Bakıda Sehrbazlar dərəsi: Siz ora getməyə hazırsınız? -Anar Niftəliyev yazır...

Yazarlar 19:19 20.02.2025

Kamal Abdullanın “Sehrbazlar dərəsi” səhnələşdirilib, Azdram bu möhtəşəm əsərə səhnə tərtibatı verib. 15 fevralda təqdimatı keçirilən səhnə əsərinə 16 fevralda tamaşa etdik.

Qənaətlərimiz:

“Sehrbazlar dərəsi” fikir toqquşması, fəlsəfi-mifik təsəvvürlərin qarşıdurmasıdır: düşüncəni aşan paralellər və paralel dünyalar, reinkarnasiya, karma... – mükəmməl bənzətmələr və əsl düşüncə hüdudsuzluğu ilə bədiiləşdirilib.

Kamal Abdullanın üslubudur: onu anlamaq üçün yunan mifologiyasından hind fəlsəfəsinə, “Kitabi-Dədə Qorqud” sətirləri, sözləri arasında şifrələnən türk təfəkkürünə, Misir ehramlarından Qafqaz maqlarına, Altay şamanlarına qədər, ən azı ilkin bilgilərin olmalıdır ki, bu dünyagörüşlərin qarşılaşması və “astar üzünə” çevrilməsi, “antitezis” yanaşma ilə bu “birləşmiş” anlayışlardan müəllifin yaratdığı “fərqli reallığa” çıxış edə biləsən.

Tən paralel dünyadakı ruhun kölgəsidir, yoxsa ruh təndədir və onu tərk edə bilməz?

Şeytan – Allahdan başqa heç nəyi, hətta onun yaratdığını da qəbul etməyən və yalnız və yalnız Ona sidq ürəklə inanan sədaqət simvolu deyilmi? Və s.

Kamal Abdullanın fikir və düşüncə dünyası həm də bir labirintdir: “çıxışı” yoxdur, ənginlikdir – içinə girdinsə, beynin imkanlarını aşan bu təsəvvürlərdən sonuc əldə etməyə çalışma, yoxsa “batdın” demək – o elmə, o düşüncəyə, o təsəvvüfə!

Yaxşısı sonuca çatmaq üçün beyni yormamaqdır – bu ənginliyə daldıqca-dal, süzdükcə-süz – bitən-tükənən deyil, sərhədi yoxdur, səni məhdudlaşdıracaq “kimsə yox”.

Kamal Abdulla sənə “muxtariyyət” də verir: istəsən, əlavələrini elə - bir qarşıdurmadan minlərlə yol çıxır, hansını istəyirsən, seç, onunla get və yaxud getdiyin yolun sonsuzluğunu gördünmü, qayıt “başlanğıca”, digərinə adla və beləcə “Labirint”...

Bu düşüncə fırtınası səhnəyə necə gələ bilər?

Tamaşanın rejissoru Bəhram Osmanovdur və doğrusu, bu əsərin uğurlu səhnə həlli üçün ondan yaxşısı hazırda ağlıma da gəlmir.

Bəs, bu “fırtına” səhnə həllini tapıbmı?

Pərdə yoxdur, səhnə dəyişmir, 2 saata yaxın müddətdə süjet “labirinti” düşüncə fırtınası ilə səni alıb aparır.

Ancaq vacib bir detal: Kamal Abdullada “su” yoxdur, “Sehrbazlar dərəsi”ndə ümumiyyətlə hər söz də yox, az qala, hər hərf bu əsrarəngiz abidənin detalı, nə bilim, daşı, kərpicidir. Bu ardıcıllıqda bir hərf, bir söz, bir ifadə buraxdınsa, yenə “batdın” demək.

Aktyorlar bəzən arxasını tamaşaçıya çevirib və ya “dinamika naminə” fırlanaraq o sözləri deyir və nəticədə bəzi sözlər tamaşaçının qulağına çatmır. Fikir selindən bir söz və ya ifadə “qopur” və bu bəs edir ki, “zəncir” qırılsın!

Və yaxud: “dinamika naminə” böyük fikir toqquşmaları hay-küy və aktyorun yerdə fırlanmaları ilə təqdim edilir. Anlayıram, səhnədə hərəkətlilik vacibdir, ancaq iki fəlsəfi dünya toqquşanda bunun səsi beyində “çaxır”, buna görə “hərəkət” bir az “donsa” yaxşıdır – sözün səsi çatmalıdır, “küy” yox.

“Sehrbazlar dərəsi” beyin məşqidir, bu məşqdə “küy” “səsə” mane olmamalıdır – hər söz/səs tamaşaçıya yetməlidir!

Digəri: Hacı Mir Həsən ağa Səyyah – yalnız qışda bu adı əyninə geyinir ki, soyuqdan qorunsun (mükəmməl metaforadır). Tamaşada ”Mənə Səyyah deyə bilərsən” cümləsindən görünür ki, qış deyil. Bəs, niyə aktyorlar ağ tül - nazik parça yox, qalın ağ kürk geyiniblər? Qışdırsa, Səyyah niyə bütün adını əyninə geyinməyib?

Daha biri: bir neçə məqamda işıq effekti son dərəcə gözəl təəssürat yaradır, ancaq bunu bütün tamaşa haqda demək olmaz.

Yeri gəlmişkən: aktyorların səsi ifadə etdikləri mətnin dərinliyini anladıqları təsəvvürü yaratmırdı. Ad çəkmək istəməzdim, ancaq məncə, tanınmış aktyorumuz səs tembri ilə qəti yerində deyildi!

Fəlsəfi cərəyanların mürşidləri danışır – o “küy”ə, yerdə sürünməyə, məncə və məncə, ehtiyac yox. Sözü “canlandırmaq” üçün o, daxildən gəlməlidir, hərəkətlə olmaz ki!

Əlbəttə ki, bu, sadəcə, bir abıvatel-tamaşaçı rəyidir, Bəhram Osmanova iradlar deyil. Səhnə həllini o bilir, bəlkə də aktyorların ilk oyunudur, növbəti tamaşalarda rejissor mütləq sözlərin tamaşaçıya daha aydın və işıqlı/işıqlarla çatması üçün “kərpiclərin” düşməsinə imkan verməyəcək.

Sonda: “Sehrbazlar dərəsi”nə hazırlıqlı gedin – düşüncə baxımından. Dünya heç də çoxlarının düşündüyü kimi deyil – onu bu tamaşadan sonra bir daha anlarsınız.

Müəllif: Anar Niftəliyev

Mənbə: Axar.az

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

General Akif Pirverdiyev 4-cü Ordu birliyinin komandiri TƏYİN OLUNDU
07:39 19.04.2025
Moskva "Taliban"ı tanıdı - Rusiya Əfqanıstana qayıdır
07:34 19.04.2025
ABŞ Ukrayna danışıqlarından çıxa bilər - Şərt irəli sürüldü
07:28 19.04.2025
"Moskva Ankara ilə İrəvan arasında yaxınlaşma səylərini dəstəkləyir"
07:23 19.04.2025
Mirzoyanla Bayramovun diplomatiya dueli: Nəticə nə oldu?
07:15 19.04.2025
Azərbaycan - Gürcüstan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyur
18:49 18.04.2025
Dünya Nizamı Necə Dəyişir? IV Hissə: Geosiyasi Dəyişikliklər və Yeni Əlaqələr
17:51 18.04.2025
Azərbaycanda sadələşdirilmiş gömrük bəyannaməsi ilə bağlı mobil tətbiqin dizaynı dəyişdirilir
12:12 18.04.2025
Qırğızıstanın və Azərbaycanın Ədəbiyyat institutları ortaq layihənin icrasına başlayıblar
12:07 18.04.2025
Milli Observatoriya beynəlxalq mükafata layiq görülüb
11:59 18.04.2025
OpenAI şirkətinin yeni sosial media platforması X-ə rəqib olacaq
11:54 18.04.2025
Sabah Yer Günü ilə bağlı festival keçiriləcək
11:40 18.04.2025
Polşa nüvə silahına sahib olmaq istəyir
11:32 18.04.2025
Azərbaycanda Milli Etalon Vaxtı yaradılır
11:24 18.04.2025
Cənubi Koreya KXDR-lə sərhəd yaxınlığında gecə təlimləri keçirib
11:20 18.04.2025
Yağıntıların vurduğu zərərin məbləği açıqlandı
11:17 18.04.2025
İRS jurnalının ərəb dilində yeni nömrəsi işıq üzü görüb
11:13 18.04.2025
Minskdə azərbaycanlı qəhrəmanlara həsr olunmuş anım tədbiri keçirilib
11:10 18.04.2025
Alimlər Kvant maqnitizminin nadir tipini kəşf ediblər
11:05 18.04.2025
Kolumbiyada neft kəməri partladılıb
11:02 18.04.2025
Qazaxıstan Əfqanıstana humanitar yardım göndərib
10:58 18.04.2025
Dünyanın ən dözümlü mühərrikli maşınları açıqlandı - Hyundai, Kia siyahıda yoxdur
10:55 18.04.2025
Bakının üç rayonunda qaz olmayacaq
10:50 18.04.2025
Bakıda bədii gimnastika üzrə Dünya Kubokuna start verilib
10:43 18.04.2025
Pandemiyalar haqqında tarixi saziş imzalanıb
10:38 18.04.2025
Parisdə Azərbaycanın ilk süni intellekti “Şuşa” kompozisiyası nümayiş olunub
10:35 18.04.2025
Azərbaycanda akkreditə olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələrinin Xankəndi və Şuşa şəhərlərinə səfəri başlayıb
10:32 18.04.2025
"Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda yeni status-kvo yaradıb"
10:27 18.04.2025
1300 il əvvələ aid xəzinə tapıldı
10:25 18.04.2025
İspaniya ÇL-də 5 klubla təmsil olunacaq
10:22 18.04.2025
Rusiya Xarkova ballistik raketlə zərbə endirib
10:17 18.04.2025
Bu gün Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür
10:12 18.04.2025
ABŞ vətəndaşı Belizdə təyyarəni ələ keçirməyə cəhd edib
10:08 18.04.2025
İranda hərbi parad keçirilib
09:58 18.04.2025
Kolumbiyada üsyançılar terror aktları törədib
09:52 18.04.2025
Ərdoğan Türkiyə - Azərbaycan təbii qaz sahəsi üzrə əməkdaşlıq sazişini təsdiqləyib
06:46 18.04.2025
Başlıbel qətliamından 32 il ötür
00:01 18.04.2025
Dünya Nizamı Necə Dəyişir? III Hissə: Texnoloji İnqilablar və Yeni Dövrün Mühitləri
17:38 17.04.2025
Azərbaycanın Geosiyasi Imperativləri: Regiondakı Strateji Gücün Yeni Tərifi II Hissə: Azərbaycanın Strateji İnteqrasiyası və Qlobal Təsiri
14:03 17.04.2025
Meksika ABŞ-a diplomatik nota göndərib
12:29 17.04.2025
Hamısı