Orta Dəhliz layihəsinin dünya ticarəti üçün əhəmiyyəti nədir? - ANALİTİKA

Analitika 14:30 15.03.2024

Avropanın ərzaq və enerji təlabatını ödənilməsi üçün Rusiya ilə münasibətləri kəsilməsi qitənin müxtəlif alternativlərə daha ciddi yanaşmasına səbəb olub. Orta Dəhliz Azərbaycanın Avropa ilə Şərq dünyası arasında qapı rolu oynayacağı bir layihədir. Qazaxıstanla-Azərbaycan arasında aparılan iqtisadi müzakirələr ticarət yolunun açılması və Trans-Xəzər nəqliyyat yolunun istifadəyə verilməsini sürətləndirib.

Çin bu dəhlizin açılmasında nəyə görə bu qədər maraqlıdır?

Orta Dəhlizin inkişaf etdirilməsi təkcə Avropanın maraqlarına xidmət etmir. Avropa Şərqdən alınan məhsulların həcmini artırmaq üçün yaratdığı TRASEKA layihəsi Çinin Bir Kəmər - Bir Yol layihəsinə uyğun gəlir. Çin bazarının dünyaya müxtəlif yollarla dünyaya çatdırılması üçün bu kimi layihələrdə Pekin olduqca maraqlıdır. Bunun əsas səbəbi isə Avropada gün-gündən artan təlabatdır. 

Çindən Qazaxıstana və Xəzər dənizi ilə biləvasitə Azərbaycandan Avropaya qədər uzanan bu 4250 km-lik dəmir yolunun fərqi ondan ibarətdir ki, bu yolda həm də enerji məhsulları göndəriləcək. Bu yolla Pekin təkcə məhsul ticarətinin həcmini artırmayacaq, həm də daha sürətli tədarük potensialı əldə etməyə çalışacaq. Çin bu yolla öz bazarının Qərbə çıxışını sürətləndirməyi planlaşdırır.

Avropanın bu layihədə maraqlı olmasının əsas səbəbi isə, dəhlizin Rusiya və İranda yayınaraq birbaşa Türkiyəyə çatmasıdır. 

Mərkəzi Asiya bazarının da Rusiyanın təsirindən çıxıb Çinə meyl etməsi hazırda Avropa üçün daha əlverişlidir. Maraqlıdır ki, ABŞ Çinlə beynəlxlaq ticarət rəqabəti aparsa da bu, Avropanın Pekinlə birgə apardığı layihələrə təsir etmir. Çinin daha da şaxələndirmək istədiyi bu yol, Avropanın artan təlabatına uyğun gəlir. Bu deməkdir ki, Pekin Rusiya ilə olan bütün dostluq münasibətlərinə rəğmən, bu yolun tətbiqinə yaşıl işıq verəcək. Artıq Sibir vasitəsilə Çindən Avropaya uzanan Şimal Dəhlizindən istifadə olunmayacaq.

Qafqaz regionu nəyə görə bu layihənin ən kritik hissəsi hesab olunur?

Cənubi Qafqazın mərkəzində olduğu bu yol layihəsi demək olar ki, tamamilə təhlükəsiz quru yolları üzərində yerləşib. Lakin, Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlər yolun bu hissəsi haqqında müxtəlif fikirlər yaradıb. Buna görə də, yolun Gürcüstandan keçməsi daha əlverişli hesab olunur. Qazaxıstan Azərbaycanla dəniz yolu üzərində işbirliyi aparan bir ölkə kimi Qafqazın təhlükəsizliyindən əmin olmağa cəhd edir.

Çinlə Avropa arasında hər il 200 milyon tondan çox məhsul ticarəti edilirsə, bunun 94%-i dəniz yolu ilə həyata keçirilir. Dövlətlər Orta Dəhliz layihəsi vasitəsilə daha sürətli və ucuz yük daşınmasına nail olacaq. Ümumi məhsul ticarətinin 73%-nin buy olla daşınması potensialı realdır. Lakin, bu həm də o deməkdir ki, Süveyş kanalı öz əhəmiyyətini nisbətən də olsa itirəcək. Misirin bu barədə etdiyi rəsmi açıqlamada Çinlə dəniz yolunun qorunması haqqında rzılaşma əldə edildiyi bildirilir. Orta Dəhliz nəinki Cənubi Qafqazın ticarət dövriyyəsini artıracaq, layihə həm də dünyanın bir çox ticari yollarının taleyinə birbaşa təsir edəcək.

Fərid

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

World Boxing-dən Məcburi Gender Testi Qərarı: İdmanda Yeni Mübahisə
13:07 31.05.2025
Simonyanın “300 min azərbaycanlı” açıqlaması Ermənistanda narahatlıq doğurub
13:01 31.05.2025
Bakı-Vaşinqton təmasları intensivləşir: ABŞ Azərbaycanın strateji rolunu tanıyır
12:55 31.05.2025
“Uitkoff planı” rədd edilsə, HƏMAS tamamilə məhv ediləcək"
11:47 31.05.2025
ABŞ Ukraynanı Rusiya ilə danışıqlarda iştiraka məcbur edə bilər
11:39 31.05.2025
"Gəncənin bombalanması Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin göstərişi ilə həyata keçirilib "
10:50 31.05.2025
Senator Stiv Deyns Bakı-Yerevan sülh prosesinə ABŞ-ın dəstəyini bir daha ifadə etdi
10:21 31.05.2025
Azərbaycan və Dominikan Respublikası arasında diplomatik təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
10:17 31.05.2025
Ukrayna Türkiyədən hava hücumundan müdafiə sistemləri istədi
10:16 31.05.2025
"Qiyamət günü radiostansiyası"ndan iki sirli mesaj gəlib
10:10 31.05.2025
Can Pyero Qasperini "Roma"da
09:48 31.05.2025
"Fənərbaxça" iki ulduz futbolçu ilə yollarını ayırdı
09:11 31.05.2025
Bazarda keyfiyyətsiz günəbaxan yağları: Bu markalara diqqət edin!
09:05 31.05.2025
Türkiyə və Gürcüstandan olan din xadimlərinin Şuşaya səfəri başlayıb
09:04 31.05.2025
İranda tələbələr qazdan zəhərləndi: Universitet yataqxanasında təhlükəli hadisə
08:12 31.05.2025
Ərdoğan Zelenski ilə telefon danışığı aparıb
07:51 31.05.2025
Tramp Maskı qeyri-adi hədiyyə ilə yola saldı
07:47 31.05.2025
UEFA Çempionlar Liqasında final həyəcanı: PSJ "İnter"lə üz-üzə gəlir
07:33 31.05.2025
Alkoqol içəndə üzünüz qızarır? - Həkim təhlükə barədə xəbərdarlıq etdi
01:55 31.05.2025
Qədim mayalıların yeni sirri ortaya çıxdı
01:06 31.05.2025
Erməni Diasporunun Qaranlıq Tarixi: Yalanlar, Lobbiçilik və Azərbaycan Həqiqətləri
17:36 30.05.2025
"Qlobal Cənub QHT Platformasının yaranması fövqəladə hadisədir"
16:06 30.05.2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sisteminin yaradılması haqqında təklif qəbul olundu
13:42 30.05.2025
Nigeriyada 60-dan çox terrorçu zərərsizləşdirilib
13:05 30.05.2025
"Türkiyənin davamlı dəstəyinə ümid edirik"
12:57 30.05.2025
ABŞ Rusiya və Ukrayna arasında danışıqların ikinci raundunda iştirak etməyəcək
11:57 30.05.2025
"Xorvatiya ilə siyasi dialoqumuz əməkdaşlığımızı genişləndirmək üçün yaxşı zəmin yaradır"
11:21 30.05.2025
Daxildə Birlik, Xaricdə Etibar – Azərbaycanın Müstəqillik Formulu Oğuz Mirzə yazır...
11:21 30.05.2025
Azərbaycan millisi finalın bir addımlığında Dünya çempionatında həyəcanlı yarımfinal
10:52 30.05.2025
Azərbaycan və Çin arasında vizasız rejimə dair saziş təsdiqləndi
10:40 30.05.2025
HƏMAS Uitkoffun atəşkəs planını qəbul etmədi
10:31 30.05.2025
" İran və ABŞ arasında nüvə proqramı ilə bağlı fikir ayrılıqlarının həlli istiqamətində razılıq əldə olunmayıb"
10:27 30.05.2025
"Əmək bazarında fundamental dəyişikliklər baş verir"
10:08 30.05.2025
Azərbaycan və Pakistan ədliyyə sahəsində əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətindədir
09:30 30.05.2025
Rusiya Zaporojyedə hava hücumları həyata keçirdi
09:15 30.05.2025
Pakistan-Əfqanıstan sərhədində qanlı toqquşma baş verib
08:58 30.05.2025
Azərbaycan Almaniya ilə yaşıl enerji sahəsində əməkdaşlıq imkanlarını müzakirə edir
08:56 30.05.2025
HƏMAS ABŞ-ın atəşkəs planını rədd etdi: "Əsas tələblərimiz yerinə yetirilmir"
08:32 30.05.2025
Di Mariya doğma klubuna qayıtdı
08:21 30.05.2025
Baydenin əvəzinə ABŞ-ni kim idarə edib? - Hökumət araşdırma aparır
08:03 30.05.2025
Hamısı