Donald Trampın Ticarət Siyasəti: Qlobal İqtisadiyyata Təsirləri və Risklər

Analitika 10:22 03.04.2025

Trampın tətbiq etdiyi tariflər uzunmüddətli strateji hədəf olaraq qalır, lakin bu siyasət, eyni zamanda onun qarşılaşa biləcəyi ən böyük təhlükədir.

Donald Trampın siyasəti zamanla bir çox sahədə dəyişsə də, 1980-ci illərdən bəri bir mövzuda dəyişməz qalır: o, tariflərin ABŞ iqtisadiyyatını gücləndirmək üçün effektiv vasitə olduğuna inanır. Hazırda prezident kimi, bu yanaşmasının doğru olduğunu sübut etməyə çalışır.

Ağ Evdəki "Gül Bağı" adlı tədbirdə dostları, mühafizəkar siyasətçilər və kabinet üzvləri ilə əhatə olunmuş Tramp, müttəfiqlərini, rəqiblərini,eyni zamanda düşmənlərini əhatə edən geniş miqyaslı yeni tarifləri elan etdi.

Prezident, alqışlarla kəsilən nitqində uzun müddət davam edən tarif dəstəyini və Nafta ilə Ümumdünya Ticarət Təşkilatını tənqid etməsinin əhəmiyyətini bir daha vurğuladı.

O, qarşıdakı günlərdə “qlobalistlərdən” və “xüsusi maraqlardan” təzyiq görəcəyini etiraf etsə də, amerikalıları öz instinktlərinə güvənməyə çağırdı. “Son 30 ildə ticarət sahəsində əksəriyyətin etdikləri bütün proqnozlar yanlış çıxdı,” deyə əlavə etdi.

İkinci prezidentlik dövründə, öz fikirlərinə uyğun məsləhətçilərlə əhatə olunan və Konqresin hər iki iclasına nəzarət edən Respublikaçı Partiyasının dominant lideri olaraq, Tramp Amerika mərkəzli yeni ticarət siyasətini həyata keçirmək üçün mövqeyini daha da gücləndirib. O, bu siyasətlərin ABŞ-ı bir əsr əvvəl zənginləşdirən ölkə etdiyini və bunu yenidən bərpa edəcəyini vurğuladı.

"İllər boyu zəhmətkeş amerikalı vətəndaşlar kənarda qalmalı oldular, digər millətlər isə bizim hesabımıza gücləndilər," dedi. “Bu gün atdığımız addımla, nəhayət Amerikanı yenidən zirvəyə qaldıracıq – əvvəlkindən daha böyük gücə sahib olacaq!”

Bu, prezident üçün hələ də böyük risk olaraq qalır. Müxtəlif iqtisadçılar xəbərdarlıq edirlər ki, geniş miqyaslı tariflər – Çinə 53%, Avropa İttifaqına və Cənubi Koreyaya 20%, digər ölkələrə isə 10%-lik ümumi tarif verəcək,amma bu addım qiymətlərin artmasına və qlobal tənəzzülün baş verməsinə səbəb ola bilər.

Beynəlxalq Valyuta Fondunun keçmiş baş iqtisadçısı Ken Roqof, ABŞ-ın, dünyanın ən böyük iqtisadiyyatının, bu tədbirlər nəticəsində tənəzzülə uğrama ehtimalının 50%-ə qədər yüksəldiyini proqnozlaşdırıb. “O, qlobal ticarət sisteminə böyük zərbə vurdu,” deyə Roqof BBC World Service-ə bildirib və əlavə edib ki, bu cür yüksək idxal vergilərinin nəticələri “dağıdıcı” ola bilər.

Trampın bu addımı, həmçinin digər ölkələrlə ticarət müharibəsini daha da gərginləşdirə və Amerika ilə əlaqələrini möhkəmlətməyə çalışan müttəfiqləri narazı sala bilər. Məsələn, ABŞ, Yaponya və Cənubi Koreyayı Çinin  genişlənmə siyasətinə qarşı istifadə edəcəyi qalxan olaraq görür. Lakin, bu üç ölkə yaxın vaxtlarda Amerika ticarət siyasətinə cavab olaraq birgə hərəkət etməyə başlayacaqlarını açıqlayıblar.

Əgər Tramp uğur qazansa, o, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Amerika tərəfindən yaradılan qlobal iqtisadi nizamı köklü şəkildə dəyişdirə bilər. O, bunun Amerika istehsalatını bərpa edəcəyini, yeni gəlir mənbələri yaradacağını və ABŞ-ı daha güclü, müstəqil və Covid pandemiyası dövründə yaşanan qlobal təchizat zənciri pozuntularından qorunmuş ölkəyə çevirəcəyini vəd edir.

Bu, böyük məqsəd – və bir çoxlarının qeyri-real və imkansız hesab etdiyi hədəfdir. Lakin müharibələri sona çatdırmaq, coğrafi sərhədləri dəyişdirmək, yeni ərazilər qazanmaq və federal proqramları və işçi qüvvəsini yenidən təşkil etmək kimi böyük məqsədləri gerçəkləşdirə bilən  prezident üçün,bu  ən böyük mükafatdır.

Ancaq görünən odur ki,əgər davam edərsə, şübhəsiz ki, ölkəyə tarixi dəyişiklik gətirəcək. Lakin, əsas suallar hələ də qalır: Bu, böyük nailiyyətlərlə zəngin miras olaraq qalacaq, yoxsa sadəcə şöhrət və hakimiyyət arzusunun əks-sədası olacaq? Trampın nitqi zəfər dolu idi –amma bu nitq, onun hərəkətlərinin Amerikanın iqtisadiyyatına və siyasi mövqeyinə gətirəcəyi nəticələri tam olaraq əks etdirmir və bu, daha çox müəyyən bir gözləntidən uzaq, qeyri-müəyyən nəticədir.

Tramp çıxışında, gələcəkdə nə vaxtsa bir gün insanların onun haqlı olduğunu qəbul edəcəyini vurğulayıb. O, çıxışının sonunda belə bir ifadə səsləndirib: “Bir gün gələcək ki, geriyə baxanda deyəcəksiniz ki, o, haqlıydı.”

Mədinə Məmmədova//EDnews

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

World Boxing-dən Məcburi Gender Testi Qərarı: İdmanda Yeni Mübahisə
13:07 31.05.2025
Simonyanın “300 min azərbaycanlı” açıqlaması Ermənistanda narahatlıq doğurub
13:01 31.05.2025
Bakı-Vaşinqton təmasları intensivləşir: ABŞ Azərbaycanın strateji rolunu tanıyır
12:55 31.05.2025
“Uitkoff planı” rədd edilsə, HƏMAS tamamilə məhv ediləcək"
11:47 31.05.2025
ABŞ Ukraynanı Rusiya ilə danışıqlarda iştiraka məcbur edə bilər
11:39 31.05.2025
"Gəncənin bombalanması Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin göstərişi ilə həyata keçirilib "
10:50 31.05.2025
Senator Stiv Deyns Bakı-Yerevan sülh prosesinə ABŞ-ın dəstəyini bir daha ifadə etdi
10:21 31.05.2025
Azərbaycan və Dominikan Respublikası arasında diplomatik təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
10:17 31.05.2025
Ukrayna Türkiyədən hava hücumundan müdafiə sistemləri istədi
10:16 31.05.2025
"Qiyamət günü radiostansiyası"ndan iki sirli mesaj gəlib
10:10 31.05.2025
Can Pyero Qasperini "Roma"da
09:48 31.05.2025
"Fənərbaxça" iki ulduz futbolçu ilə yollarını ayırdı
09:11 31.05.2025
Bazarda keyfiyyətsiz günəbaxan yağları: Bu markalara diqqət edin!
09:05 31.05.2025
Türkiyə və Gürcüstandan olan din xadimlərinin Şuşaya səfəri başlayıb
09:04 31.05.2025
İranda tələbələr qazdan zəhərləndi: Universitet yataqxanasında təhlükəli hadisə
08:12 31.05.2025
Ərdoğan Zelenski ilə telefon danışığı aparıb
07:51 31.05.2025
Tramp Maskı qeyri-adi hədiyyə ilə yola saldı
07:47 31.05.2025
UEFA Çempionlar Liqasında final həyəcanı: PSJ "İnter"lə üz-üzə gəlir
07:33 31.05.2025
Alkoqol içəndə üzünüz qızarır? - Həkim təhlükə barədə xəbərdarlıq etdi
01:55 31.05.2025
Qədim mayalıların yeni sirri ortaya çıxdı
01:06 31.05.2025
Erməni Diasporunun Qaranlıq Tarixi: Yalanlar, Lobbiçilik və Azərbaycan Həqiqətləri
17:36 30.05.2025
"Qlobal Cənub QHT Platformasının yaranması fövqəladə hadisədir"
16:06 30.05.2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılması haqqında təklif qəbul olundu
13:42 30.05.2025
Nigeriyada 60-dan çox terrorçu zərərsizləşdirilib
13:05 30.05.2025
"Türkiyənin davamlı dəstəyinə ümid edirik"
12:57 30.05.2025
ABŞ Rusiya və Ukrayna arasında danışıqların ikinci raundunda iştirak etməyəcək
11:57 30.05.2025
"Xorvatiya ilə siyasi dialoqumuz əməkdaşlığımızı genişləndirmək üçün yaxşı zəmin yaradır"
11:21 30.05.2025
Daxildə Birlik, Xaricdə Etibar – Azərbaycanın Müstəqillik Formulu Oğuz Mirzə yazır...
11:21 30.05.2025
Azərbaycan millisi finalın bir addımlığında Dünya çempionatında həyəcanlı yarımfinal
10:52 30.05.2025
Azərbaycan və Çin arasında vizasız rejimə dair saziş təsdiqləndi
10:40 30.05.2025
HƏMAS Uitkoffun atəşkəs planını qəbul etmədi
10:31 30.05.2025
" İran və ABŞ arasında nüvə proqramı ilə bağlı fikir ayrılıqlarının həlli istiqamətində razılıq əldə olunmayıb"
10:27 30.05.2025
"Əmək bazarında fundamental dəyişikliklər baş verir"
10:08 30.05.2025
Azərbaycan və Pakistan ədliyyə sahəsində əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətindədir
09:30 30.05.2025
Rusiya Zaporojyedə hava hücumları həyata keçirdi
09:15 30.05.2025
Pakistan-Əfqanıstan sərhədində qanlı toqquşma baş verib
08:58 30.05.2025
Azərbaycan Almaniya ilə yaşıl enerji sahəsində əməkdaşlıq imkanlarını müzakirə edir
08:56 30.05.2025
HƏMAS ABŞ-ın atəşkəs planını rədd etdi: "Əsas tələblərimiz yerinə yetirilmir"
08:32 30.05.2025
Di Mariya doğma klubuna qayıtdı
08:21 30.05.2025
Baydenin əvəzinə ABŞ-ni kim idarə edib? - Hökumət araşdırma aparır
08:03 30.05.2025
Hamısı