Türkiyənin Xarici işlər Naziri Fidan Şuşada İƏT Təmiz Enerji Mərkəzinin Nizamnaməsini imzalayıb. Bununla yanaşı Azərbaycanda yaşıl enerjinin inkişafına uyğun olaraq bir çox lahiyələr tərtib olunacaq. Ümumiyyətlə Azərbaycanın yerləşdiyi cografi regionun alternativ enerji mənbələri üçün əlverişlidir.
Ətraf mühit çirklənmədən qorumaq üçün Alternativ enerji mənbələrindən istifadə olunması məqsədəuyğundur. İnkişaf etmiş ölkələr (ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Almaniya, və s.) alternativ enerji mənbələrindən istifadəni genişləndirməklə ətraf mühiti çirklənmədən qorumağa cəhd göstərirlər.
Son illər Azərbaycan müstəqil dövlət kimi xarici ölkələrin təcrübəsindən istifadə edərək alternativ enerji mənbələrindən istifadəni genişləndirməklə, həm qiymətli yanacağa (neft, qaz) qənaət etməyə, həm də ətraf mühitin qorunmasına nail olmağa çağırır. Elektrik enerji istehsalında İstilik Elektrik Stansiyası (İES) və Su Elektrik Stansiyadan dan (SES) istifadənin ətraf mühit üçün həm müsbət, həm də mənfi tərəfləri vardır.
Bu stansiyalardan xüsusilə İES-ı yerləşdikləri ərazilərin torpaqlarını, (sularını) atmosferini daha çox çirkləndirir.
Azərbaycanda xüsusəndə Qarabağ regionunda alternativ enerji üçün kifayət qədər potensial var. Qarabağ və ətraf əraziləri yalnız hidroenerji deyil, həm də Günəş, külək, bioenerji və geotermal enerji kimi bərpa olunan mənbələrlə zəngindir.
Qarabağın dağlıq ərazidə yerləşməsi təbii olaraq bu bölgəni külək enerjisi potensialına yüksək dərəcə uyğun hala gətirir. Xüsusilə, Laçın və Kəlbəcər rayonlarının dağlıq hissələrində 100 metr hündürlükdə küləyin orta illik sürəti 7-8 metr/saniyəyə çatan geniş ərazilər mövcuddur. Ümumi olaraq, ölçü stansiyalarının quraşdırılması yolu ilə Qarabağ və ətraf ərazilərimizdə külək enerjisinin potensialının hesablanmaları həyata keçirilir.
17 dekabr 2022-ci il tarixində Buxarestdə “Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan Hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş” imzalanıb.
7 fevral 2023-cü il tarixində Prezident İlham Əliyev Sazişin təsdiq edilməsi barədə Fərman imzalayıb. 1 iyun 2023-cü il tarixində Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya Hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş”in icrası məqsədilə nazirlərin üçüncü iclası keçirilib.
Gələcəkdə su hövzələri üzərində iri həcmli layihələrin həyata keçirilməsi üçün müvafiq layihə çərçivəsində araşdırmalar aparılır.
Əlavə olaraq Azərbaycanda Günəş panelləri vasitəsilə kommersiya miqyasında minlərlə kvadrat metr sahə əhatə edən müxtəlif gücdə elektrik stansiyaları quraşdırılır.
Günəş panelləri evlərin damlarında mini şəbəkələr və ya şəxsi istifadə üçün daha kiçik konfiqurasiyalarda mərkəzləşdirilməmiş şəkildə quraşdırıla bilər.
Günəş enerjisi ehtiyatlarına malik inkişaf etməkdə olan ölkələrdə elektrik ötürücü xətlərin yaxınlığında yaşamayan insanları elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün kiçik həcmli, mərkəzləşdirilməmiş günəş panellərindən istifadə olunması mümkündür.
Xəyal Ramiz
