Bakıda Sehrbazlar dərəsi: Siz ora getməyə hazırsınız? -Anar Niftəliyev yazır...

Yazarlar 19:19 20.02.2025

Kamal Abdullanın “Sehrbazlar dərəsi” səhnələşdirilib, Azdram bu möhtəşəm əsərə səhnə tərtibatı verib. 15 fevralda təqdimatı keçirilən səhnə əsərinə 16 fevralda tamaşa etdik.

Qənaətlərimiz:

“Sehrbazlar dərəsi” fikir toqquşması, fəlsəfi-mifik təsəvvürlərin qarşıdurmasıdır: düşüncəni aşan paralellər və paralel dünyalar, reinkarnasiya, karma... – mükəmməl bənzətmələr və əsl düşüncə hüdudsuzluğu ilə bədiiləşdirilib.

Kamal Abdullanın üslubudur: onu anlamaq üçün yunan mifologiyasından hind fəlsəfəsinə, “Kitabi-Dədə Qorqud” sətirləri, sözləri arasında şifrələnən türk təfəkkürünə, Misir ehramlarından Qafqaz maqlarına, Altay şamanlarına qədər, ən azı ilkin bilgilərin olmalıdır ki, bu dünyagörüşlərin qarşılaşması və “astar üzünə” çevrilməsi, “antitezis” yanaşma ilə bu “birləşmiş” anlayışlardan müəllifin yaratdığı “fərqli reallığa” çıxış edə biləsən.

Tən paralel dünyadakı ruhun kölgəsidir, yoxsa ruh təndədir və onu tərk edə bilməz?

Şeytan – Allahdan başqa heç nəyi, hətta onun yaratdığını da qəbul etməyən və yalnız və yalnız Ona sidq ürəklə inanan sədaqət simvolu deyilmi? Və s.

Kamal Abdullanın fikir və düşüncə dünyası həm də bir labirintdir: “çıxışı” yoxdur, ənginlikdir – içinə girdinsə, beynin imkanlarını aşan bu təsəvvürlərdən sonuc əldə etməyə çalışma, yoxsa “batdın” demək – o elmə, o düşüncəyə, o təsəvvüfə!

Yaxşısı sonuca çatmaq üçün beyni yormamaqdır – bu ənginliyə daldıqca-dal, süzdükcə-süz – bitən-tükənən deyil, sərhədi yoxdur, səni məhdudlaşdıracaq “kimsə yox”.

Kamal Abdulla sənə “muxtariyyət” də verir: istəsən, əlavələrini elə - bir qarşıdurmadan minlərlə yol çıxır, hansını istəyirsən, seç, onunla get və yaxud getdiyin yolun sonsuzluğunu gördünmü, qayıt “başlanğıca”, digərinə adla və beləcə “Labirint”...

Bu düşüncə fırtınası səhnəyə necə gələ bilər?

Tamaşanın rejissoru Bəhram Osmanovdur və doğrusu, bu əsərin uğurlu səhnə həlli üçün ondan yaxşısı hazırda ağlıma da gəlmir.

Bəs, bu “fırtına” səhnə həllini tapıbmı?

Pərdə yoxdur, səhnə dəyişmir, 2 saata yaxın müddətdə süjet “labirinti” düşüncə fırtınası ilə səni alıb aparır.

Ancaq vacib bir detal: Kamal Abdullada “su” yoxdur, “Sehrbazlar dərəsi”ndə ümumiyyətlə hər söz də yox, az qala, hər hərf bu əsrarəngiz abidənin detalı, nə bilim, daşı, kərpicidir. Bu ardıcıllıqda bir hərf, bir söz, bir ifadə buraxdınsa, yenə “batdın” demək.

Aktyorlar bəzən arxasını tamaşaçıya çevirib və ya “dinamika naminə” fırlanaraq o sözləri deyir və nəticədə bəzi sözlər tamaşaçının qulağına çatmır. Fikir selindən bir söz və ya ifadə “qopur” və bu bəs edir ki, “zəncir” qırılsın!

Və yaxud: “dinamika naminə” böyük fikir toqquşmaları hay-küy və aktyorun yerdə fırlanmaları ilə təqdim edilir. Anlayıram, səhnədə hərəkətlilik vacibdir, ancaq iki fəlsəfi dünya toqquşanda bunun səsi beyində “çaxır”, buna görə “hərəkət” bir az “donsa” yaxşıdır – sözün səsi çatmalıdır, “küy” yox.

“Sehrbazlar dərəsi” beyin məşqidir, bu məşqdə “küy” “səsə” mane olmamalıdır – hər söz/səs tamaşaçıya yetməlidir!

Digəri: Hacı Mir Həsən ağa Səyyah – yalnız qışda bu adı əyninə geyinir ki, soyuqdan qorunsun (mükəmməl metaforadır). Tamaşada ”Mənə Səyyah deyə bilərsən” cümləsindən görünür ki, qış deyil. Bəs, niyə aktyorlar ağ tül - nazik parça yox, qalın ağ kürk geyiniblər? Qışdırsa, Səyyah niyə bütün adını əyninə geyinməyib?

Daha biri: bir neçə məqamda işıq effekti son dərəcə gözəl təəssürat yaradır, ancaq bunu bütün tamaşa haqda demək olmaz.

Yeri gəlmişkən: aktyorların səsi ifadə etdikləri mətnin dərinliyini anladıqları təsəvvürü yaratmırdı. Ad çəkmək istəməzdim, ancaq məncə, tanınmış aktyorumuz səs tembri ilə qəti yerində deyildi!

Fəlsəfi cərəyanların mürşidləri danışır – o “küy”ə, yerdə sürünməyə, məncə və məncə, ehtiyac yox. Sözü “canlandırmaq” üçün o, daxildən gəlməlidir, hərəkətlə olmaz ki!

Əlbəttə ki, bu, sadəcə, bir abıvatel-tamaşaçı rəyidir, Bəhram Osmanova iradlar deyil. Səhnə həllini o bilir, bəlkə də aktyorların ilk oyunudur, növbəti tamaşalarda rejissor mütləq sözlərin tamaşaçıya daha aydın və işıqlı/işıqlarla çatması üçün “kərpiclərin” düşməsinə imkan verməyəcək.

Sonda: “Sehrbazlar dərəsi”nə hazırlıqlı gedin – düşüncə baxımından. Dünya heç də çoxlarının düşündüyü kimi deyil – onu bu tamaşadan sonra bir daha anlarsınız.

Müəllif: Anar Niftəliyev

Mənbə: Axar.az

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

"Qırmızı dənizdəki gəmilərə hücumları davam etdirəcəyik"
21:55 10.07.2025
Mədə xərçəngi gələcəyimizi təhdid edir
21:22 10.07.2025
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb
20:59 10.07.2025
Ermənistanın siyasi sistemi necə təmizlənir? - Analitik Baxış
20:22 10.07.2025
Rusiya azərbaycanlı miqrantlara "qırmızı işıq" yandıracaq?
19:57 10.07.2025
Baş nazirlə görüşə bir qab benzinlə gedən qadın saxlanıldı
19:27 10.07.2025
Sançonu heç kim istəmir
18:52 10.07.2025
Çalhanoğlu "İnter"də qalacaq
18:37 10.07.2025
Harvard Universiteti akkreditasiyasını itirə bilər
18:22 10.07.2025
Nəqliyyat naziri NASA-nın rəhbəri təyin olundu
18:07 10.07.2025
Gün niyə qısalır?
17:52 10.07.2025
Britaniya İranı təhdid kimi görür
17:37 10.07.2025
"Həmin Zaur" yayımlanmayacaq
17:22 10.07.2025
Roma Konfransı: Ukraynanın bərpası qlobal səviyyədə gündəmdədir
17:07 10.07.2025
Husilər Ben-Qurionu "vurdular"
16:52 10.07.2025
Bu ilin 6 ayı ərzində 103 kriminal qrup zərərsizləşdirilib
16:44 10.07.2025
"Almaniya Ukraynanın Aİ-yə üzv olmaq planlarını tam dəstəkləyir"
16:37 10.07.2025
“Vaqner”in tərkibində döyüşmüş Azərbaycan vətəndaşları həbs edildi
16:27 10.07.2025
Azərbaycan rəqəmsal ticarətsahəsində qlobal liderliyə doğru gedir
16:22 10.07.2025
"Rus məktəblərinin bağlanması gündəmdə deyil"
16:07 10.07.2025
"Kreml Ermənistanla Azərbaycan arasındakı birbaşa dialoqu alqışlayır"
15:52 10.07.2025
Qərbi Azərbaycan Televiziyasına yeni rəhbər təyin olundu
15:47 10.07.2025
Lavrov Marko Rubio ilə görüşdü
15:37 10.07.2025
"Napoli"nin Viktor Osimhenə görə "Qalatasaray"dan 75 milyon avro istəyir
15:22 10.07.2025
Lyayen vəzifəsində qaldı
15:07 10.07.2025
Qusarda cəsədi tapılan 27 yaşlı müəllimin ölüm səbəbi bilindi
14:52 10.07.2025
Daşnaksütyun üzvləri Ermənistanda terror törətməkdə ittiham olunur
14:38 10.07.2025
Makron Britaniyada daha bir qalmaqala səbəb oldu
14:23 10.07.2025
İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla görüşündən hansı nəticələr əldə edildi?
14:17 10.07.2025
İrəvanda terror aksiyasına cəhd olub
14:08 10.07.2025
Ağdərədə minaya düşən şəxsin ayağı amputasiya olundu -YENİLƏNİB
14:06 10.07.2025
"Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım hələ də itkindir"
13:59 10.07.2025
Prezident İlham Əliyev sessiya iştirakçılarına müraciət ünvanladı
13:55 10.07.2025
Texasdakı daşqınlarda azı 120 nəfər həlak olub
13:50 10.07.2025
Tokayev Trampa cavab verdi
13:35 10.07.2025
İtaliyada istidən 500 nəfər ölüb
13:20 10.07.2025
Məhbuslarla ziyarətə gələnlər arasında dava düşüb
13:05 10.07.2025
"Tətbiq edilən yeni yanaşmalar Qarabağın iqtisadi imkanlarının inkişafına da real təsir göstərir"
13:04 10.07.2025
Bricit Makronun qəribə davranışlarının səbəbi məlum oldu
12:50 10.07.2025
ABŞ-nin atom sualtı qayığının İslandiyada nə işi var?
12:35 10.07.2025
Hamısı