14 iyul tarixində artıq bir aydır davam edən AVRO 2024 macərası bitdi və finalda çempion Appenin yarımadasının təmsilçisi, İspaniya yığması İngiltərə komandasına 2:1 hesabı ilə qalib gələrək çempion oldu. Və deyərdim ki, bu həqiqətən xoşbəxt sonluq oldu. Hərçənd bu ifadə bir qədər mübaliğə xarakterli ola bilər, lakin düşünürəm bu turnirin sıxıcı atmosferinə yaraşacaq ən gözəl ifadə bu olardı.
Sözsüz, bir məqam var ki, Avropa Çempionatlarının tarixi nə Dünya Çempionatı, nə də qitəsində keçirilən Copa America qədər keçmişə getmir. Özünün hələ ilk turnirini 1960 – cı ildə keçirən bu Çempionat həmin vaxt 4 komandadan ibarət formatda keçirilirdi. Bu formatın 8 komandaya çevrilməsi 20 il, 16 komandaya keçməsi isə daha 16 il çəkib, 1996 – cı ilə təsadüf edir. Yəni bu çempionat komandaların ın iştirak ərizəsindəki say çatışmazlığına görə hər zaman sıxıcı turnir olaraq görülürdü. Yeri gəlmişkən, 24 komandalıq hazırki format isə 2016 – cı ildən tətbiq edilməyə başlanıb. Nə qədər Dünya Çempionatı kimi maraqla izlənən turnir olmasa da, Avropada ən yaxşı komandanın təyin edilməsi ideyası hər zaman azarkeşlər tərəfindən bəyənilib.
Bu il Almaniyada keçirilən turnir isə sözün əsl mənasında tam bir fiasko idi. Bunun səbəbini isə qısa bir şəkildə - “robotlaşan” futbol sistemi və bir sıra böyük komandaların bu turnirə həvəssiz yanaşması kimi göstərə bilərik. Maraqlı oyunların hər biri turnirin “favorit sayılmayan” – Avstriya, Rumıniya, Türkiyə, Gürcüstan, İsveçrə komandalarının oyunundan göründü. Böyük komandalardan əlbəttə ki, İspaniya və Almaniya yığmalarını qeyd etmək lazımdır; bu məqama sonra toxunacağam. Robotlaşmış, sıxıcı oyun sistemi ilə oynayan böyük komandaların yerdə qalanları isə sadəcə insana yuxu gətirirdi. Bunların ən başında finala vəsiqə qazanan İngiltərə millisi gəlir. Onlar sanki “futbol qatili” idilər. Maraqlısı budur ki, millinin azarkeşləri, sabiq ingilis futbolçuları və ekspertlər də bu məsələdən şikayətlənirdilər, amma necə deyərlər, qalibi tənqid etməzlər, o hər zaman haqlıdır... Lakin bu qayda şükürlər olsun ki, finalda sonlandı. Turnirin başladığı tarixdən sözün əsl mənasında İngiltərənin iki oyununda vaxt israfı deyib, televizoru söndürdüyümü xatırlayıram.
Həqiqətən artıq futbol bir çoxlarının da dediyi kimi artıq sıxıcı bir idman növü olmağa başlayır. Əsasən də meydanda öz oyunları ilə matça rəng qatan oyunçular, əsasən də cinah hücumçular azalmaqdadır. “Jogo Bonito” (Gözəl Oyun) anlayışını məşhurlaşdıran Brazilyalılar belə artıq “sistem futbol”u oynayıb, topu cinaha kimi gətirib oradan da geriyə, meydançanın mərkəzinə qədər paslaşaraq yenidən oyun qururlar. Hətta buna əlavə olaraq qeyd edim ki, həyatımda ilk dəfədir ki, futbolda künc zərbəsindən başlanılan oyun, heç bir səbəb olmadan qapıçıya qədər paslaşılaraq, vəziyyətin hədər olduğunun şahidiyəm oldum. Bu hal İngiltərə millisinin oyununda – yanlış xatırlamıramsa Slovakiya ilə qarşılaşmada qeydə alınmışdı.
İspanların oyununu gördükdən sonra isə həmin bu, “Jogo Bonito” ya həsrət qaldığımı duydum. Bütün bunları edən, komandanın ön sıralardakı ulduzları, hələ 17 yaşı 3 gün əvvəl tamamlanan, məktəbli Lamine Yamal, yaşı eyni zamanda yenicə 22 olan Nico Williams idi. İspaniya mediasında yazıldığı kimi, “Futbolun ixtiraçılarının üzünə top” dəydi. Ümid edək ki, bu kimi futbolçuların kariyeraları uğurla davam edər, bütün robot və ya robotlaşdırılan cinah oyunçularına isə bir dərs olar.
Futbolu xilas etdiyin üçün təşəkkürlər, İspaniya!
