Ednews tanınmış yazıçılara “Həyatınızda elə bir hadisə, əhvalat və ya mövzu olubmu ki, yazmaqdan utanasınız?” sualı ilə müraciət edib. Cavabları təqdim edirik.
Seyran Səxavət:
"Söhbət hadisədən gedirsə, insanın dünyaya gəlməsi də bir hadisədir və onun sonrakı yaşayışı, keçirdiyi hislər də hadisədir. Onun mövqeyindən, peşəsindən asılı olmayaraq, bu belədir. Dünyada 50 milyon azərbaycanlı var və hər birinin ömründə müxtəlif hadisələr olub. Onlar bunun hamısını yazsaydı, 50 milyon Azərbaycan yazıçısı olardı. Ona görə də hadisə ədəbiyyat deyil. Mənim yaradıcılığımda hadisə üç faiz təşkil edir. Daha çox insanın hislərini, psixologiyasını yazmışam. Qaldı ki, utanc gətirən hadisələri yazmağa, istənilən mövzunu yazmaq olar, hətta ayıb bilinəni də. Bir şərtlə ki, yazdığını abır-həya və istedadla yazasan. O zaman heç kim buna pis baxmayacaq, ayıb saymayacaq".
Sevinc Elsevər:
"Azərbaycan ədəbiyyatında qadın imzalar içində komplekssiz biri olaraq tanınmağıma baxmayaraq, bəli, yazmağa çəkindiyim mövzular olub deyə cavab verəcəm sualınıza. Təəssüf ki, bu belədir! Xüsusən qadınlarla bağlı bildiyim, müşahidə etdiyim çox şeyi yazmaqdan çəkindiyim olub. Bununla belə, çalışmışam ki, komplekslərimi aşım. Ölkəmizin insanları çox komplekslidirlər. Onları təəccübləndirmək çox asandı. Əvvəllər bu daha asan idi, söz yox. Məsələn, on-on beş il əvvəl hansısa qıcıq yaradan hadisəni işıqlandırırdın, aləm dəyirdi bir-birinə. Amma zaman keçdikcə bu mənim üçün də, adamlar üçün də çox adiləşdi. Demirəm, bütün oxucular üçün adiləşib. Amma bu həqiqətdir ki, artıq epataj xarakterli yazılar oxucuları tərpətmir. Azərbaycan oxucusu çox inanan və saf oxucudur. Həm də o cür tamaşaçıdır. Filmlərdə mənfi qəhrəmanın yaradıcısı olan aktyorları küçədə görüb danlayan, hətta döyən insanlar var. Yazıçı "mən"in dilində danışırsa, işi daha da çətindi. Oxucu bunu etiraf kimi qəbul edir, sənin özünü hədəfə çevirir. Qələm adamlarına da sirr deyil ki, “mən”in dilindən yazmaq daha rahatdı, asandı. Və üstəlik, şeirlərdə əsasən birinci şəxsin dilindən danışır şairlər. Bu mənada yazdığım xeyli cəsarətli mətnlər var. Amma təəssüflə etiraf edirəm ki, bəhs etməyə çəkindiyim bir çox mövzular var ki, onlardan qocalanda yazmaq niyyətindəyəm. Şərq ölkələrində qoca qadınlar az qınanılır. Onları başlı-başına buraxırlar. Məsələn, qoca qadın axşamüstü küçədə tində oturub damağında siqaret gəlib-gedənə göz qoya bilər. Gənc qadın bunu edəndə onu əxlaqsız belə adlandıra bilərlər. Dini və mental dəyərlərin basqısı olan cəmiyyətlərdə yazıçı axıra qədər səmimi ola bilmir. Nəinki qadınlar, kişilər də eyni problemi yaşayırlar".
Mirmehdi Ağaoğlu
"Təzə-təzə yazmağa başlayanda elə düşünürdüm ki, hər şeydən yaza bilərəm. Özümdə o təpəri hiss edirdim, sonra yazdıqca, təcrübəm artdıqca gördüm yox, elə şeylər var ki, yazmaq olmur, söz səni çəkmir. Buna görə də indi açıq-saçıq mövzular məni daha cəlb etmir. Düşünürəm ki, bunda yazıçının həyat tərzi, düşüncələri, yaşadığı cəmiyyətin də təsiri var. Misal üçün, götürək Frederik Beqbederi. Onun bir çox əsərləri olduqca açıq-saçıqdır, istədiyi mövzulardan yazır, cəsarətlidir. Amma gəlin baxaq görək bu adamın həyat tərzi necədir. Beqbederin bütün həyatı gecə barlarında, əyləncə yerlərində keçir, heroin iyləyir, həbsxanaya düşür. Yəni həyat tərzi nədirsə onu da yazır. Və ya Mişel Uelbek bitnik, səhv etmirəmsə həm də nudist (Nudizm əsasən Avropa ölkələrində geniş yayılmışdır. İnsanların çılpaq formada hərəkət etməsidir. Almaniyada xüsusi nudist çimərlikləri və idman zalları fəaliyyət göstərir ki, burada insanlar tam çılpaq formada gəzir, söhbətləşir və əylənirlər) ata-ananın oğludur. Buna görə də onun “Elementar hissəciklər” əsərində anasının təsadüfi əlaqələrindən yazması təbii görünür. Ömrü boyu bar piştaxtalarında içib sərxoş olan, başı davalardan ayılmayan, gününü təsadüfi qadınlarla keçirən Bukovskinin də əsərlərində açıq-saçıqlığa meyl etməsi təbiidir. Bu nümunələri nəyə görə misal çəkdim? Yazıçının həyat tərzi, düşüncəsi nədirsə əsərlərində də istər-istəməz o ştrixlər özünü göstərir. Bunları süni, qondarma yolla edəndə isə təbii ki, o dəqiqə saxtalığı hiss olunur. Amma ümumilikdə götürəndə yazıçılar üçün hər zaman tabu olan, aşmağa çətinlik çəkdiyi mövzular ailə məsələləri ilə bağlı olur. Bir çox yazıçı bu əngəli aşa bilmir, bunda ilişib qalır. Düşünürəm ki, bunları da yazmaq olar, amma bunun üçün gərək müəyyən bir mənəvi evolyusiya keçəsən, mənən bu cür şeyləri yazmağa, onları sözə çevirməyə hazır olasan ki, sonra yaza biləsən".
Cavid Zeynallı
"Olub, əlbəttə, belə şeylər olub. Bu cür situasiyalar hər bir yazıçının həyatında olur. Məsələn, bizim kəndlə bağlı, rayondakı qonşularımızla bağlı, ədəbi mühitimizlə bağlı elə faktlar olub ki, yazmaq istəmişəm, amma qarşımı kəsən səbəblər olub. Əxlaqi və mənəvi baxımdan keçə bilməmişəm. Bilmirəm, bunu yazıçıya bağışlamaq olar, ya yox, hər halda, fakt belədir. Xatırlayıram ki, "Günəşi gözləyənlər" romanında universitetlə bağlı bir neçə məsələ var idi, onun bir hissəsini yazdım, bəzilərini saxladım. İstəmədim yazım".
Oğuz
