Ukrayna ilə Rusiya arasında baş verən son hadisələr fonunda Amerikanın yeni seçilmiş Prezidenti Co Baydenin Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə görüşüb-görüşməyəcəyi politoloqlar tərəfindən çox maraqla gözlənilirdi. Bu görüş Amerika-Ukrayna münasibətlərinin yaxın gələcəkdə hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyini proqnozlaşdırmaq baxımdan da çox maraqlı idi. İyunun 7-də Co Bayden Zelenskiyə zəng edərək onu Vaşinqtona dəvət etdi. Səfərin Co Baydenin Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyip Ərdoğan və Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə qarşıdakı görüşlərindən sonra təşkil olunması qərara alınıb. Beləliklə Ukrayna lideri onu maraqlandıran beynəlxalq məsələlər haqqında təkcə Amerikanın deyil, eyni zamanda Rusiya və Türkiyənin mövqeyini də öyrənə biləcək.
Diqqət çəkən məqam odur ki, Ərdoğan-Bayden görüşünə toxunan mütəxəssislərin heç biri bu görüşdə Ukrayna-Rusiya münasibətlərinin də müzakirə olunacağı haqqında məlumat vermirlər. Amma iki liderin regionu narahat edən digər məsələlərlə yanaşı Ukrayna mövzusuna toxunmaması sadəcə mümkün deyil. Co Baydenin Cənubi Qafqazda olduğu kimi Ukrayna ilə münasibətdə də Türkiyə üçün yeni vəzifələr müəyyənləşdirməyin tərəfdarı olması barədə artıq informasiyalar sızıb.
Zelenski Türkiyə və Rusiya prezidentlərinə qədər Co Baydenlə görüşməyə can atırdı və hesab edirdi ki, görüşlərin sıralanması Amerikanın bu ölkələrə verdiyi əhəmiyyətin dərəcəsindən asılıdır. Amma Baydenin Zelenski ilə G7 və NATO tədbiri çərçivəsində deyil, Vaşinqtonda görüşməyi qərar alması Ukraynanın Amerika üçün heç də az əhəmiyyətli bir ölkə olmadığını sübut etdi. Zelenski də hadisələrin bu istiqamətdə inkişaf etməsindən - onun Vaşinqtona dəvət olunmasından məmnun kimi görünür. Ukraynada bu görüşə çox ciddi hazırlıq işlərinə start verilib.
“Mən buraya prezident Baydenin Ukrayna prezidenti Zelenski ilə telefon danışığı apardığı Oval kabinetdən gəlirəm. Avropadan qayıtdıqdan sonra prezident Bayden Vladimir Zelenskini Ağ Evdə qəbul etməyə hazırdır”. Kiyev üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən bu bəyanatı ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik üzrə köməkçisi Cek Sallivan iyunun 7-də jurnalistlər qarşısında çıxışı zamanı verib.
Məlum olduğu kimi, Co Bayden G7 qrupunun sammitində iştirak etmək üçün artıq Böyük Britaniyadadır, iyunun 14-də Brüsseldə keçiriləcək NATO-nun sammitində iştirak edəcək, sammit çərçivəsində Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyip Ərdoğanla çoxdan gözlənilən və Ukraynadakı vəziyyətin də müzakirə ediləcəyi görüşünü həyata keçirəcək. İyunun 16-da isə Cenevrədə Vladimir Putinlə görüşmək qərara alınıb.
Qeyd olunan bəyanatı zamanı Cek Sallivan eyni zamanda bildirib ki, Bayden Zelenskini əmin edib ki, onun administrasiyası Ukraynanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünü və gələcək hədəflərini ciddi şəkildə dəstəkləyəcək.
Vladimir Zelenski də öz növbəsində Amerika saytı ilə müsahibəsində Baydenlə görüşmək imkanı olduğuna görə minnətdarlıq ifadə edib və bildirib ki, bəzi məsələlərin müzakirə olunması üçün üz-üzə görüşmək çox böyük əhəmiyyət kəsb edir və “mən Ukrayna Konstitusiyasının qarantı kimi Ukraynanı dünyanın istənilən nöqtəsində və istənilən vaxt müdafiə etməyə hazıram”. Zelenski eyni zamanda nəticəsindən asılı olmayaraq, Baydenlə görüşüb bütün məsələləri müzakirə etməyə hazır olduğunu bildirib.
Beynəlxalq münasibətlər üçün çox qısa görünən bu müddət ərzində Amerikanın yeni prezidenti Baydenin belə əhəmiyyətli görüşlər keçirməsi və müzakirələr aparması onun Amerikanın gələcəyi naminə qarşıda çox böyük məsələləri həll etmək məqsədindən xəbər verir. Bu təşəbbüslər Donald Trampın uğursuz hakimiyyətindən sonra Co Bayden və Amerika prezidentlərinə qarşı münasibəti yenidən formalaşdırır. Deyəsən, Amerika həqiqətən “qayıdır”. Təki Amerikanın növbəti “qayıdış”ı üçün atılan bu addımlar bütün dünyada sülh və təhlükəsizliyin təmin olunmasına da öz töhfəsini versin.
Əlimusa İbrahimov
