Ednews “tarihi-olaylar”-a istinadən kadavra haqqında araşdırma məqaləni təqdim edir:
Kadavra bir canlının həyati funksiyalarını tamamilə itirdikdən sonra tibbi və təhsil tədqiqatları üçün bədənin qorunmasıdır. Dünyada cəsədlər parçalanır və insan bədəninin sirləri açılmağa çalışır. Kadavra müayinələri hər zaman dəqiq nəticə verə bilməz. Çünki müayinə edilən cəsədlər həyatları boyu çoxlu zədələrə məruz qalır və xəstəliklərdən köhnəlirlər. Bu xəstəlikdən, müxtəlif zərbələrdən, xəstəliklərdən köhnəlmiş orqanlar çox vaxt dəqiq nəticə və məlumat vermir.
İlk olaraq meyit üzərində yarılma deyilən tibbi prosedur tətbiq edilir. Bu tətbiq zamanı insanın ölüm səbəbi, ölümdən əvvəl baş verən psixoloji və bioloji hadisələr araşdırılır və insan bədəninin sirlərini açmağa çalışırlar. Xüsusən də bu gün ölüm səbəbi bilinməyən şəxslər müayinə olunaraq üzərlərində yarılma aparılır və ölüm səbəbləri müəyyən edilir. Bir çox insan öldükdən sonra test subyekti kimi istifadə olunmağı və bədənlərini bağışlamağı qəbul etsə də, dini və sosial tabular və inanclar bu ianələrin nisbətini ciddi şəkildə azaldır.
Kadavranın hazırlanması
Ölümdən 2 saat sonra boyun venası kimi böyük bir venadan qan miqdarına bərabər formal verilir. Beləliklə, bu birləşmə; 2 litr su, 2 litr formal, 2 litr spirt. Formal verilməsinin səbəbi bədəni tez sərtləşdirməkdir. Növbəti addım cəsədi formal hovuza yatırmaqdır. Hovuzda minimum gözləmə müddəti 6 aydır. Bu müddətin sonunda meyit kadavra kimi istifadəyə hazır olur.
1 kadavra neçə il istifadə edilir?
Kadavra donorluğu ölümdən sonra bədənin bütün və ya bir hissəsinin müəyyən müddət ərzində (ən azı 2 il) və ya tamamilə təhsil və elmi-tədqiqat məqsədləri üçün hüquqi və etik qaydalar çərçivəsində anatomiyada istifadə olunmaq üçün bağışlanmasıdır.
Kimlər kadavra ola bilər?
Qanuni olaraq, 18 yaşdan yuxarı şəxslər kadavra ola bilər.
Orqan nəqli kimlərdən mümkündür?
Böyrək, qaraciyər, ürək, ağciyər, mədəaltı vəzi orqan nəqlinə, buynuz qişa, qan, sümük iliyi, nazik bağırsaq və mədəaltı vəzinin insulin ifraz edən hüceyrələrini toxuma nəqlinə nümunə gətirə bilərik. Orqan və ya toxuma nəqli gözləyən xəstələrin sayı hər keçən gün artmaqdadır. Bugün minlərcə xroniki böyrək yetməməzliyi olan xəstələr dializ aparatlarına bağlı olaraq “bir gün böyrək nəqli ola bilmək ümidi ilə” yaşamaqdadırlar.
1. Canlıdan (qohumundan)
2. Beyin ölümü keçirmiş xəstələrdən
3. Orqan nəqli üçün donora ən azı 2 şahid lazımdır.
4.Yaş 18-in üstü olmalı
Bundan əlavə, ölümdən sonra müayinə və tədqiqat fəaliyyətindən faydalanmaq üçün vəsiyyət etmiş, stasionar müalicə müəssisələrində vəfat etmiş və ya onların meyitxanasına gətirilən və heç kim tərəfindən iddia edilməyən və məhkəmə icraatı ilə bağlı olmayan meyitlər, əks iradə olmadıqda, 6 aya qədər saxlanmalı və elmi tədqiqatlar üçün istifadə edilməli, istifadə üçün müvafiq ali təhsil müəssisələrinə verilə bilər.
Bədəninizi bağışlamaq üçün ən yaxın universitet xəstəxanasının anatomiya şöbəsinə müraciət etmək kifayətdir. Orqanlarınızı bağışlamaqla digər həyatların yaşamasına kömək edin.
Unutmayın:
- Bu məsələni varislərinizlə müzakirə edib, öz vəsiyyətinizi və səbəblərinizi bölüşmək ən doğrusudur.
Vəfa Ustayeva
