ənənəvi münasibətlərin artıq sona çatdığını bildirib. O, Ottava şəhərində keçirilən nazir kabinəsinin iclasından sonra jurnalistlərə verdiyi açıqlamada, əvvəlki dövrlərdəki kimi iqtisadi inteqrasiya və sıx təhlükəsizlik əməkdaşlığının artıq bu münasibətlərin əsasını təşkil etmədiyini vurğulayıb. Karni, ABŞ prezidenti Donald Trampın tətbiq etdiyi tariflər ucbatından Kanadanın iqtisadiyyatını yenidən dəyərləndirməli lazım olduğunu vurğulayıb.
Kanada ABŞ-nin tətbiq etdiyi 25% vergilərə cavab olaraq “maksimal təsir” yaratmaq məqsədilə qarşılıqlı tariflər tətbiq edəcəyini bəyan edib. ABŞ Prezidenti Donald Tramp isə çərşənbə günü, idxal olunan avtomobillər və avtomobil ehtiyat hissələri üzərində 25% vergi tətbiq edəcəyini və bunun “daimi” olacağını bildirdi.
Kanada Liberal Partiyasının lideri Karni, 1965-ci ildə imzalanan Kanada-ABŞ Avtomobil Məhsulları Razılaşmasını özünün həyatındakı ən mühüm müqavilə olaraq qiymətləndirib. “Bu tariflərlə, həmin dövr sona çatdı,” deyə o əlavə edib. Karni, Kanadanın ABŞ-ın tarifləri ilə avtomobil sənayesini davam etdirə biləcəyini, lakin bunun üçün hökumət və iş dünyasının sənayeni “yenidən qurmalı” olduğunu vurğulayıb.
Kanada, öz iqtisadiyyatını daha çox nəzarət altında saxlamağın vacibliyini vurğulayıb və bunun, digər ticarət tərəfdaşları ilə münasibətlərin yenidən qiymətləndirilməsini tələb etdiyini bildirib. Həmçinin, ABŞ ilə güclü ticarət əlaqələrinin gələcəkdə mümkün olub-olmayacağı hələ qeyri-müəyyəndir.
Baş nazir Karni, gələn ayki ümumi seçkilərdən əvvəl ABŞ-ın yeni idxal vergiləri ilə mübarizə aparmaq məqsədilə kampaniya planlarını yenidən tərtib edib. ABŞ artıq Kanada mallarına 25% vergi tətbiq edib, həmçinin alüminium və polad idxalatına da 25% vergi qoyub. Kanada isə bu addıma cavab olaraq, ABŞ mallarına təxminən 60 milyard Kanada dolları (42 milyard ABŞ dolları) dəyərində qarşılıqlı tariflər tətbiq edib.
Yeni avtomobil tarifləri 2 aprel tarixindən etibarən qüvvəyə minəcək. Avtomobil idxal edən müəssisələrə dərhal vergi tətbiq ediləcək, ehtiyat hissələrinə isə vergilər may ayından sonra qüvvəyə minəcək.
Çərşənbə günü səhər, Tramp, Kanada və AB-ni ABŞ-a qarşı iqtisadi zərər vermək üçün birlikdə çalışmaqla hədələyib. O, “Əgər Avropa Birliyi Kanada ilə əməkdaşlıq edərək ABŞ-a iqtisadi zərər vurarsa, planlaşdırılandan daha böyük miqdarda tariflər onların hər ikisinə tətbiq ediləcək” deyə, öz "Truth Social" platformasında yazıb.
Karni, cümə axşamı nazirləri ilə Ottavada “ticarət variantlarını müzakirə etmək” üçün görüşüb. Əvvəlcə Quebevdə kampaniya aparmağı planlaşdıran Karni, Trampın cümə axşamı ona zəng edəcəyini və görüşün “növbəti bir-iki gün ərzində” baş tutacağını bildirib. Əgər görüş baş tutarsa, bu, iki dövlət başçısı arasında ilk telefon danışığı olacaq.
Konservativ Partiyasının lideri Pyer Poilyevr, ABŞ-ın Kanadaya tətbiq etdiyi tarifləri “əsassız” adlandıraraq, bu addımın iqtisadi baxımdan zərərli olduğunu vurğulayıb. O, tariflərin Kanadanın iqtisadiyyatına və ticarət əlaqələrinə ciddi mənfi təsir göstərəcəyini qeyd edib. Cümə axşamı, NDP, keçmiş Baş nazir Castin Trüdonun azlıq hökumətini dəstəkləyən sol qanad partiyası, kampaniya planlarını dəyişərək yeni ticarət strategiyaları açıqlayıb. NDP lideri Caqmet Sinq isə, Ontariodakı Vindsor şəhərində, ABŞ-ın Detroit şəhərinə yaxın bir bölgədə avtomobil istehsalı ilə məşğul olan işçilər və sindikat liderləri ilə görüşüb. Sinqh, ABŞ-ın tətbiq etdiyi tarifləri sərt şəkildə tənqid edərək, onları “yaxın bir müttəfiqə qarşı xəyanət” olaraq qiymətləndirib. O, həmçinin Donald Trampın rəhbərliyi altında ABŞ-ın Kanadaya qarşı qanunsuz ticarət müharibəsi başlatdığını bildirib. NDP lideri bu tariflərin Kanada iqtisadiyyatı üçün ciddi təhlükə yaratdığını və ABŞ-ın bu hərəkətinin, iki ölkə arasındakı münasibətləri zədələyəcəyini vurğulayıb. Sinqh, həmçinin bildirib ki, əgər ABŞ-ın tətbiq etdiyi tariflər səbəbindən hansısa avtomobil şirkəti Kanadadakı istehsalını başqa bir yerə köçürərsə, o şirkətin Kanadaya avtomobil satmasına icazə verilməməlidir. Bu addımın məqsədi, Kanadadakı iş yerlərinin və istehsal gücünün qorunmasını təmin etməkdir.
Kanada seçkiləri 28 aprel 2025-ci il tarixində keçiriləcək. Bu müddət ərzində ölkənin siyasi liderləri və partiyaları müxtəlif məsələlərə dair mövqelərini açıqlayır və seçicilərlə görüşlər keçirirlər.
Mədinə Məmmədova//EDnews
