Şoyqunun Tehran və Bakı səfərlərinin PƏRDƏARXASI - ANALİTİKA

Analitika 16:30 07.08.2024

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev avqustun 6-da Rusiya Federasiyası Təhlükəsizlik Şurasının katibi Sergey Şoyqunu qəbul edib. Bu səfər TŞ katibinin Tehrana səfəri çərçivəsində baş tutub. Onun ilk öncə HƏMAS lideri Haniyənin ölümü üzərinə, mövcud İsrail – İran gərginliyi ərəfəsində Tehrana, daha sonra Bakıya səfəri sözsüz ki, dərhal bir çox media qurumlarının diqqət mərkəzinə düşməsinə səbəb olub. Hərçənd İrana səfər rəsmi kontekstdə ikitərəfli əməkdaşlığın gücləndirilməsi və regional təhlükəsizliyin müzakirəsi şəklində diqqət mərkəzində olsa da, səfərin baş tutması vaxtı daha dərin strateji mülahizələrdən xəbər verir. 

Gərginlik Fonunda Tehran səfəri, səbəb nə idi?

Screenshot_13.png

İlk olaraq Şoyqunun səfərinin mümkün motivlərindən biri Rusiyanın Yaxın Şərqdə əsas oyunçu kimi rolunu möhkəmləndirmək istəyidir. Bu da Moskva üçün ideal fürsət – İranla birbaşa əlaqə qurmaqla Rusiya Tehran və Təl-Əviv arasında gərginləşən münaqişədə özünü vasitəçi kimi göstərmək imkanı verir. Bu rol təkcə Rusiyanın bölgədəki təsirini gücləndirmir, həm də Moskvaya öz maraqlarını, xüsusən də həm Rusiya, həm də İran qüvvələrinin iştirak etdiyi Suriyada maraqlarını qorumağa imkan verir. Burada Rusiyanın 7 oktyabr Qəzza münaqişəsində diplomatik cəhətdən kənarda qaldığını xatırlatmaq yerinə düşər. İndi isə sözsüz məkanın regional güclərindən olan Rusiya, onun strateji planlarını poza biləcək hər hansı ehtimala qarşı ayıq-sayıqlığı qorumağa çalışır. Yaxın Şərq daha böyük münaqişənin astanasında olduğu bir vaxtda regional güclərin niyyətlərini və imkanlarını müəyyənləşdirmək hərçənd burada olduqca vacibdir.

Şoyqunun Bakıya sürpriz səfəri:

1722927071_f27c8f77a5d473e511d94fa3f577356e_4195353.jpg

İndi isə Şoyqunun Azərbaycana sürpriz səfərindən danışaq. Səfər qısamüddətli xarakter daşısa da daha geniş geosiyasi kontekstdə bunu şərh etmək lazımdır. Burada bir sıra fərqli, lakin bir o qədər də əlaqəli mülahizələr qeyd etmək olar.

Bunlardan ilki və ən barizi Kreml – in artan münaqişə fonunda Azərbaycanla münasibətlərini daha da gücləndirmək kimi şərh etməkdir. Burada nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan öz regionundan savayı Yaxın Şərq regionunda da oluduqca mühüm rol oynayır. Çünki Bakının da eyni zamanda adı çəkilən münaqişədə vasitəçi rolunu oynamaq imkanı var. Ən azından İran – İsrail münasibətlərinin gərgin olduğunu nəzərə alsaq. 

Digər aspekt isə daha çox regionumuzla əlaqəlidir. Bu da Rusiyanın, Azərbaycan – Ermənistan arasında davam edən normallaşma prosesində vasitəçilik imkanlarıdır. Şoyqu da bu məsələyə görüş zamanı toxunmuşdu. Onun münasibətlərin normallaşması prosesini dəstəklədiyini bildirməsi və görüşdə “3+3” formatında əməkdaşlığın perspektivlərinə toxunması buna nümunədir. Son olaraq isə bunu Rusiyanın Qərbə, xüsusən də ABŞ – a xatırlatma fəndi kimi də şərh etmək olar. Vaşinqton və müttəfiqləri İranı nüvə istəklərinin ram edilməsi üçün diplomatik səylərini artırdıqca, Ermənistanda hərbi təlimlər keçirməsi, onu silahlar ilə təmin etməsi üzərinə, Rusiya da Azərbaycanla görüş keçirərək, Kreml – in  regionda hadisələrin gedişinə təsir edə bilən əsas oyunçu olduğunu ona xatırladır. Yeri gəlmişkən Şoyqunun Tehran və Bakı görüşlərinin keçirldiyi günün əhəmiyyəti, bu yaxınlarda Flightradar qlobal uçuş izləmə xidmətinin məlumatında, avqustun 2 və 3-də ABŞ-ın Rumıniya və Yaxın Şərqdəki hərbi bazalarından Ermənistanın Zvartnots hava limanına 2 hərbi təyyarə qalxdığı xəbərinin ortaya çıxması ilə də önəm kəsb edir. Qeyd edək ki, olay həm də Rusiya sərhədçilərinin 1 avqustda Zvartnots hava limanını tərk etməsindən dərhal sonra baş verib.

Bütün bu qarışıq diplomatik kontekstdə bütün regional və supergüc dövlətlər hadisələri sözsüz, öz sırasında diqqətlə izləyir. Çox yaxın günlərdə isə müşahidə edəcəyimiz, bu qlobal aktorların regiondakı vəziyyəti daha da pisə və ya yaxşıya aparacağını görmək olacaq.

Əkbər Novruz

sekil.jpg

Rusiyada qətlə yetirilən qardaşların küt alətlə vurulduğu məlum oldu

Xəbər xətti

"Peyğəmbərimizi təhqir edənlər cavab verəcəklər"
19:33 01.07.2025
Volodimir Zelenski İlham Əliyevə zəng edib
19:16 01.07.2025
İran Azərbaycan mediasını niyə terrorla hədələyir?
18:58 01.07.2025
Ruben Vardanyanın məhkəməsi davam edir
18:37 01.07.2025
Ukrayna Rusiyanın İjevsk şəhərinə zərbə endirib
18:25 01.07.2025
Azərbaycan MDB-dən çıxa bilər? -Ekspert danışdı
17:45 01.07.2025
BAMF QHT-lər üçün silsilə təlimlərə start verdi
17:23 01.07.2025
Marko Rubio USAID-in ləğv olunduğunu elan etdi
17:08 01.07.2025
"Qalatasaray" Hakan Çalhanoğlunun transferi üçün yenidən "İnter"lə görüşəcək
16:25 01.07.2025
AZAL təyyarəsi Rusiya MN-in göstərişi ilə vurulub?
16:15 01.07.2025
"DOGE Maska qarşı tədbirlər görə bilər"
15:46 01.07.2025
Rusiyada “Su-27” qırıcısı qəzaya uğrayıb
15:31 01.07.2025
Azərbaycan Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olmaq üçün beynəlxalq maliyyələşdirmənin artırılmasına çağırıb
15:16 01.07.2025
Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət mütəşəkkil dəstələr ələ keçdi
15:01 01.07.2025
Ötən ay 6600 hektardan çox ərazi minalardan təmizlənib
14:48 01.07.2025
Yaponiya 5,5 min km dərinlikdən nadir torpaq minerallarının hasilatına başlayacaq
14:21 01.07.2025
“Sputnik Azərbaycan” işinə görə 7 nəfər saxlanıldı
14:09 01.07.2025
III "Yüksəliş" müsabiqəsinin qalibinə SOCAR-da yüksək vəzifə verilib
13:31 01.07.2025
Rusdilli məktəblər bağlanır?
13:16 01.07.2025
Gələn ildən D-8 ölkələri tələbə mübadiləsi həyata keçirəcək
12:57 01.07.2025
Avropa sülhü parçalanırmı? -Analitik Baxış
12:20 01.07.2025
Rusiyada qətlə yetirilən qardaşların küt alətlə vurulduğu məlum oldu
12:05 01.07.2025
Avro 2 manatı keçdi
11:41 01.07.2025
Pezeşkian Xankəndiyə gələcək
11:26 01.07.2025
"ABŞ danışıqların bərpası üçün hərbi təhdidləri dayandırmalıdır"
11:11 01.07.2025
Yekaterinburq şəhərində qətlə yetirilən qardaşların dəfn mərasimi keçirilir
10:56 01.07.2025
ABŞ İsrailə yarım milyard dollarlıq sursat satacaq
10:41 01.07.2025
"Hamını elektrik avtomobil almağa məcbur etmək olmaz"
10:16 01.07.2025
"Cənubi Qafqazda sülh üçün dünya ictimaiyyətinin dəstəyi lazımdır"
10:02 01.07.2025
"Qarabağ"ın rəqiblərindən biri məlum oldu
09:45 01.07.2025
Türkiyə Bosfor və Dardanel boğazlarından gəmilərin tranziti üçün rüsumları artırıb
09:30 01.07.2025
ABŞ Rusiyanı Ukraynada dərhal atəşkəsə çağırdı
09:15 01.07.2025
Hissələr arasında fasilənin müddəti artırıla bilər
09:03 01.07.2025
Fransada mer və həyat yoldaşı saxlanıldı
08:33 01.07.2025
"Hökümətə dua edin"
08:18 01.07.2025
Hindistanda kimyəvi zavodda partlayış baş verib
08:03 01.07.2025
Qazaxıstanda niqab qadağan edildi
07:41 01.07.2025
Bu gündən Azərbaycanda qadınlar üzrə pensiya yaşı 64 il 6 ay olacaq
07:28 01.07.2025
Anormal istilər Fransanı iflic edir -qırmızı xəbərdarlıq elan olundu
06:55 01.07.2025
Təyyarə bileti almamaq üçün 8 avtomobil qaçırdı
06:23 01.07.2025
Hamısı