ABŞ Dövlət Departamenti Ermənistana 150 min dollar məbləğində qrant ayıracaq. Vəsaitin Birləşmiş Ştatların və Ermənistanın ümumi dəyərlərinin təbliği, eləcə də regionda təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi işinə, o cümlədən ermənilərin Türkiyə və Azərbaycan sakinləri ilə dostluq münasibətlərinin bərpasına sərf edilməsi nəzərdə tutulur.
Məlumdur ki, ABŞ-dakı erməni lobbisinin xüsusi aktivliyi sayəsində Ermənistan hər zaman “yağlı tikə” ilə təmin olunub. ABŞ tərəfindən indiyədək bu ölkəyə yardımlar göstərilir. Bunun əvəzində, Azərbaycan üçün taleyüklü dövrdə ABŞ Konqresinin qəbul etdiyi 907-ci düzəliş olub.
İlk baxışdan Amerika və qərbyönümlü siyasəti ilə seçilən Paşinyan hökumətinə ayrılan bu kiçik məbləğli qrant əhəmiyyətli görünməyə bilər. Məsələn, 2019-cu ildə ABŞ hökuməti tərəfindən ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi vasitəsilə Ermənistan hökumətinə 80 milyon 704 min 406.36 dollar vəsait ayrılmışdı. Lakin burada ilk dəfə olaraq Azərbaycan və Türkiyənin adının keçməsi diqqət çəkir.
“Amerika istəyir ki, Azərbaycan, Ermənistan və Türkiyə arasında münasibətlər gələcəkdə artıq onun üçün problem olmasın”. Bunu konfliktoloq Əvəz Həsənov Eurasia Diary-yə açıqlamasında deyib.
O, ABŞ-ın qeyd olunan məbləği hansı niyyətlə ayırdığı barədə bildirib: “ABŞ maliyyə yardımları ilə bağlı göstərdiyi prinsiplərlə fərqlənməlidir. ABŞ-ın Ermənistanda çox böyük səfirliyi var və səfirliyin işi ondan ibarət olacaq ki, həmin vəsaitin düzgün istiqamətdə xərclənməsinə nəzarət etsin. ABŞ əgər belə bir məbləğdə pul ayırıbsa bunu yad dövlətə və ya hansısa ictimai qurumlara və ya dövlət qurumlarına ianə və qrant şəklində edir. Eyni zamanda onun xərclənməsi də ABŞ hökuməti ilə razılaşdırılmış hər hansı bir cədvəl və ya sistem əsasında aparılır. ABŞ-ın məqsədi bəllidir. Amerika istəyir ki, Azərbaycanla Ermənistan və Türkiyə arasında münasibətlər gələcəkdə artıq onun üçün problem olmasın. ABŞ-da Ermənistan və Türkiyə arasında olan münaqişələr zamanı Amerika siyasətçilərindən reaksiya tələb edilməsindən beziblər. Hər dəfə seçkilər ərəfəsi erməni və ya türk diasporu fəallaşır və Amerika siyasətçilərinə təsir edir. Bu təbii ki, artıq Amerika siyasətini boğaza yığmış olar”.
ABŞ-ın ermənilərə Azərbaycan və Türkiyə sakinləri ilə dostluq əlaqələrini bərpa etməyi irəli sürməsi barədə danışarkən ekspert bildirib ki, ABŞ regionda bərqərar olan sülhü görmək istəyir: “ABŞ bu bölgəyə təxminən 1988-1990-cıillərdə gəlib. O vaxtdan bu günədək bölgədə yalnız qarşıdurma görüb. ABŞ-ın ümumiyyətlə xarakterindədir ki, o getdiyi bölgələrdə məsələnin həllinə çalışır. Bəzi yerdə tərəfləri sülhə məcbur edir, bəzi yerdə tərəf tutur. Amerika hökumətinin Balkan ölkələrindəki siyasəti, Suriyada, Əfqanıstanda, Küveytdə, İraqda olan siyasəti və s. kimi onlarla belə nümunə var. ABŞ ya regionda münasibəti düzəldir, ya tərəf tutur, ya kimisə məcbur edir ki, onun istədiyi plana uyğun olaraq tərəflər regionda barışsınlar. Ona görə, ABŞ-ın siyasəti ona xidmət edir ki, bu regionda sülh olsun. Azərbaycan Amerika üçün heç də yad bir cəmiyyət deyil. Amerika Azərbaycanla münasibətlərini heç də gərginləşdirmək fikrində deyil. Eynilə də Türkiyə ilə. Heç Ermənistanı da atmaq fikrində deyil. Ona görə istəyir ki, onun siyasət vizionunda yer tutan hər üç ölkə dinc yaşasınlar. Eyni zamanda Rusiyanın artıq bölgəyə gəlişindən sonra Amerika məhz Türkiyə, Azərbaycan, Ermənistana jest etməkdə maraqlı olacaq ki, Rusiyanın təsiri çox böyük olmasın”.
Ə. Həsənov Ermənistanda baş verən proseslər fonunda Paşinyanın hakimiyyətini qoruması və ABŞ-ın Ermənistan iqtidarından Azərbaycan və Türkiyə ilə yaxınlaşma gözləntisi barədə fikir bildirib
“Ermənistan cəmiyyətində artıq Paşinyanı müharibə dalğasında devirmək dövrü bitib. Bu dövrdə devirə bilmədilərsə, Paşinyan seçkilərlə müəyyən islahatlarla o dalğanı yumşaldacaq. Onun hakim partiyası bu gün Ermənistan parlamentində çoxluğa malikdir və o təxminən eyni itkilərlə öz yerini saxlaya biləcək. Ona görə Paşinyanın bugünkü halda və tezliklə dəyişilməsi gözlənilmir. Təbii ki, Paşinyan onu devirmək istəyən siyasətçilərin arasında Amerika və Qərb üçün daha cəlbedicidir və onlar çalışacaqlar ki, onun mövqeyi möhkəmlənsin. Onun mövqeyinin möhkəmlənməsi də Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan rəhbərliyinin imzaladığı müqavilənin şərtlərinin reallaşması üçün bir əsas olacaq. Amerika bunu bilir. Bu istiqamətdə çalışacaq ki, hər üç dövlətə kömək eləsin” – deyə, konfliktoloq vurğulayıb.
Lakin ekspert onu da qeyd edib ki, Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə yaxınlaşması mübahisəli məsələdir: “Siyasi və diplomatik yaxınlaşmadan bu mərhələdə söhbət gedə bilməz. Təbii ki, iqtisadi koridor yaxınlaşması mümkündür. Koridorun təminatı və təhlükəsizliyi baxımdan müəyyən yaxınlaşma var. Ancaq xüsusən Azərbaycanla siyasi gərginlik hələ ki, qalacaq”.
Gülnar Səlimova
