Oktyabr ayında Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya Baş nazirlərinin müavinlərinin görüşü keçiriləcək. Belə ki, Azərbaycan respublikası Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 27-də “Anadolu” agentliyinə verdiyi müsahibəsində bu barədə məlumat verib. Prezident çıxışı zamanı üçtərəfli təmasların indiki şəraitdə lazımlı vasitə olmasını da qeyd edib.
Ümumilikdə, daha əvvəl də üçtərəfli işçi qrupun müzakirələri baş tutub.
Lakin sonuncusu iyul ayında təşkil olunan müzakirələrin üzərindən xeyli müddət keçib və hazırki situasiya o zamankından bir xeyli fərqlənir. Belə ki, o zaman Ermənistanda möhkəmlənmiş hakimiyyət mövcud deyildi və danışıqların bu formada davam etirilməsi səmərəsiz idi. Bu səbəbdən də rəsmi Bakı ölkə daxilində sabitliyi təmin etmək üçün İrəvana müəyyən müddət tanıdı və avqust ayında işçi qrupun fəaliyyəti yenidən bərpa olundu.
İndi isə danışıqlar masasına oturmaq üçün əlverişli fürsət yetişib.
Belə ki, ilk olaraq, Ermənistanda Nikol Paşinyan iqtidarını müəyyən qədər möhkəmləndirməyi bacarıb.
İkincisi, Ermənistanın özündə dialoqun qurulması istiqamətində müsbət impulslar müşahidə olunur. Xüsusilə də, Türkiyə ilə danışıqlar və əməkdaşlığın qurulması istiqamətində İrəvan rəsmilərindən gələn açıqlamalar bu iddiaları sübut edir.
Üçüncüsü, Azərbaycan tərəfinin siyasi təzyiqlərinin artması. Rəsmi Bakı həm Kremlə, həm də İrəvana qarşı öz sərt mövqeyini ortaya qoymaqla problemli məsələlərin tez bir zamanda həllinə nail olmaq üçün lazımi siyasi mövqeyi ortaya qoyub.
Dördüncüsü, Türkiyə faktoru. Belə ki, rəsmi Ankara regionun əsas söz sahiblərindən biri kimi regionda sülhün təmin olunmasında və iqtisadi əlaqələrin bərpasında maraqlı olduğunu açıq şəkildə nümayiş etdirib.
Digər maraqlı nüans isə, baş nazirlərin müavinlərinin görüşündə müzakirə olunacaq məsələlərdir. Hələlik bununla bağlı, hər hansı rəsmi açıqlama olmasa da, mövcud geosiyasi vəziyyət və tərəflərin maraqları çərçivəsində indidən müəyyən proqnozların irəli sürülməsi mümkündür.
1. Sülhməramlıların fəaliyyəti. Xüsusilə də, vaxtaşırı olaraq Azərbaycan tərəfindən rus slühməramlılarının birtərəfli davranışları tənqid hədəfinə çevrilir. Hətta bir sıra mütəxəssislər Rusiya kontingentinin 10 noyabrda imzalanmış bəyanatda nəzərdə tutulmuş 5 illik müddətdən daha erkən Qarabağdan çıxarıla biləcəyi haqda ehtimallar irəli sürürlər.
Bunu nəzərə alarsaq, Kreml nümayəndəsinin müzakirələr sırasında sülhməramlıların fəaliyyətinin davam etdirilməsi ilə bağlı məsələləri masaya yatıracağını ehtimal etmək olar.
2. Regionda kommunikasiyaların bərpası. Azərbaycanın əsas tələblərindən biri olan Cənubi Qafqazda kommunikasiya xətlərinin bərpası məsələsinin görüşün gündəliyinə salınacağını ehtimal etmək olar.
Xüsusilə də, Prezident İlham Əliyevin Zəngəzur dəhlizinin layihəsinin hazırlandığı ilə bağlı verdiyi açıqlamasından sonra sözügedən mövzunun aktuallığı daha da artıb.
3. Sərhədlərin delimitasiyası. Əvvəlki görüşdə də əsas müzakirə mövzusu olan bu məsələnin həlli üçün hal-hazırda əlverişli fürsət də mövcuddur. Belə ki, iranlı sürücülərin Azərbaycan polisi tərəfindən Gorus-Qafan yolunda saxlanılmasının ardından Nikol Paşinyan mətbuata verdiyi açıqlamasında həmin ərazinin Azərbaycanın sərhədləri daxilində olduğunu açıq şəkildə etiraf etmişdi.
Ona görə də, indi, yəni Ermənistan hökumətinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü açıq şəkildə qəbul etmək niyyətində olduğunu nümayiş etdirdiyi bir vaxtda sözügedən məsələnin də öz həllini tapması ehtimalı heç də az deyil.
4. Sülh müqaviləsi. Regionda sabitliyin qarantı ola biləcək əsas rəsmi sənəd olan sülh müqaviləsi məsələsinin görüş zamanı qabardılması mümkündür. Ələxsus da, Rusiya üçün sözügedən sənədin məhz onun vasitəçiliyi ilə imzalanmasına marağın böyük olacağını nəzərə alsaq, Kremlin tez bir zamanda bunun üçün lazımi addımları atması mümkündür.
Ümumilikdə isə, görüşün Cənubi Qafqazda Azərbaycanın maraqlarına uyğun situasiyanın yaranması istiqamətində mühüm addımlardan biri ola biləcəyini söyləyə bilərik.
