İsraildə davam edən siyasi qalmaqal artıq mülki vətəndaşlara da sirayət edib. “Tarixi" konstitusiya böhranı ilə üz-üzə qalan ölkə, onu parçalaya biləcək həddə gələn dərin fikir ayrılığı məngənəsindədir. Ötən gün İsraildə 80 minə qədər vətəndaşın keçmiş baş nazir Benyamin Netanyahunun qanunlar barədə islahatlarına qarşı etiraz etmək üçün küçələrdə toplaşması ciddi gərginliyə səbəb olub.
Ednews-a açıqlama verən israilli siyasi analitik doktor Hay Eytan Kohen Yanarocakın sözlərinə görə Netanyahunun əleyhdarları bu islahatı demokratiyaya zidd hesab edirlər.
“İsraildəki böhran konstitusiya uyğun deyil, çünki İsrailin konstitusiyası yoxdur. Yarandığı gündən dövlət əsas qanun adlanan qanunlar korpusu ilə idarə olunur. Ədliyyə naziri Yariv Levin şikayət edir ki, onların keçmişdə parlamentdə qəbul etdikləri bir çox qanunlar ali məhkəmə tərəfindən özbaşına ləğv edilib. Bu səbəbdən Benyamin Netanyahu, “azlığın çoxluq üzərində hökmranlığına son qoymaq üçün” islahat etmək qərarına gəlib. Bu islahatla hökumətin xeyrinə məhkəmənin hakimiyyətə nəzarəti ciddi şəkildə məhdudlaşdırılır. Bu səbəblə Netanyahunun əleyhdarları bu islahatı demokratiyaya zərbə kimi qiymətləndirməklə yanaşı, hakimiyyət bölgüsü prinsipinin təhlükə altında olması ilə bağlı tənqidi fikirlər səsləndirir.
Ekspert yenidən hökumətə rəhbərlik etmək istəyən “Bibi”nin konstitusiya və ali məhkəmə sistemini tamamilə dəyişdirmək niyyətinin hüquqi açıqlamasını 5 maddəyə əsaslanaraq verib: “Bu sualın cavabı yalnız sadalayacağım 5 maddədə dayanır:
a) Ali Məhkəmədən geri qaytarılan qanun parlament tərəfindən 61 səslə qüvvəyə minir.
b) Ali Məhkəmənin hakimlərinin təyini zamanı İsrail vəkillərinin 2 üzvünün hökumət nümayəndələri ilə dəyişdirilməsi. Bu yolla hakimlərin təyinatında hökumətin seçkiləri həlledici olacaq.
c) Hökumət Ali Məhkəmənin üzvü olmayan Ali Məhkəmənin sədrini və sədr müavinini təyin edə bilir.
d) Məntiq prinsipi və ya ağlabatanlıq prinsipi kimi tanınan hakimlərin öz dünyagörüşünə uyğun hökm vermək səlahiyyəti məhkəmələrdən alınır.
e) Məhkəmə hakimiyyətinin hökumətdəki nümayəndəsi olan Baş prokurorun tövsiyələri məcburi olmayacaq.
Qeyd edək ki, 80 min vətəndaşın etirazlara qoşulması həm də, ölkə daxilindəki gərginliyin artmasına səbəb olub. Müxalifət rəhbəri Yair Lapidin ölkədə vətəndaş müharibəsi və ya parçalanma təhlükəsi fikrinə münasibət bildirən siyasi analitik, ölkədə qütbləşmənin artacağını deyib.
“Etirazlar vətəndaş müharibəsinə səbəb olmasa da, mövcud qütbləşmənin artıracağı şübhəsizdir. Ümid edirəm ki, orta yol tapılacaq, çünki hər iki tərəf mövcud vəziyyətdən istifadə etmək üçün kifayət qədər hazır görünür,”- deyə, o, belə vurğulayıb.
Elnur Ənvəroğlu
