"Ramazanda məlumdur ki, insan bir ay gündüzlər yemək, içməkdən qorunur. Oruc tutan şəxsə orucu pozulmamaq üçün imsakdan iftara qədər yemək, içmək, qəsdən qusmaq, qlükozanı sistem şəklində bədənə yeritmək, cinsi əlaqədə olmaq, istimna etmək, dindən çıxmaq olmaz, çünki bunlardan birini etsə orucu batil olacaq".
Bu sözləri Ednews-a açıqlamasında ilahiyyatçı Tural İrfan deyib. Onun sözlərinə görə bir neçə əməllər də var ki, alimlər ehtiyat vacibə görə bu şeylərin də orucu poza biləcəyi qənaətə gəliblər:
"Başı tam suya salmaq, qatı tüstünü udmaq, siqaret çəkmək, Allah, Peyğəmbər, İmamlar adına yalan danışmaq, sübh azanına qədər cənabətli qalmaq. İmalə etmək də ehtiyata görə orucu pozar. Ancaq qusmaq qəsdən olmasa pozmaz. Ağıza səhvən su qaçarsa bu dəstəmaz zamanı olsa eybi yoxdur. Ağıza üç dəfə su alarkən olsa pozmaz, üçüncüdən sonra ağıza su alsa o sudan boğaza, mədəyə getsə bu zaman pozular. Saqqız əgər dadsızdırsa, tərkibində şirə, dadverici yoxdursa pozmaz, ancaq məkruhdur.
Misvak ilə dişləri təmizləmək, dişlərin arasındakı qida qalıqlarını udmaq orucu pozmaz. Siqaret çəkmək alimlərin çoxluğuna görə orucu pozar. Ancaq Cəfəri məzhəbində bir neçə müctəhid var ki, onlar siqaret çəkməyin orucu pozmayacağına fətva veriblər. İraqlı müctəhidlər Ayətullah əl üzma Seyid Sadiq Sədr və Məhəmməd Hüseyn Fəzlullaha görə siqaret orucu pozmaz. Birinciyə görə ümumiyyətlə siqaret çəkmək məkruh, ikinciyə görə isə haramdır.
Hər bir halda oruc tutan şəxs siqaret çəkməkdən və çəkən adamlardan uzaq durmalıdır ki, boğazına tüstü daxil olmasın. Ətir vurmaq, dişləri fırçalamaq, öpüşmək orucu pozmasa da məkruhdur. Misvakı suya salıb dişə vurmaq məkruh, suya salmadan istifadə etmək, özü də günorta zamanı müstəhəbdir".
T.İrfan qeyd etdi ki, səfərdə olanlar, hamilə qadınlar, uşaqlara süd verən analar, 70 yaşı keçmiş qocalar, həddi buluğa çatmayan uşaqlar, xəstələr, psixoloji problemi olanlar, dözülməz və ağır işlərdə çalışanlar oruc tutmaqdan həmin vaxtda azaddırlar:
"Hamilə doğduqdan sonra, müsafir qayıtdıqdan sonra, xəstə sağaldıqdan sonra, uşaq əmizdirənin uşağı böyüdükdən sonra, ağır işdə çalışılanın işi yüngülləşdikdə tutmadığı günlərin qəzasını tutmalı, əgər tuta bilməsə hər gün üçün bir nəfəri doyurmalı, yaxud da hər gün üçün bir günlük qida dəyərində məbləği kasıblara fidyə olaraq verməlidir.
Müsafir əgər səfərdə 3 gündən az qalacaqsa oruc tuta bilər o 3 günü. Yox əgər çox qalacaqsa tutmaya da bilər. İxtiyar sahibidir. Lakin Cəfəri məzhəbinə görə müsafirin oruc tutması haramdır, tutsa batildir, gərək qayıdandan sonra tuta. Ancaq Maliki, Hənəfi, Hənbəli, Şafii və Zeydi məzhəblərinə görə səfər zamanı müsəlman ixtiyar sahibidir. Əgər əziyyətə düşməyəcəksə tuta bilər. İstəsə tutmayıb qayıdandan sonra da tuta bilər.
Ramazanda çoxlu dua etmək, ölüləri ziyarət etmək, Quran oxumaq, ehsan vermək, iftar süfrələri açmaq savab işlərdir. Xeyirxahlıq, kasıblara əl tutmaq, imkansıza yardım etmək böyük savabdır. Bu ayda edilən xeyir iş də, şər iş də başqa aylardan daha çox əvəz gətirir. Çalışmaq lazımdır bu ayda savab etməyənlər heç olmasa günah etməsinlər. Çünki birə beş yazılır cəzası. Sosial əlaqələrin artırılması, qohumlara baş çəkmək, valideynə yaxşılıq etmək kimi işlər Ramzanın xüsusi məziyyətlərindən hesab olunur".
Oğuz
