Ədəbiyyat mənim həyata baxışımı dəyişdi. Daniel Defonun “Robinzon Kruzo” əsəri mənim kitablarla tanış olduğum ilk romandır. Dünya ədəbiyyatını, əsərlərini oxuduqca düşünürdüm ki, mən də kimlərinsə həyatını dəyişə, içində nifrət toxumunu böyüdən insanları kitabla sağaltmaq istəyirdim. Bunun hədər yerə getdiyini görəndə isə yanıldığımı dərk elədim.
İtaliyalı rejissor Matteo Qarronenin “Dogman” filmi yuxarıda yazdıqlarıma birə-bir örnəkdir. 2018-ci ildə Kann Film Festivalında ilk dəfə nümayiş olunma şansı qazanan filmdə hadisələr mafiyaları, oğruları və dilənçiləri ilə məşhur olan Neapolda cərəyan edir. Baş obraz Marsello sakit təbiətli, mülayim, fağırdır. Onun işi itlərə qulluq etməkdir. Ən vəhşi iti belə yola gətirə, əhilləşdirərək çimizdirə, təmizliyinə xidmət edə bilir. Ətrafındakı insanlar tərəfindən də sevilən Marsello kiçik çapda narkotik də satır. Onun uşaqlıq dostu Simone isə filmin ikinci əsas obrazıdır. O isə Marsellodan fərqli olaraq narkotik aludəçisi, zalım, xuliqan, sərgərdan biridir. Həbsdən çıxıb məhəlləyə gəlir və hər kəsi canından bezdirir. Partlaya biləcək mina kimidir. Marsellonun dükanın ətrafında çalışan kiçik sahibkarlar da Simonedən zara gəliblər. Qərara gəlirlər ki, onu pul müqabilində bir killerə öldürdək. İçlərində bir nəfər razı olmur, deyir ki, zatən günün birində Simoneni kimsə öldürəcək.
Simone öz kirli dünyasına Marsellonu da cəlb edir. Bir dəfə oğurluq etməyə gedirlər, Marsello maşında onu gözləyir. Simone işini görüb gəlir və deyir ki, ev sahibinin itini soyuducuya qoyub. Marsello Simoneni yola salandan sonra o evə geri qayıdır və itin həyatını xilas edir. Günün birində isə Simone Marsellonun dükanından divarı deşərək qonşu dükanın qızıllarını, pullarını oğurlayır. Marsello bunu bilsə də dostunu polisə satmır və özü həbs edilir. Bununla da Marsellonun məhəllədə hörməti yerlə-bir olur. Həbsdən çıxandan sonra onun yanına heç kim gəlmir. Zərərçəkmiş dükan sahibi onun burdan getməyini tələb edir, ona hücum edir. Marsellonun boşandığı arvadı və bir qızı var. Ara-bir qızı ilə görüşür, onunla gəzir. Marsellonun həyatında onu qarşılıqsız sevən yeganə canlı qızıdır. Həbs onun həyata baxışını dəyişib. Qərara gəlir ki, Simonedən intiqamını alsın. Onu aldadaraq dükanına gətirir və itlərin qəfəsində salır. Sonda onu boğarar öldürür. Ölüm anı itlərin baxışları ilə müşahidə edilir. Rejissor filmin əsas mesajını da elə bu səhnədə verir: Heyvanları əhilləşdirmək olar, insanları isə əsla. Matteo Qarrone yaxşı və pisin münasibətini bizə göstərir, həyatda aldığımız bəzi qərarlarda azadlığımızı qoruya bilməməyimizi, həyatın və ağır şərtlərin girdabına qapılıb istəyimiz xaricində bir qərar ala biləcəyimizi söyləyir.
Rejissor Kanndakı mətbuat konfransında filmdə vermək istədiyi mesajı belə şərh edib: “Mənim filmim qisas hekayəsi və ya yaxşı ilə şərin mübarizəsi deyil. Gündəlik həyatımızda sağ qalmaq üçün etməli olduğumuz seçimlərdən danışmaq istədim. Marsellonun pis taleyi onun məsumluğunu itirməsinə səbəb olur. Mənim əxlaq dərsi verməyə iddiam yoxdur”.
Bəli, insanları əhilləşdirmək, onların dünyaya baxışlarını dəyişmək cəhdi yersiz və tutarsızdır. Düzdü, bəhs etdiyim filmdə Marsello kimisə dəyişdirmək istəmirdi, onun işi itlərlə idi, amma ən vəhşi canlı insandır. İnsanı dəyişdirmək yalnız ona olan xüsusdur.
