G7 ölkələrinin Yaponiyada keçən ötən günki, iclasında Rusiyaya qarşı sanksiyaların sərtləşdirilməsində və Çinə Cənubi Çin dənizində apardığı hərbi təlimlərinin sonlandırılması haqqında birgə bəyanatlar səsləndiriblər. Bü iclasın təşkili gələcəkdə baş verəcək bir müharibənin ilki kimi görünə bilər.
İqtisadi cəhətdən güclü demokratiyalardan ibarət G7 qrupu birmənalı olaraq Çini beynəlxalq qaydalara əməl etməyə çağırıb. Yaponiyanın Karuizava şəhərində keçirilən G7 xarici işlər nazirlərinin iclasının yekununda qəbul edilmiş birgə bəyanatda deyilir :
Biz Çinə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin məqsəd və prinsiplərini qorumaq və təhdidlərdən, məcburiyyətdən, hədə-qorxudan və ya güc tətbiqindən çəkinməyin zəruriliyini xatırladırıq.
G7 yekun bəyannaməsi
Son dönəmlər Çinin Taypey adasında və Cənubi Çin dənizində qərəzli hərbi təlimlər keçirməsi, insan huquqlarının pozulması gələcəkdə Rusiya-Ukrayna müharibəsi kimi yenidən Şərq və Qərbi yeni sferada qarşı qarşıya gətirə bilər.
“Çinin Cənubi Çin dənizində geniş dəniz iddiaları üçün heç bir hüquqi əsas yoxdur və Biz beynəlxalq ictimaiyyətdə təhlükəsizlik və rifah üçün əvəzsiz element kimi Tayvan boğazında sülh və sabitliyin vacibliyini bir daha təsdiqləyirik və Tayvan boğazının Tayvanı Xalq Respublikasının bir hissəsi hesab edir və demokratik ada respublikasını fəth etməklə hədələyir. G7 dövlətləri vurğulayırlarki : Biz beynəlxalq ictimaiyyətdə təhlükəsizlik və rifah üçün əvəzsiz element kimi Tayvan boğazında sülh və sabitliyin vacibliyini bir daha təsdiqləyirik və Tayvan boğazını status-kvonu güc və ya məcburiyyət yolu ilə dəyişdirmək üçün bütün birtərəfli cəhdləri qətiyyətlə rədd edirik. Bu istiqamətdə hərbiləşdirmə fəaliyyəti qəbul edilməzdir.”
Bununlada G7 ölkələrinin gələcəkdə Çin-Tayvan münaqişəsinin baş verəcəyi təqdirdə tam və qətiyyətli şəkildə Tayvanı dəstəkləyəcəklərini vurğulayırlar.
Eyni zamanda, qrup Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəyə görə Rusiyaya qarşı sanksiyaları sərtləşdirməyə hazır olduqlarını da açıqlayıb .
“Yeddilik” bir daha Rusiyanı qonşu ölkədən dərhal və qeyd-şərtsiz geri çəkilməyə çağırıb. Ukrayna işğalçıya qarşı müdafiəsində “lazım olduğu qədər” dəstəklənəcək. Bunu əsasən maliyyə və silah yardımlarının artırılması kimi qələmə versək daha doğru olar.
İclasın sonunda sammitin mayda yenidən təşkil olunması qərarlaşdırılıb. Bütün bu proseslərin periodik olması da ayrı bir nüansdır.
Gülməmmədov Xəyal
