Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Azərbaycanla Ermənistanın son bəyanatlarını şərh edərkən bildirib ki, Rusiya Federasiyası, Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağa dair imzalanan üçtərəfli razılaşmalar Cənubi Qafqazda vəziyyətin həlli üçün yeganə real əsasdır.
Onun sözlərinə görə, Rusiya tərəfi gərginliyin azaldılması üçün üçtərəfli razılaşmaların həyata keçirilməsinə töhfə verəcək istənilən addımı dəstəkləməyə hazırdır.
Peskovun bu açıqlaması Cənubi Qafqazda zəifləyən Ruisyanın mövqeyidir, yoxsa, həqiqətən sülh istəyən Rusiyanın?
Ehtiyatda olan türkiyəli general Yücel Karauz Kreml rəsmisinin açıqlamasının Cənubi Qafqazdakı proseslərə və Rusiya ilə Türkiyə arasındakı münasibətlərə ola biləcək təsirlərini Ednews-a açıqlamasında şərh edib.
Karauz bildirib ki, Peskovun açıqlaması Qafqazda birdən çox cəbhədə döyüşən və getdikcə zəifləyən Rusiyanın mövqeyini ortaya qoyur:
“Üçtərəfli sazişin imzalanmasından iki ildən çox vaxt keçib. Rusiya həqiqətən sülh istəyirsə, Qarabağdakı terrorist birləşmələri bölgədən çıxarmalı və Ermənistanın təxribatlarının qarşısını almalıdır. Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınan ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstək olmalıdır. Ən qısa zamanda üçüncü, dördüncü tərəflərin, yəni Avropa və Amerikanın, Avropa Birliyinin hadisələrə müdaxilə etməsinin qarşısını almalıdır. Rusiya həqiqətən sülh istəsəydi, İranı cəsarətləndirməzdi, onun bu qədər güclənməsinə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və müstəqilliyini təhdid etməsinə, zəngəzur dəhlizinin açılmasına əngəl törətməsinə mane olardı. İran əsassız yerə, hüquqa və məntiqə zidd bir şəkildə Zəngəzur dəhlizinin açılmasına qarşı çıxır. Rusiya buna mane olmalıdır. Bu faktlara əsasən deyə bilərik ki, Rusiya bölgədə öz təsir gücünü itirir”.
Y.Karauz qeyd edib ki, Ermənistanın üçtərəfli sazişin şərtlərinə uymaması Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı mövqeyinə mənfi təsir göstərir. O bildirib ki, Rusiya bölgədə təsir gücünü qorumaq istəyirsə, xarici müdaxilələrin qarşısını almalıdır:
“44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan qələbədən əvvəl 30 ilə yaxın bir müddət ərzində iplər Rusiyanın əlində idi. Lakin Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsilə Ermənistanla münasibətinlərində də Rusiya yavaş-yavaş söz sahibliyini itirdi. 44 günlük müharibədə prezident Putin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması və münaqişənin tezliklə həll olunması yönündə etdiyi açıqlamalarla Azərbaycanın mövqeyini dəstəklədiyini bildirdi. 5 il boyunca rus sülhməramlılarının Qarabağda fəaliyyət göstərəcəyinə dair bəyannamədən 30 ay keçməsinə rəğmən hələ də Ermənistan sazişin bəndlərinə uymur. Bu da Rusiyanın mövqeyinə mənfi təsir edən məqamdır. Rusiya bölgədə zəifləyən mövqeyini Avropa birliyinin, Fransa və Amerikanın, həmçinin İranın əvəz etməsini istəmir. Lakin bunun qarşısını almaq üçün addım atmır. Burada yeganə həll yolu 3+3 formatını dəstəkləməkdir. Əgər Rusiya buradakı zəifləyən mövqeyini bərpa etmək və təsir gücünü qorumaq istəyirsə, bölgəyə sülh və istiqrar gətirməli, xarici müdaxilələrin qarşısını almalıdır”.
Ehtiyatda olan türkiyəli general onu da əlavə edib ki, Rusiya ilə Türkiyənin arasında inkişaf edən strateji əlaqələr, qarşılıqlı münasibətlər bölgədəki problemlərin həllini daha da asanlaşdıra bilər:
“Təbii ki, Rusiya Türkiyə münasibətləri iki ölkənin 3+3 platformasında bölgədəki vəziyyətin sabitləşməsinə qatqı verəcək. Rusiyanın müsbət istiqamətdə 3 tərəfli sazişin müddəalarından irəli gələn tələbləri yerinə yetirəcəyi təqdirdə Türkiyə ilə münasibətlərinə zərər gələcəyini düşünmürəm. Əskinə, Rusiya ilə Türkiyənin arasında inkişaf edən strateji əlaqələr, qarşılıqlı münasibətlər bölgədəki problemlərin həllini daha da asanlaşdıra bilər. Rusiya İrana qarşı lazımi addımları atıb tez bir zamanda 3+3 formatına geri qayıtmalı və Ermənistanı sülh masasına oturtmalıdır”.
Törə Zeynal
