Azərbaycan rəqəmsal və davamlı ticarətin asanlaşdırılması sahəsində qlobal liderliyə doğru
BMT-nin 2025-ci il üzrə “Rəqəmsal və davamlı ticarətin asanlaşdırılması üzrə qlobal tədqiqatı”nın nəticələri açıqlandıqdan sonra Azərbaycanın ticarət siyasətində apardığı ardıcıl islahatlar bir daha beynəlxalq səviyyədə yüksək qiymətləndirildi. EDnews xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələrinə əsasən Azərbaycan Avrasiya regionunun liderləri sırasında qərarlaşaraq, Asiya-Sakit Okean regionunda ticarətin asanlaşdırılması sahəsində ən yüksək göstəricilərə sahib yeddi ölkədən biri kimi tanınıb.
Rəqəmsal keçid və institusional transformasiya
İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin yaydığı məlumata görə, Azərbaycan ticarətin beş əsas istiqaməti üzrə orta göstəricidə 92,5% icra səviyyəsinə nail olub. Mərkəzin şöbə müdiri Nicat Hacızadənin sözlərinə görə, bu nəticə, xüsusilə şəffaflıq, formal prosedurların sadələşdirilməsi, institusional koordinasiya, kağızsız ticarət və sərhədlərarası elektron inteqrasiya sahələrində həyata keçirilən sistemli və ardıcıl tədbirlərin məntiqi nəticəsidir.
Azərbaycan aşağıdakı indikatorlar üzrə 2025-ci il üçün bu nəticələri göstərib:
Şəffaflıq: 100%
Formal prosedurlar: 100%
İnstitusional əməkdaşlıq və koordinasiya: 100%
Kağızsız ticarət: 92,59%
Sərhədlərarası kağızsız ticarət: 72,2%
İrəliləyişin dinamikası: On illik yüksəliş
2015-ci ildən 2025-ci ilə qədər olan dövr ərzində Azərbaycan bu sahələr üzrə nəzərəçarpacaq artımlar nümayiş etdirib. Misal üçün:
Şəffaflıq göstəricisi üzrə +53,3 faiz bənd
Formal prosedurlar üzrə +50 faiz bənd
İnstitusional əməkdaşlıq və koordinasiya üzrə +33,3 faiz bənd
Kağızsız ticarət üzrə +37 faiz bənd
Sərhədlərarası kağızsız ticarət üzrə +50 faiz bənd
Yalnız 2023-2025 aralığında belə ölkə 5 əsas indikator üzrə ortalama +7 faiz bəndə qədər irəliləyiş əldə edib. Bu isə sübut edir ki, Azərbaycan ticarət islahatlarında təkcə struktur deyil, həm də texnoloji və institusional səviyyədə yeni mərhələyə qədəm qoyub.
Dənizsiz ölkələrin birincisi
Azərbaycan tədqiqatda Asiya-Sakit okean regionunun 7-ci, Şimal və Mərkəzi Asiya altregionunun 1-ci, eyni zamanda dənizlərə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında birinci mövqedə qərarlaşıb. Bu göstəricilər Azərbaycanın geoiqtisadi mövqeyini və rəqəmsal ticarət strategiyasını beynəlxalq müstəvidə önə çıxarır.
Bu nəticələr, Azərbaycanın tranzit ölkə kimi artan əhəmiyyətini, rəqəmsal və hüquqi infrastrukturunun beynəlxalq tələblərə uyğunlaşmasını və regiondaxili ticarətdə lider mövqe tutduğunu təsdiqləyir.
Azərbaycanın bu irəliləyişi təkcə BMT tədqiqatının statistik rəqəmlərində yox, həm də regional iqtisadi güc balansında özünü göstərir. İqtisadi diplomatiya, gömrük modernizasiyası, e-gömrük platformaları və sərhəd inteqrasiyası kimi layihələr artıq təkcə yerli deyil, qlobal səviyyədə dəyərləndirilir. Gələcək illərdə bu dinamikanın davamlılığını təmin etmək üçün rəqəmsal texnologiyalarla yanaşı insan kapitalının inkişafı, beynəlxalq ticarət üzrə mütəxəssis bazasının genişləndirilməsi və regional layihələrdə aktiv iştirak əsas prioritetlərdən biri olmalıdır.
