Qarabağda həyata keçirilən yenidənqurma işlərinə xarici dövlətlərin hökumətləri və investorları da cəlb olunub. Özbəkistan dövləti də həmin ölkələr sırasındadı.
Özbəkistan öz maliyyə dəstəyi ilə Füzulidə məktəb tikintisini həyata keçirib. Füzulidə inşa olunan məktəb Azərbaycanda olan ən böyük məktəblərdən biridir. Özbək hökuməti də qeyd edib ki, məhz bu məktəb Azərbaycan-Özbəkistan dostluğunun simvolu olacaq. Bununla Azərbaycan-Özbəkistan arasında münasibətlər və sıx əlaqələr başlamaqdadır.
Özbəkistan prezidenti və hökumət rəsmilərinin Azərbaycana səfəri və bir sıra vacib sənədlərin imzalanması da baş tutub. İki ölkə arasında münasibətlər bundan sonra hansı istiqamətdə davam edəcək? Özbəkistan investorlarının Azərbaycandakı yenidənqurma işlərinə cəlb edilməsi arta bilərmi?
İki ölkə arasında münasibətləri şərh edərkən rusiyalı politoloq Ednews-a bildirib ki, irimiqyaslı nəqliyyat-logistika, ticarət-iqtisadi və investisiya layihələri gündəmə gətirilərsə, Azərbaycanla Özbəkistan arasında tərəfdaşlıq daha məhsuldar ola bilər:
“Özbəkistan bəlkə də Mərkəzi Asiyada və bütün postsovet regionunda inkişafında ən sabit, strateji cəhətdən davamlı ölkədir. Beynəlxalq analitiklərin nöqteyi-nəzərindən “Yeni Özbəkistanın 2022-2026-cı illər üçün İnkişaf Strategiyası” çox düşünülmüş və müasir görünür. Daşkənd Azərbaycanla münasibətlərini mərhələli şəkildə qurur. 2022-ci ildə strateji tərəfdaşlığın dərinləşdirilməsi və hərtərəfli əməkdaşlığın qurulması haqqında Bəyannamə imzalanıb. Bu il iqtisadi əməkdaşlığın intensivləşdirilməsi cəhdinin növbəti sırada olduğu görünür.
Hələlik iki ölkə arasında ticarət əlaqələrini heyranedici adlandırmaq olmaz. Ötən il ticarət dövriyyəsi 181 milyon dollar təşkil edib və bu rəqəmi 1 milyard dollarlıq simvolik həddə çatdırmaq planlaşdırılır.Özbəkistanın aparıcı ticarət tərəfdaşı 9,28 milyard dollar (2022-ci il) dövriyyə ilə Rusiya, ikinci yerdə Çin və Qazaxıstandır.
Azərbaycan və Özbəkistan arasında investisiya əlaqələri açıq şəkildə ticarətdən irəlidədir. Özbəkistanda Azərbaycan kapitalının iştirakı ilə 204 müəssisə fəaliyyət göstərir ki, onlardan 67-si birgə müəssisə, 137-si isə müstəsna olaraq Azərbaycanındır. Azərbaycan investisiyaları üçün coğrafiya maneə deyil. Amma ticarət üçün mümkün qədər tez nəqliyyat və logistika dəhlizləri yaratmaq lazımdır. Bakı və Daşkənd hər iki ölkəyə Cənubi Asiya bazarlarına birbaşa çıxış imkanı verəcək. Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun (Orta Dəhliz) inkişafında birgə iştirak etmək niyyətindədir.
“Coğrafiyanı fəth etməyin” başqa maraqlı yolları da var. 2023-cü ilin iyununda prezident Mirziyoyev Tehrana səfəri zamanı İranın Özbəkistan üçün Ərəb dənizindəki Çabahar limanına birbaşa çıxışı açmağa razılaşdı. Üstəlik, bu liman müqavilə əsasında yenidən qurulması və inkişafı üçün Özbəkistana veriləcək. Görünür, dənizlərə çıxışı olmayan Özbəkistan buna baxmayaraq dolayı yolla dəniz gücünə çevrilmək niyyətindədir. Bakı, bəlkə də, bu perspektivli ideyaya daha yaxından nəzər sala bilər.
Ümumiyyətlə, prezidentlərin şəxsi diplomatiyasından sonra irimiqyaslı nəqliyyat-logistika, ticarət-iqtisadi və investisiya layihələri gündəmə gətirilərsə, Azərbaycanla Özbəkistan arasında tərəfdaşlıq daha məhsuldar ola bilər”.
Nurlana
