Fransa Senatının, hökuməti qondarma "Dağlıq Qarabağ Respublikası"nı tanımağa çağıran qərarı ilə bağlı tarix elmləri namizədi, IMEMO Post-Sovet Araşdırmaları Mərkəzinin baş elmi işçisi Stanislav Pritçin "Eurasia Diary"ə müsahibə verib.
O bildirib ki, Fransa və Türkiyə liderləri arasında siyasi və psixoloji planda olan qarşıdurma Senatın tövsiyə xarakterli qərar verməsinə olduqca ciddi təsir göstərib: “Bu qərar Qarabağın Fransa tərəfindən rəsmi olaraq müstəqil dövlət kimi tanınması anlamına gəlməsə də, qismən Makron və Ərdoğan arasındakı münasibəti əks etdirir. Digər tərəfdən, əlbəttə ki, bu Qarabağ probleminin həlli üzrə artıq yola düşmüş qatara tullanma cəhdidir. Əslində Fransa ATƏT-in Minsk Qrupunun üzvü olmasına baxmayaraq, indi əldə edilən bütün razılaşmalardan kənarda qalıb və Makron daim Fransanın danışıqlar prosesində daha aktiv iştirakçı olması gərəkdiyini bəyan edir. Bu həm də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı ambisiyalarını elan etmək üçün nə isə etmək, digər tərəfdən Türkiyənin Azərbaycana dəstəyini görərək, Ermənistana hər hansı dəstəyi göstərməklə bunu kompensasiya etmək və təsirsiz hala gətirmək cəhdidir”.
Onun sözlərinə görə, Senatın bu tövsiyəsi bölgədəki qüvvələr balansına heç bir şəkildə təsir göstərməyəcək: “Yalnız Rusiyanın səyləri və Ermənistanla Azərbaycanın atəşkəs razılaşmasını imzalaması sayəsində bu altı həftəlik müharibəni dayandırmaq mümkün oldu və bunun uzunmüddətli perspektivdə həyata keçiriləcəyi ümid olunur. Aydındır ki, Fransanın vacib bir oyunçu kimi münaqişəyə qarışmaq şansı yoxdur”.
Dağlıq Qarabağın müstəqilliyinin Fransa hökuməti tərəfindən gələcəkdə tanınma təhlükəsi barədə danışarkən ekspert hesab edir ki, Azərbaycanın və Türkiyənin qətiyyətli hərəkəti və bəyanatı buna ciddi təsir göstərəcək, çünki Azərbaycanda Fransa biznesi təmsil olunur və fəaliyyət göstərir: “Total şirkəti Xəzər dənizindəki bir çox iri layihələrin iştirakçısıdır. Ona görə də burada Azərbaycan üçün, xüsusilə müqavilələrin imzalanmasından və hər iki tərəfin atəşkəsə dair öhdəliklər götürməsindən sonra Fransa tərəfinin bu addımının qəbuledilməz olduğunu müstəqil şəkildə göstərməsi vacibdir. Makronun bunu edəcəyi ehtimalı var, amma bu ehtimal bir o qədər də yüksək deyil, çünki bir ölkənin tanınması daha ciddi oyunçuların iştirak etdiyi hadisələrin gedişatına təsir göstərə bilməz”.
S. Pritçin qeyd edib ki, ATƏT-in Minsk Qrupunun hazırki formatda gələcəkdə mövcudluğu ilə bağlı çoxlu suallar var: “İndi əsas yük sülhməramlıların timsalında Rusiyanın üzərindədir və o qarant kimi çıxış edir. ATƏT-in Minsk Qrupu, müəyyən mənada, Dağlıq Qarabağdakı gələcək vəziyyəti və humanitar məsələlərin həllini tənzimləyəcək müqavilənin formatlanmasına töhfə verə bilər. Ancaq razılaşmadan sonra bu qərarı hansısa şəkildə legitimləşdirmək və detallarını işləmək üçün Minsk Qrupunun aktivləşdiyini görmədik. Bunu görə, hazırda Minsk qrupunun gələcəyi barədə danışmaq hələ tezdir. Minsk Qrupunun gələcəyinin hələ bəlli olmadığı bir vəziyyətdə, Fransanın taleyi daha müəmmalıdır. Fransa birmənalı olaraq indiki məqamda Ermənistanın tərəfini tutub və bu, münaqişənin həlli üzrə danışıqlar qrupunun üzvünün statusuna nə dərəcədə uyğun olduğunu və qərarlarının nə qədər qanuni olduğunu böyük sual altında qoyur", deyə S. Pritçin bildirib.
Gülnar Səlimova
