Orta Dəhliz layihəsinin dünya ticarəti üçün əhəmiyyəti nədir? - ANALİTİKA

Analitika 14:30 15.03.2024

Avropanın ərzaq və enerji təlabatını ödənilməsi üçün Rusiya ilə münasibətləri kəsilməsi qitənin müxtəlif alternativlərə daha ciddi yanaşmasına səbəb olub. Orta Dəhliz Azərbaycanın Avropa ilə Şərq dünyası arasında qapı rolu oynayacağı bir layihədir. Qazaxıstanla-Azərbaycan arasında aparılan iqtisadi müzakirələr ticarət yolunun açılması və Trans-Xəzər nəqliyyat yolunun istifadəyə verilməsini sürətləndirib.

Çin bu dəhlizin açılmasında nəyə görə bu qədər maraqlıdır?

Orta Dəhlizin inkişaf etdirilməsi təkcə Avropanın maraqlarına xidmət etmir. Avropa Şərqdən alınan məhsulların həcmini artırmaq üçün yaratdığı TRASEKA layihəsi Çinin Bir Kəmər - Bir Yol layihəsinə uyğun gəlir. Çin bazarının dünyaya müxtəlif yollarla dünyaya çatdırılması üçün bu kimi layihələrdə Pekin olduqca maraqlıdır. Bunun əsas səbəbi isə Avropada gün-gündən artan təlabatdır. 

Çindən Qazaxıstana və Xəzər dənizi ilə biləvasitə Azərbaycandan Avropaya qədər uzanan bu 4250 km-lik dəmir yolunun fərqi ondan ibarətdir ki, bu yolda həm də enerji məhsulları göndəriləcək. Bu yolla Pekin təkcə məhsul ticarətinin həcmini artırmayacaq, həm də daha sürətli tədarük potensialı əldə etməyə çalışacaq. Çin bu yolla öz bazarının Qərbə çıxışını sürətləndirməyi planlaşdırır.

Avropanın bu layihədə maraqlı olmasının əsas səbəbi isə, dəhlizin Rusiya və İranda yayınaraq birbaşa Türkiyəyə çatmasıdır. 

Mərkəzi Asiya bazarının da Rusiyanın təsirindən çıxıb Çinə meyl etməsi hazırda Avropa üçün daha əlverişlidir. Maraqlıdır ki, ABŞ Çinlə beynəlxlaq ticarət rəqabəti aparsa da bu, Avropanın Pekinlə birgə apardığı layihələrə təsir etmir. Çinin daha da şaxələndirmək istədiyi bu yol, Avropanın artan təlabatına uyğun gəlir. Bu deməkdir ki, Pekin Rusiya ilə olan bütün dostluq münasibətlərinə rəğmən, bu yolun tətbiqinə yaşıl işıq verəcək. Artıq Sibir vasitəsilə Çindən Avropaya uzanan Şimal Dəhlizindən istifadə olunmayacaq.

Qafqaz regionu nəyə görə bu layihənin ən kritik hissəsi hesab olunur?

Cənubi Qafqazın mərkəzində olduğu bu yol layihəsi demək olar ki, tamamilə təhlükəsiz quru yolları üzərində yerləşib. Lakin, Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlər yolun bu hissəsi haqqında müxtəlif fikirlər yaradıb. Buna görə də, yolun Gürcüstandan keçməsi daha əlverişli hesab olunur. Qazaxıstan Azərbaycanla dəniz yolu üzərində işbirliyi aparan bir ölkə kimi Qafqazın təhlükəsizliyindən əmin olmağa cəhd edir.

Çinlə Avropa arasında hər il 200 milyon tondan çox məhsul ticarəti edilirsə, bunun 94%-i dəniz yolu ilə həyata keçirilir. Dövlətlər Orta Dəhliz layihəsi vasitəsilə daha sürətli və ucuz yük daşınmasına nail olacaq. Ümumi məhsul ticarətinin 73%-nin buy olla daşınması potensialı realdır. Lakin, bu həm də o deməkdir ki, Süveyş kanalı öz əhəmiyyətini nisbətən də olsa itirəcək. Misirin bu barədə etdiyi rəsmi açıqlamada Çinlə dəniz yolunun qorunması haqqında rzılaşma əldə edildiyi bildirilir. Orta Dəhliz nəinki Cənubi Qafqazın ticarət dövriyyəsini artıracaq, layihə həm də dünyanın bir çox ticari yollarının taleyinə birbaşa təsir edəcək.

Fərid

Prezident İlham Əliyevə  “Qarabağın fatehi” dedilər

Xəbər xətti

Rasim Dərgahzadə vəfat etdi
14:01 22.06.2025
"Türkiyə tarixi yol ayrıcındadır"
13:56 22.06.2025
Naxçıvanın muxtar statusu ləğv edilir?
13:17 22.06.2025
Braziliyada faciə- Hava şarı qəflətən alovlandı
13:13 22.06.2025
Pişiklərin sahibləri ilə münasibətinə dair bilmədiklərimiz
13:09 22.06.2025
"Azərbaycan Cammu və Kəşmir münaqişəsinin beynəlxalq hüquqla həllini dəstəkləyir"
13:07 22.06.2025
Təxirə salmaq vərdişindən necə qurtulaq?
12:29 22.06.2025
İran İsrailə hücumlarda ortamənzilli ballistik raketdən istifadə edib
12:24 22.06.2025
“Netanyahu gedəcək, amma İran qalacaq”
11:49 22.06.2025
Böyük Britaniya kralı "Netflix" üçün sənədli filmə çəkilcək
11:46 22.06.2025
"Çelsi" Mudrikdən 89 milyon avro tələb edə bilər
11:30 22.06.2025
Günəşdən 300 000 dəfə isti: Alimlər inanılmaz rekorda imza atıb
11:27 22.06.2025
Qrossi AEBA-nın təcili iclasını çağırıb
11:25 22.06.2025
"ABŞ-nin hərbi təcavüzünə bütün gücümüzlə müqavimət göstərmək haqqımız var"
10:20 22.06.2025
Vircil van Deyk ən yaxşısıdır
09:50 22.06.2025
İran BMT Təhlükəsizlik Şurasının fövqəladə iclasını tələb edib
09:08 22.06.2025
Bu gün doktorantura və dissertantura səviyyəsində xarici dil üzrə qəbul və fəlsəfə doktoru imtahanı keçiriləcək
08:06 22.06.2025
Nyu-Yorkda yaxta çay limanına çırpılıb
03:04 22.06.2025
"ABŞ-nin İrana zərbələri beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə təhdiddir"
03:01 22.06.2025
ABŞ İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirib
02:56 22.06.2025
“Yeni zərbələr planlaşdırılmayıb”
02:04 22.06.2025
Yaponiya sahilində güclü zəlzələ olub
00:59 22.06.2025
ABŞ Quamda B-2 strateji bombardmançılarını yerləşdirir
20:13 21.06.2025
Makron İrandan nüvə proqramının sülh xarakterinə dair zəmanətlər tələb edib
16:35 21.06.2025
Dəb Necə Siyasiləşir?
15:52 21.06.2025
"Mərakeş azad edilmiş ərazilərin bərpasına investisiya yatırmaqda maraqlıdır"
15:27 21.06.2025
"Gözlətdiyim üçün üzr istəyirəm"
15:21 21.06.2025
Niyə mən 2018-ci ildə “Qarabağ Ermənistandır!” dedim? - Paşinyan İZAH ETDİ
15:00 21.06.2025
MEDİA 17 qəzetə pul ayırdı - Siyahı
14:56 21.06.2025
BTQ Dənizaşırı ərazilərdə internetin vəziyyətinə dair araşdırma aparıb zəif sürət, yüksək qiymət
14:41 21.06.2025
ABŞ və Aİ Xameneiyə əvəz axtarır
14:38 21.06.2025
"Azərbaycanda əyləncə turizmi yeni iş yerləri və investisiya imkanları yarada bilər"
14:35 21.06.2025
İsrail İranın Qum şəhərinə zərbələr endirib
14:31 21.06.2025
İsrail Şirazda hərbi mərkəzi "vurdu"
14:28 21.06.2025
"İqlim böhranı ilə mübarizəni pulsuz qoymaq cəhdləri uzaqgörən yanaşma deyil"
14:09 21.06.2025
Çinin 740-dan çox vətəndaşı İrandan Azərbaycana təxliyə edilib
13:31 21.06.2025
İstanbulda İƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının qapalı iclası keçiriləcək
13:20 21.06.2025
“Polis haqqında” qanuna təklif edilən dəyişiklik qəbul olundu
12:39 21.06.2025
Ermənilər Üzeyir Hacıbəylini niyə öldürmək istəmişdilər?
12:08 21.06.2025
Bu gün Bakıda ilk dəfə UFC turniri keçiriləcək
11:40 21.06.2025
Hamısı