Fransanın qana batmış əlləri TARİXİN ƏN YADDA QALAN SOYQIRIMLARI - ARAŞDIRMA

Maraqlı 19:15 02.12.2022

Tarixdə Fransanın soyqırım və faciələrdə imzasına tez-tez rast gəlmək mümkündür. Hər nə qədər tarixi olduğunu desək də müstəmləkəçilik siyasəti çərçivəsində böyük insan haqları pozuntularına yol verən bu ölkənin törətdiyi qırğınlar beynəlxalq ictimai rəyin vicdanını narahat etməkdə davam edir. Fransanın 1524-cü ildə başladığı müstəmləkəçilik fəaliyyəti zaman keçdikcə şəkil dəyişdirərək fərqli formalarda davam edib.

Fransanın Afrikadakı qara tarixi...

Əsasən İkinci Dünya Müharibəsindən sonra müstəqillik uğrunda mübarizə aparan ölkələrdə V əsr davam edən müstəmləkəçilik dövründəki üsyanlar şiddətlə yatırılıb. Nəticədə 2 milyondan çox afrikalı həyatını itirib. Fransanın həmçinin dünya müharibələrində müstəqillik vədi ilə öz sıralarında vuruşduğu ölkələrin xalqlarının başlatdığı üsyanlar da zorakılıqla yatırılıb. Fransa Afrikanın qərbində və şimalında 20-dən çox ölkədə hökmranlıq qurub.

Ümumilikdə isə Afrikanın 35 faizi 300 il Fransanın nəzarətində qalıb. Seneqal, Fil Dişi Sahili və Benin kimi ölkələr o illərdə Fransanın qul ticarəti mərkəzləri kimi istifadə edilib. Bundan əlavə bölgədəki bütün resurslar istismar edilib.

Fransanın əlcəzairli qurbanları... 

İkinci Dünya Müharibəsinin bitməsinə az qalmış, müstəqillik vədi ilə Fransanın tərəfində vuruşan əlcəzairlilərin başlatdığı nümayişlərdə minlərlə insan fransız əsgərləri tərəfindən öldürülüb. Tarixə “8 May 1945-ci il Setif və Quelma” qırğını kimi keçən hadisələr daha da dəhşətvericidir. Fransanın Əlcəzairə zülmü ölkənin müstəqilliyini elan etdiyi 1962-ci ilə qədər sistemli şəkildə davam edib. Əlcəzairin Qurtuluş Müharibəsində 1 milyon insan fransızlar tərəfindən öldürülüb.

Əlavə olaraq, Fransanın 1830-cu ildən bəri Əlcəzair cəmiyyətini mədəni soyqırımla baş-başa qoyduğu məlumdur. Öz yerli kimliyi ilə yanaşı Əlcəzairin 300 illik Osmanlı tarixinin məhvinə səbəb olan Fransa, ölkədəki bir çox mədəniyyət və dini abidələri öz mülahizəsinə uyğun olaraq transformasiya edib.

Tarixin ən böyük soyqırımında Fransanın rolu...

Fransa siyasi təsirə malik olduğu ölkələrdə də böyük insan haqları pozuntularına yol verib. Bəşər tarixinin ən böyük soyqırımlarından biri sayılan və 800 min insanın həyatını itirdiyi Ruanda soyqırımında Fransanın rolu olduğu üzə çıxıb. Soyqırım 1994-cü ildə törədilib. Ruanda soyqırımından bir az əvvəl bölgədəki fransız əsgərlərinin aldıqları kəşfiyyat məlumatlarını dəyərləndirmədiyi və bölgəni tərk etdiyi məlum olub. Bəzi fransız əsgərlərinin şəxsən təsdiqlədiyi qətliamlar isə beynəlxalq hesabatlarda öz əksini tapıb. Fransa ölkənin cənub-qərb hissəsində sığınacaq axtaranlar üçün təhlükəsiz zona yaratmaq üçün iyunun 23-də “Firuzəyi” əməliyyatına başlayıb. Amma ölkə Ruandada soyqırımın qarşısını almaq əvəzinə, onu törədən Hutu hökumətinə silah və məlumat verib. Qeyd edək ki, Fransaya qarşı hələ də davam edən çoxlu beynəlxalq məhkəmələr var.

Fransanın keçmiş prezidenti Fransua Mitteran 1998-ci ildə “Le Figaro” qəzetinə verdiyi müsahibədə “Əgər həmin ölkələrdə soyqırım varsa, o qədər də böyük məsələ deyil” demişdi. Onun bu ifadəni işlətməsi hələ də beynəlxalq ictimaiyyətdə təəccüb yaradaraq Fransanın müstəmləkəçilik siyasətini təsdiqləyir. 

Mediapart internet saytı, Fransa Xarici Kəşfiyyat İdarəsi DGSE-yə aid sənədə əsaslanan "Ruanda soyqırımı: Fransanın yalanları ifşa olundu" başlıqlı hesabatında  təxminən 800.000 Tutsinin Hutu tərəfindən öldürüldüyü və Ruanda soyqırımının əsl günahkarlarının gizlədildiyi bildirilib.

Fransa soyqırım arxivlərinə girişi əngəlləyir...

Fransa Ruandada soyqırımı törədən Hutu hökumətinin uzun müddət dəstəkçisi olduğu üçün beynəlxalq və ölkə daxilində tənqid edilən sənədlərə əlçatanlığı məhdudlaşdırır. Soyqırım dövrü arxivlərinə “dövlət sirri” qadağası aradan qaldırılsa da, keçmiş prezident Mitteranın ikinci qadağası səbəbindən sözügedən arxivlərə daxil olmaq mümkün deyil.

Məlumdur ki, 2017-ci ilin sentyabrında Fransa Konstitusiya Məhkəməsi Ruanda soyqırımı ilə bağlı çalışan tədqiqatçının soyqırım dövrü ilə bağlı prezident arxivlərinə daxil olmaq tələbini rədd edib.

Bütün bunlarla yanaşı, Fransaya qarşı istiqlal savaşlarında böyük itkilər verən və iqtisadiyyatı çökmüş ölkələrin işçilərinin aşağı maaş müqabilində fransızlardan daha ağır şərtlərdə işlədildiyi də məlumdur.

Nəzrin Beydiyeva

Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO

Xəbər xətti

"Cənub Şərqi Avropa ölkələrinin Azərbaycanın qazına ehtiyacı var" – Natiq Cəfərli
12:30 19.03.2024
BDYPİ bayram günlərində səfərə hazırlaşan sürücülərə müraciət edib
12:26 19.03.2024
Qaradağda 10 min manatlıq oğurluq olub
12:20 19.03.2024
Yeni Zelandiyada maraqlı kəşf
Yeni Zelandiyada maraqlı kəşf
12:15 19.03.2024
FHN bayram günlərində gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
12:05 19.03.2024
Böyük Britaniyada etnik müxtəliflik nə qədər artıb?
Böyük Britaniyada etnik müxtəliflik nə qədər artıb?
12:00 19.03.2024
Mingəçevir sakini sahibkarlara qarşı 200 min manatlıq dələduzluğa görə tutulub
11:55 19.03.2024
Aİ COP29-un uğurlu olması üçün Azərbaycanla əməkdaşlığa ümid edir
11:50 19.03.2024
İngiltərədə bir ilk: Uçan taksilər fəaliyyətə başlayır
İngiltərədə bir ilk: Uçan taksilər fəaliyyətə başlayır
11:45 19.03.2024
Zaxarovadan Paşinyana cavab: “Müharibə açıqlaması Qərblə danışıqların nəticəsidir”
Zaxarovadan Paşinyana cavab: “Müharibə açıqlaması Qərblə danışıqların nəticəsidir”
11:39 19.03.2024
“Yeni dünya nizamında ölkələr öz yerini müəyyən etməli olacaqlar” – Gürcü Politoloq Gia Xuxaşvili - ÖZƏL
“Yeni dünya nizamında ölkələr öz yerini müəyyən etməli olacaqlar” – Gürcü Politoloq Gia Xuxaşvili - ÖZƏL
11:30 19.03.2024
Azərbaycanda partiyanın məsul şəxsi saxlanılıb
11:25 19.03.2024
Fevralda 3,8 mindən çox şəxsə pensiya təyinatı aparılıb
11:15 19.03.2024
Türkiyənin nüfuzlu klubu Super Liqadan ÇIXMAQ İSTƏYİR
Türkiyənin nüfuzlu klubu Super Liqadan ÇIXMAQ İSTƏYİR
11:10 19.03.2024
Nazirlik internet xidmət provayderlərinə təlimat göndərib
11:05 19.03.2024
MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
11:00 19.03.2024
Mikayıl Cabbarovdan İlaxır çərşənbə ilə bağlı maraqlı paylaşım
10:58 19.03.2024
Bakıda yağışlı hava qəzaya səbəb oldu - VİDEO
10:50 19.03.2024
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
10:45 19.03.2024
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
10:38 19.03.2024
Xankəndidə xeyli silah-sursat tapılıb
10:35 19.03.2024
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
10:30 19.03.2024
FHN əhaliyə müraciət edib
10:22 19.03.2024
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
10:15 19.03.2024
Bu ərazilərə qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
10:06 19.03.2024
Azərbaycanda sosial problemlər həllini niyə tapmır? - Natiq Cəfərli və Tural Abbaslı ilə MÜZAKİRƏ
10:00 19.03.2024
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
09:51 19.03.2024
Bakıda qadın dəm qazından boğularaq ölüb
09:40 19.03.2024
Bayram günlərində təcili tibbi yardım stansiyaları gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
09:33 19.03.2024
Sabunçu rayonunda marketin anbarında yanğın olub
09:31 19.03.2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
Pakistanda zəlzələ baş verib
09:27 19.03.2024
Sabahdan Novruz tətili başlayır
09:19 19.03.2024
Səhiyyə Nazirliyi viruslarla bağlı əhaliyə müraciət etdi
09:16 19.03.2024
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib
09:10 19.03.2024
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
09:00 19.03.2024
Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Hamısı