"Terentino" necə “Karantin” oldu? Dünyada karantin ilk dəfə harada və necə tətbiq olunub ...

Maraqlı 22:41 14.03.2020

Çinin Uhan şəhərində koronavirusun yayılmasından sonra, demək olar ki, bütün Çin karantindədir. Ümumiyyətlə təkcə Çin deyil, qorxunc virusun bulaşdığı bütün ölkələr ard-arda karantin rejiminə keçirlər.

Karantin tətbiqinin tarixi 

Karantin haqqında bilmədiyiniz maraqlı faktları təqdim edirik.

Xəstəliklər bəşəriyyətin ən başlanğıcında özünü göstərib. Xüsusilə orta əsrlərdə vəba, taun. cüzam və.s bu kimi bir çox epidemiya xəstəlikləri var idi. Bu xəstəliklərdən milyonlarla insan öldü. Müasir tibbin irəliləməsi ilə epidemiyalar azalmağa başladı, amma təəssüf ki, tamamilə yoxa çıxmadı. Nəhayət, Çinin Uhan şəhərində görünən koronavirus qısa müddət ərzində bütün dünyaya yayıldı. 

Karantinanın Tarihi: Karantina Dünyada İlk Nerede ve Nasıl Uygulandı?

Karantin sözünün qısaca açıqlaması: Yoluxucu bir xəstəliyə məruz qalmış şübhəli vəziyyətdə insanları və heyvanları xəstəliyin ən uzun inkubasiya dövrünə bərabər bir müddət ərzində heç kimlə təmasda olmamaqla görülən tədbirlərdir.

Epidemiya xəstəlikləri qədim dövrlərdən bəri yaşansa da, bu söz sonradan müasir dilə çevrilib.

karantina

Tarixdə ilk karantin cüzam xəstəliyinə görə olub. Çox sayda insanın ölümünə səbəb olan bu xəstəlik bədəndə yaralar və deformasiyalara səbəb olub.

Digər tərəfdən, insanlar yoluxmamaq üçün xəstə insanlardan mümkün qədər qaçırdılar. Dövrün məşhur həkimləri də xəstələrdən uzaqlaşmağı tövsiyə edirdilər. Hətta bir çox xalqların leksikonundan "cüzamlıdan qaçan kimi qaçmaq" kimi idiomatik ifadə də var.

Təbabətin atası kimi tanınan yunan həkimi Hippokrat və Qədim Romanın ən əhəmiyyətli həkimlərindən biri olan Qalen, vəba xəstəliyinə qarşı "uzaqlaşmağı və mümkün qədər evə gec buraxılmağı" tövsiyə edirdi. 1300-cü illərin ortalarında Asiya, Avropa və Afrika bölgələrinə vəba yayılarkən tibbin verəcəyi ən yaxşı məsləhət bu idi.

Ancaq o vaxt karantin sözü hələ tələffüz edilmirdi. Karantinin ortaya çıxması 14-cü əsrin ortalarında Avropanı silkələyən vəba epidemiyasından sonra başladı.

karantina

1347-ci ildə Avropanın cənubuna çatan vəba 1350-ci ildə İngiltərə, Almaniya və Rusiyaya sürətlə yayıldı. Bu epidemiyada Avropa əhalisinin üçdə birinin yoxa çıxdığı təxmin edilir.

Yüz minlərlə insanın ölümü yoluxucu xəstəliklərə qarşı ciddi tədbirlərin görülməsinə səbəb oldu.

Bu tədbirləri misal gətirək:

1. 1374-cü ildə Milanın sahibi Barnabas Viskonti vəbaya yoluxan xəstələrin şəhərdən çıxarılıb uzaq yerlərə aparılmasını əmr etmişdi. Barnabasın əmrinə görə həmin xəstələrin orada ya sağalmağını, ya da ölmələrini gözləyən məsul şəxslər olmalı idi.

2. Aralıq dənizinin sıx limanlarından biri olan Ragusada (Xorvatiyanın Dubrovnik şəhəri) şəhərin baş həkimi Jacobo de Padua, müalicə üçün xaricdən gələn xəstələri şəhərin girişindən qıraqda çadırlarda saxlanılmasını tövsiyyə edirdi.

1348-1351-ci ilərdə vəba xəstəliyinin avropada yayılması

Bu tədbirlər təsirli olmadıqda, yeni bir tətbiq başlanmışdı. Bu tətbiqin adı "Terentino" idi. Buna görə, vəba xəstəliyinə məruz qalan bölgələrdən şəhərə girmək istəyənlər 30 gün nəzarət altında qalmalı idi.

Bunun ardından 80 ilə yaxın bir müddət ərzində bu cür ağır epidemiyalarda bu üsuldan istifadə edildi.

Bununla birlikdə Venesiya Respublikası bu tətbiqi 1423-cü ildə daha da inkişaf etdirdi. Şəhərdə xəstəlik əlamətlərini göstərən şəxslər xüsusi ayrılmış kiçik bir adaya göndərilirdi. Venesiyalılar “Lazaretto Vecchio” adlı kiçik bir adada tarixdəki ilk təcrid xəstəxanasını qurdular.

karantina

“Lazaretto Vecchio”

Bu praktikadan başqa, şəhərə gələn gəmilər, epidemiyanın paytaxta yoluxmaması üçün 40 gün ərzində şəhərin sahilindən uzaq dəniz kənarında saxlanılırdı.

Bütün sərnişinlər və ekipaj gəmidən düşməli, yükləri boşaltmalı və adanın ortasındakı anbara aparmalı idi. Adada həmin əşyalar sirkə, qaynar su və dərman bitkilərinin buxarı ilə dezinfeksiya edilməli idi.

Beləliklə, Venesiya respublikası dünyada ilk karantin sistemini tətbiq etdi. "Terentino" adı təcrid prosesinin 30 gündən 40 günə uzadılması səbəbindən "Quarantino" olaraq dəyişdirildi və bu söz "Karantin" oldu.

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

"Qırmızı dənizdəki gəmilərə hücumları davam etdirəcəyik"
21:55 10.07.2025
Mədə xərçəngi gələcəyimizi təhdid edir
21:22 10.07.2025
Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb
20:59 10.07.2025
Ermənistanın siyasi sistemi necə təmizlənir? - Analitik Baxış
20:22 10.07.2025
Rusiya azərbaycanlı miqrantlara "qırmızı işıq" yandıracaq?
19:57 10.07.2025
Baş nazirlə görüşə bir qab benzinlə gedən qadın saxlanıldı
19:27 10.07.2025
Sançonu heç kim istəmir
18:52 10.07.2025
Çalhanoğlu "İnter"də qalacaq
18:37 10.07.2025
Harvard Universiteti akkreditasiyasını itirə bilər
18:22 10.07.2025
Nəqliyyat naziri NASA-nın rəhbəri təyin olundu
18:07 10.07.2025
Gün niyə qısalır?
17:52 10.07.2025
Britaniya İranı təhdid kimi görür
17:37 10.07.2025
"Həmin Zaur" yayımlanmayacaq
17:22 10.07.2025
Roma Konfransı: Ukraynanın bərpası qlobal səviyyədə gündəmdədir
17:07 10.07.2025
Husilər Ben-Qurionu "vurdular"
16:52 10.07.2025
Bu ilin 6 ayı ərzində 103 kriminal qrup zərərsizləşdirilib
16:44 10.07.2025
"Almaniya Ukraynanın Aİ-yə üzv olmaq planlarını tam dəstəkləyir"
16:37 10.07.2025
“Vaqner”in tərkibində döyüşmüş Azərbaycan vətəndaşları həbs edildi
16:27 10.07.2025
Azərbaycan rəqəmsal ticarətsahəsində qlobal liderliyə doğru gedir
16:22 10.07.2025
"Rus məktəblərinin bağlanması gündəmdə deyil"
16:07 10.07.2025
"Kreml Ermənistanla Azərbaycan arasındakı birbaşa dialoqu alqışlayır"
15:52 10.07.2025
Qərbi Azərbaycan Televiziyasına yeni rəhbər təyin olundu
15:47 10.07.2025
Lavrov Marko Rubio ilə görüşdü
15:37 10.07.2025
"Napoli"nin Viktor Osimhenə görə "Qalatasaray"dan 75 milyon avro istəyir
15:22 10.07.2025
Lyayen vəzifəsində qaldı
15:07 10.07.2025
Qusarda cəsədi tapılan 27 yaşlı müəllimin ölüm səbəbi bilindi
14:52 10.07.2025
Daşnaksütyun üzvləri Ermənistanda terror törətməkdə ittiham olunur
14:38 10.07.2025
Makron Britaniyada daha bir qalmaqala səbəb oldu
14:23 10.07.2025
İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla görüşündən hansı nəticələr əldə edildi?
14:17 10.07.2025
İrəvanda terror aksiyasına cəhd olub
14:08 10.07.2025
Ağdərədə minaya düşən şəxsin ayağı amputasiya olundu -YENİLƏNİB
14:06 10.07.2025
"Bacımın meyitini üç gün sonra götürə bildim, qardaşım hələ də itkindir"
13:59 10.07.2025
Prezident İlham Əliyev sessiya iştirakçılarına müraciət ünvanladı
13:55 10.07.2025
Texasdakı daşqınlarda azı 120 nəfər həlak olub
13:50 10.07.2025
Tokayev Trampa cavab verdi
13:35 10.07.2025
İtaliyada istidən 500 nəfər ölüb
13:20 10.07.2025
Məhbuslarla ziyarətə gələnlər arasında dava düşüb
13:05 10.07.2025
"Tətbiq edilən yeni yanaşmalar Qarabağın iqtisadi imkanlarının inkişafına da real təsir göstərir"
13:04 10.07.2025
Bricit Makronun qəribə davranışlarının səbəbi məlum oldu
12:50 10.07.2025
ABŞ-nin atom sualtı qayığının İslandiyada nə işi var?
12:35 10.07.2025
Hamısı