Bir milyon nüsxə kitabı çap edilən, son arzusuna çatmayan Azərbaycanın məşhur şairi Maraqlı faktlar

Mədəniyyət 14:30 30.11.2022

Bu gün müasir uşaq ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən olan İlyas Tapdığın doğum günüdür.

Ednews mərhum şair haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

İlyas Oruc oğlu Tapdıqov 1934-cü il noyabrın 30-da Gədəbəy rayonunun Əli İsmayıllı kəndində doğulub. Gədəbəyin Kiçik Qaramurad kəndində orta məktəbi bitirdikdən sonra APİ-nin dil və ədəbiyyat fakültəsində təhsil alıb.

İlyas Tapdığın yeddi yaşı olanda müharibə başlayıb. Kolxozda işləyən atası müharibəyə gedib və geri qayıtmayıb. Ailənin yükü ananın çiyinlərinə düşüb. İlyas Tapdıq müsahibələrinin birində həmin günləri belə xatırlayır:

“Anam zülm-zillətlə bizi böyütdü. Baş-başa verdik, işlədik, günümüzü keçirdik. Ot yığırdıq, yer belləyirdik, çöldə-bayırda nə iş vardı, bizi göndərirdilər. Mənim uşaqlığım olmayıb! Atamın qara kağızı gələndə anamın səsi hələ də qulaqlarımdan çəkilməyib. Görərdin, kəndin yuxarı başında ağlaşma düşdü, çox çəkmirdi, aşağı başında qadınların vayı başlayırdı. Anam bir dəfə düyünçəsindən atamın son məktubunu çıxarıb mənə oxutdurmuşdu. O məktubu oxuyanda anam haradan bilərdi ki, mən nələr yaşadım, nə hisslər keçirdim. O məktuba şeir yazmışdım. Atamdan sonra anam heç kimə ərə getmədi. Qohum idilər deyə, heç belə şeyi ağlına da gətirmirdi. Dünyasını dəyişəndə 103 yaşı vardı. Özü də xəstəlikdən-filandan dünyasını dəyişmədi ha. Həyətdə yıxılanda başı dəmirə dəymişdi, elə onunla da getdi”.

Sovet dövründə kitabları böyük tirajla çap olunub. Rusiyada bir milyon yarım, Estoniyada Çexoslovakiyada 100 min tirajla çap olunub. Həmin illərdə sovet məkanında ən çox oxunan və tanınan şair Səməd Vurğun olub. Lakin, onun kitablarının tirajı bir milyonu keçməyib.

***

Süleyman Rəhimov İlyas Tapdığa kömək edən insanlardan biri olub. Bir dəfə onu öz otağına çağırtdırıb. İlyas qorxa-qorxa onun otağına gedib. Söhbət zamanı məlum olub ki, Süleyman Rəhimovun onun şeirlərindən xoşu gəlir. Onunla görüşdən sonra Süleyman Rəhimov "Azərnəşr"in direktoru Adil Əfəndiyevə tapşırıq verir ki, İlyas Tapdığın şeirlər kitabını çap etdirsin.

İlyas Tapdıq gənclik illərində bir qızı möhkəm sevib. Ona şeir həsr edib. Yazdığı şeirin baş hərfləri sevdiyi qızın adını daşıdığı üçün onu Yazıçılar İttifaqının üzvlüyündən çıxartmaq istəyirlər. İclas zamanı Rəsul Rza qapını açıb içəri girir. Məsələnin nə yerdə olduğunu anlayanda İlyas Tapdığın çıxarılmasına mane olur, gülümsəyib deyir: “Bu oğlan yenə baş hərflərlə yazır, çoxu elə şeirin əvvəlində yazır ki, filankəsə. Deməli, İlyas abırlı adamdır”.

***

Şair Əli Kərimlə dost olublar. Baxmayaraq ki, Əli Kərim idmana gedirmiş, günlərin birində onunla güləşir və İlyas Tapdıq onu məğlub edir. Əli Kərim gələcək həyat yoldaşı Elza xanımı çox sevirmiş və hər gün onun ardınca düşürmüş. Bir gün Elza xanım ona ardınca gəlməyi qadağan edir. Əli Kərim öz sevgisini sevdiyi qıza İlyas Tapdıq vasitəsi ilə çatdırmalı olur.

İlyas Tapdıq ən gözəl uşaq şeiri yazan şairlərdən olub. Uşaq ədəbiyyatı axtaranda İlyas Tapdığın kitabı əllərdə gəzirdi. Şair özü hansı xarici ölkəyə gedirmişsə, oranın kitab mağazalarında mütləq öz kitablarına rast gəlirmiş.

***

Muğənni Şəbnəm Tapdığın atasıdır. Şəbnəm adını ilk dəfə Azərbaycanda qızına o qoyub. İlyas Tapdığın həyat yoldaşı Münəvvər Tapdıqova 2012-ci ilin yanvar ayında Yazıçılar birliyinin “Natəvan” zalında keçirilən tədbir zamanı dünyasını dəyişib. Həmin günün gecəsi şair pis yuxu görür. Ertəsi gün həyat yoldaşına tapşırır ki, heç yerə getməsin. Lakin, xanımı onu dinləmir, tədbirə gedir. İlyas Tapdıq da həmin tədbirə gəlir. O, gələndən beş dəqiqə sonra xanımının halı pisləşir və yıxılır. Təcili yardım gələnə qədər isə Münəvvər xanım İlyas Tapdığın gözləri qarşısında dünyasını dəyişir.

Ürəyindən əməliyat olunmuş İlyas Tapdıq isə 25 dekabr 2016-cı ildə axşam saatlarında Bakıda, evində vəfat edir. Şair Badamdar qəbiristanlığında, həyat yoldaşının yanında dəfn olunur.

***

Son müsahibələrinin birində jurnalistin indi kimin qapını açıb içəri girməsini istərdiniz sualına şair belə cavab verir: "Məmməd Arazın. Məmməd könlümə yaman düşüb, son dəfə onu görmək istərdim...”

Oğuz Ayvaz

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

"NATO müttəfiqləri Amerika silahlarının Ukrayna üçün əvəzini ödəyəcəklər"
22:25 10.07.2025
"Qırmızı dənizdəki gəmilərə hücumları davam etdirəcəyik"
21:55 10.07.2025
Mədə xərçəngi gələcəyimizi təhdid edir
21:22 10.07.2025
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb
20:59 10.07.2025
Ermənistanın siyasi sistemi necə təmizlənir? - Analitik Baxış
20:22 10.07.2025
Rusiya azərbaycanlı miqrantlara "qırmızı işıq" yandıracaq?
19:57 10.07.2025
Baş nazirlə görüşə bir qab benzinlə gedən qadın saxlanıldı
19:27 10.07.2025
Sançonu heç kim istəmir
18:52 10.07.2025
Çalhanoğlu "İnter"də qalacaq
18:37 10.07.2025
Harvard Universiteti akkreditasiyasını itirə bilər
18:22 10.07.2025
Nəqliyyat naziri NASA-nın rəhbəri təyin olundu
18:07 10.07.2025
Gün niyə qısalır?
17:52 10.07.2025
Britaniya İranı təhdid kimi görür
17:37 10.07.2025
"Həmin Zaur" yayımlanmayacaq
17:22 10.07.2025
Roma Konfransı: Ukraynanın bərpası qlobal səviyyədə gündəmdədir
17:07 10.07.2025
Husilər Ben-Qurionu "vurdular"
16:52 10.07.2025
Bu ilin 6 ayı ərzində 103 kriminal qrup zərərsizləşdirilib
16:44 10.07.2025
"Almaniya Ukraynanın Aİ-yə üzv olmaq planlarını tam dəstəkləyir"
16:37 10.07.2025
“Vaqner”in tərkibində döyüşmüş Azərbaycan vətəndaşları həbs edildi
16:27 10.07.2025
Azərbaycan rəqəmsal ticarətsahəsində qlobal liderliyə doğru gedir
16:22 10.07.2025
"Rus məktəblərinin bağlanması gündəmdə deyil"
16:07 10.07.2025
"Kreml Ermənistanla Azərbaycan arasındakı birbaşa dialoqu alqışlayır"
15:52 10.07.2025
Qərbi Azərbaycan Televiziyasına yeni rəhbər təyin olundu
15:47 10.07.2025
Lavrov Marko Rubio ilə görüşdü
15:37 10.07.2025
"Napoli"nin Viktor Osimhenə görə "Qalatasaray"dan 75 milyon avro istəyir
15:22 10.07.2025
Lyayen vəzifəsində qaldı
15:07 10.07.2025
Qusarda cəsədi tapılan 27 yaşlı müəllimin ölüm səbəbi bilindi
14:52 10.07.2025
Daşnaksütyun üzvləri Ermənistanda terror törətməkdə ittiham olunur
14:38 10.07.2025
Makron Britaniyada daha bir qalmaqala səbəb oldu
14:23 10.07.2025
İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla görüşündən hansı nəticələr əldə edildi?
14:17 10.07.2025
İrəvanda terror aksiyasına cəhd olub
14:08 10.07.2025
Ağdərədə minaya düşən şəxsin ayağı amputasiya olundu -YENİLƏNİB
14:06 10.07.2025
"Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım hələ də itkindir"
13:59 10.07.2025
Prezident İlham Əliyev sessiya iştirakçılarına müraciət ünvanladı
13:55 10.07.2025
Texasdakı daşqınlarda azı 120 nəfər həlak olub
13:50 10.07.2025
Tokayev Trampa cavab verdi
13:35 10.07.2025
İtaliyada istidən 500 nəfər ölüb
13:20 10.07.2025
Məhbuslarla ziyarətə gələnlər arasında dava düşüb
13:05 10.07.2025
"Tətbiq edilən yeni yanaşmalar Qarabağın iqtisadi imkanlarının inkişafına da real təsir göstərir"
13:04 10.07.2025
Bricit Makronun qəribə davranışlarının səbəbi məlum oldu
12:50 10.07.2025
Hamısı