“NATO qoşunları Ukraynadakı müharibədə birbaşa iştirak edə bilərlər”.
Bu barədə Alyansın keçmiş baş katibi Anders Foq Rasmussen The Guardian-a müsahibəsində bildirib.
Rasmussenin fikrincə, Alyansa üzv dövlətlər, o cümlədən ABŞ Kiyevə “real təhlükəsizlik zəmanəti” verməsə, NATO ölkələri Ukraynaya qoşun yeritmək istəyə bilər.
Keçmiş baş katib həmçinin vurğulayıb ki, Baltikyanı ölkələr və Polşa yardım üçün Ukraynaya qoşun göndərmək üçün “könüllülər koalisiyası” yarada bilər.
Mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq məsələni geniş müzakirə etmək üçün ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri, Ceymstaun Fondunun idarə heyətinin üzvü Metyu Brayzanın fikirlərini öyrəndik.
Onun sözlərinə görə, NATO-nun öz qoşunlarını hara göndərəcəyinə qərar vermək hüququ yoxdur, əksinə, Alyans üçün vacib qərar üzv ölkələrdən qoşunların müharibəyə göndərilib-göndərilməməsi olacaq.
“NATO-nun hansı qoşunları hara göndərəcəyinə qərar vermək səlahiyyəti yoxdur.
NATO sadəcə üzv dövlətlərin ittifaqıdır və NATO-da bütün qərarları üzv dövlətlər verməlidir.
Beləliklə, NATO üçün ən vacib qərar NATO-ya üzv ölkələrdən qoşunların müharibəyə göndərilib-göndərilməməsi olacaq.
Bunun üçün isə bu cür qərarlar qəbul edən hər bir NATO üzv dövlətinin orqanı və ya qrupu olan Şimali Atlantika Şurasının yekdil səsverməsi tələb olunacaq.
Bununla belə, Stoltenberq hər an deyir ki, Ukrayna nəhayət NATO-ya üzv olacaq. Bu, NATO-nun çoxdankı siyasətidir”.
M.Brayza həmçinin qeyd edib ki, NATO-nun bir təşkilat olaraq müharibəyə qatılacağına qərar verməsinin yeganə yolu, təbii ki, üzv dövlətlərin bunun lehinə səs verməsidir.
Onun sözlərinə görə, belə bir addım üçün ilk növbədə ABŞ rəhbərliyi və dəstəyi lazımdır.
“ABŞ-dan hərbçilərinin və digər NATO qoşunlarının Ukraynaya göndərilməsinə heç bir siyasi dəstək yoxdur.
Amma söhbət ABŞ-ın Ukraynaya ilk növbədə getdikcə daha güclü və təkmilləşən silah sistemləri şəklində verdiyi dəstəkdən gedir. Bu isə, Ukrayna tərəfində döyüşə əsgər göndərməkdən çox fərqlidir”.
Keçmiş səfir bildirib ki, Gürcüstanın NATO-ya daxil olması ilə bağlı da iddialar var. B.Metyu hesab edir ki, yaxın zamanlarda Ukraynanın NATO-ya üzvlük yolunun sürətlənməsini görəcəyik.
“Deyirlər ki, Gürcüstan NATO-ya üzv olacaq. Bu qərar 2008-ci ilin aprelində Rumıniyanın paytaxtı Buxarestdə keçirilən NATO sammitində qəbul edilib. Beləliklə, sammit, yəni bütün NATO-ya üzv ölkələrin dövlət başçıları birlikdə qərara gəldilər ki, nəhayət, Ukrayna və Gürcüstan NATO-ya üzv olacaqlar, ancaq bunun üçün onlar NATO-ya üzvlük kriteriyalarını yerinə yetirməlidirlər.
İnanıram ki, indi biz Ukraynanın NATO-ya üzvlük yolu istiqamətində sürətlənməsini görəcəyik. NATO-nun burada məqsədi Ukrayna və Gürcüstanda olduğu kimi Rusiyanı müharibələrdən çəkindirmək, lazım gələrsə, Rusiyanı məğlub etməkdir”.
Digər ekspert, pakistanlı müstəqil jurnalist Ahmal Jadoun fikrincə, Rusiyanın NATO-nun Ukraynaya müdaxiləsinə necə reaksiya verəcəyini dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkün deyil.
(1).jpeg)
“Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, istənilən hərəkət beynəlxalq hüququn pozulması olacaq və ciddi nəticələrə səbəb olacaqdır”.
Ekspert NATO qoşunlarının Ukrayna girəcəyi təqdirdə Rusiyanın mövqeyindən də danışıb.
“Rusiya prezidenti açıq şəkildə bildirib ki, NATO ölkələri “qırmızı xətləri” keçərsə, Rusiya Ukraynada hərəkətə keçəcək. Rusiya qəti şəkildə bəyan edib ki, Avropada Rusiya raketlərinin potensial yerləşdirilməsi ilə bağlı onlar məsuliyyət daşıyır. Ona görə də Rusiya bu cür hadisələrə çox aqressiv reaksiya verəcək. Rusiyanın NATO qoşunlarına qarşı müharibədə nüvə silahından istifadə etməsi ehtimalı çox azdır. Bir şey aydındır ki, hər hansı təhlükə yaranarsa, Rusiya hücuma keçəcək. Bu, müharibənin daha da genişlənməsinə səbəb olacaq”.
Nurlana Hacıyeva
