Neo-quldarlıq: Müasir Dünyanın Görünməz Zəncirləri

Analitika 13:41 20.11.2024

“Quldarlıq tarixin qaranlıq bir səhifəsi kimi görünə bilər, amma əslində o, heç vaxt bitməyib. Sadəcə dəyişib, formalaşıb və indi müasir cəmiyyətin kölgələrində gizlənərək yeni adlarla qarşımıza çıxır.Bəlkə də inanmazsınız,amma  biz, XXI əsrin insanları, texnoloji inqilab və sosial irəliləyiş dövründə yaşasaq da, hələ də  milyonlarla insanın azadlıqdan məhrum edildiyi dünyada yaşayırıq.”

Neo-quldarlıq, zəncirlər və kölə bazarlarından daha təhlükəli bir forma alıb: o adi gözlə görünmür, amma ən az qədim dövrdəki qədər dağıdıcıdır. Məcburi əmək, insan alveri, borc əsarəti, hətta texnoloji istismar. Bu gün dünyada hər 150 insandan biri müasir quldarlığın qurbanıdır. Biz bunun izlərini iPhone istehsal edən fabriklərdə, pambıq  tarlalarında, hətta gündəlik geyindiyimiz paltarların tədarük zəncirində görə bilərik.

Amma sual budur: Neo-quldarlıq niyə bu qədər aktualdır? Onunla mübarizə aparmaq niyə vacibdir? 

Bu sualın cavabı olduqca bəsiddir -çünki bu problem təkcə fərdləri yox, bütün cəmiyyətləri təhdid edir. Bu yazıda, neo-quldarlığın görünməz şəbəkələrini araşdıracaq və niyə onunla mübarizə aparmalı olduğumuzu statistik faktlar, proqnozlar və əxlaqi prinsiplər əsasında dərk edəcəyik.

Beynəlxalq Əmək Təşkilatının 2022-ci ildə hazırladığı hesabata əsasən dünyada 50 milyon insan müasir quldarlığın müxtəlif formalarına məruz qalır.Bunlardan 28 milyonu məcburi əməkdə, 22 milyonu isə məcburi evliliklərdə istismar edilir.İstismara məruz qalanların təxminən 71%-i qadın və qızlardır. Hesabatda deyilir ki ,istismara məruz qalanlar əsasən yoxsul bölgələrdə yaşayan və ya azlıqlar arasında etnik qrupların nümayəndələridirBəs bu istismarın səbəbi nədir?:

Dünya Bankının hesablamalarına görə, yoxsulluğun hər 10%-lik artımı neo-quldarlıq riskini 7% artırır.Yüksək borclanma və iş imkanlarının olmaması yoxsul insanları bu sistemlərə daha asanlıqla salır.

Neo-quldarlığın Müasir Üzləri: Zəncirlər Yoxdur, Amma Heç Kim Azad Deyil
Məcburi əməkdə olan insanlar üçün istismar texnoloji irəliləyişlərə baxmayaraq davam edir..Məsələn,  Banqladeşdə Tekstil sektorunda çalışan işçilər gündəlik 10 saatdan çox işləməyə məcbur edilir, bunun qarşılığında isə ancaq cəmi 2 dollar maaş ala bilirlər. Statistikaya əsasən dünyada təxminən 27 milyon insan zorla əməyə cəlb edilir. Məcburi əməkdən qlobal gəlir isə 150 milyard dolları keçir.

Neo-quldarlığın ən dəhşətli formalarından biri isə İnsan alveridir. İnsanlar istismar üçün qaçırılır, satılır və zorla işlədirilir.Məsələn, Liviya vətəndaş müharibəsi zamanı qaçqınlar əsir götürülüb insan bazarlarında satılıb. İnsan alveri dünyada hər il təxminən 2.5 milyon insana təsir edir.

Borc əsarətinə düşən insanlar aldıqları borcu ödəmək üçün uzun illər pulsuz işləyə bilirlər. Məsələn, Hindistanda ailələr məcburi kənd təsərrüfatı işlərində əsrlər boyu borclarını ödəməyə məcbur edilir. Dünyada borc əsarətində olanların sayı ümumi sayı isə 4 milyon nəfərə yaxındır.

Texnologiyanın inkişafı ilə "rəqəmsal istismar" yeni quldarlıq formalarına çevrilib. Məsələn, mikrotapşırıqlar üçün onlayn platformalarda işçilərə hədsiz az ödəniş edilir. Texnologiya sahəsində hüquqi tənzimlənmə bu cür zəif qalsa, bu problemin statistik təsiri  daha da artıracaq.

Neo-quldarlığa qarşı Niyə Mübarizə Aparmalıyıq?
Neo-quldarlığa qarşı mübarizə sadəcə hansısa  problemin həlli deyil, insanlıq üçün bir çağırışdır. Bu, yalnız fərdləri deyil, bütün cəmiyyətləri, iqtisadiyyatları və gələcək nəsilləri xilas etmək üçün zərurətdir. Hər birimizin rolu var: hökumətlər daha sərt qanunlar tətbiq etməli, bizneslər etik standartlara əməl etməli, fərdlər isə daha məlumatlı və məsuliyyətli olmalıdır. İnsan azadlığını qorumaq üçün bu mübarizə davamlı və qətiyyətli olmalıdır, çünki azadlıq heç bir dövrdə bu qədər dəyərli olmayıb.

-Neo-quldarlıq dünya iqtisadiyyatında qara bazarın inkişafına səbəb olur. Ədalətsiz əmək şərtləri və gəlirin ədalətsiz paylanması yoxsulluğun daha da dərinləşməsinə gətirib çıxarır. Hesablamalar göstərir ki, neo-quldarlıq tam ləğv olunsa, qlobal ÜDM ildə  97 milyard dollar artar.

-Neo-quldarlığa məruz qalan insanlar ağır psixoloji və emosional travmalar yaşayır. Bu travmalar yalnız fərdləri deyil, gələcək nəsilləri də təsir altına alır.

-İqtisadi və sosial bərabərsizlik cəmiyyətdə qeyri-stabillik yaradır, bunun nəticəsində isə qlobal miqrasiya və qaçqın axınları artır.

Şahlar Ruhi/EDnews

Bakıda restoranın fəaliyyəti dayandırıldı - VİDEO

Xəbər xətti

Probasiya məmurları üçün silisilə təlimlər başlayıb
17:23 17.02.2025
Azərbaycanın Suriyadakı Səfirliyi fəaliyyətini bərpa etdi
17:19 17.02.2025
Perinatal Mərkəz cərimələndi
17:17 17.02.2025
Azər Qasımov vəzifəsindən azad edildi
16:58 17.02.2025
Zelenski Türkiyəyə səfər edəcək
16:57 17.02.2025
Vəkillər Kollegiyası "Əqrəb mövsümü" serialı ilə bağlı məlumat yaydı
16:35 17.02.2025
"Avropada kifayət qədər sülhməramlı qüvvələr yoxdur"
16:34 17.02.2025
Əməkdar jurnalist Aydın Ağazadənin 70 illik yubileyi qeyd edilib
16:22 17.02.2025
" Polşa Ukraynaya qoşun göndərməyi planlaşdırmır"
16:12 17.02.2025
Terror təşkilatının "diplomatik mübarizəsi" nə deməkdir?
16:04 17.02.2025
internetdə qumar oyunu təşkil edən dəstə tutulub
15:53 17.02.2025
"Ukraynanın iştirakı olmadan qəbul ediləcək heç bir razılaşmanı tanımayacağıq"
15:49 17.02.2025
CFI -ın ticarət həcmi 1.12 trilyon dolları ötdü
15:36 17.02.2025
Tramp Netanyahunu dayandıra biləcək?
15:28 17.02.2025
HAMAS-ın Livandakı lideri öldürüldü
15:03 17.02.2025
BAFTA mükafatlarının sahibləri açıqlandı
14:36 17.02.2025
Azad edilmiş ərazilərdə daha 173 mina, 306 PHS aşkarlanıb
14:28 17.02.2025
İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik təsdiqləndi - Yeni cərimələr qüvvəyə mindi
14:21 17.02.2025
Krediti alan vəfat edəndə, borcunu kim ödəməlidir?
14:15 17.02.2025
Çin ABŞ-ni səhvlərini düzəltməyə çağırır
13:56 17.02.2025
Prezident İlham Əliyev Diplomatik xidmət haqqında qanunu təsdiqlədi
13:50 17.02.2025
Azər Aydəmirdən Vəkillər Kollegiyasının bəyanatına cavab verdi
13:39 17.02.2025
İlyas İsmayılov vəfat etdi
13:23 17.02.2025
Misirdə bina çökdü
13:15 17.02.2025
Ədliyyə Nazirliyi və QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyi birgə müraciət yaydı
12:59 17.02.2025
Azərbaycanda sahibkarlıq sahəsində yoxlamalar daha 1 il dayandırıldı
12:52 17.02.2025
Azərbaycan rəqəmsal həllər və islahatlar vasitəsilə maliyyə inklüzivliyini gücləndirir"
12:48 17.02.2025
"Geosiyasi gərginliklərə dair qeyri-müəyyənliklə üzləşirik"
12:42 17.02.2025
ABŞ nüvə sınaqlarını tezliklə bərpa edəcək
12:39 17.02.2025
Bakıda piyadaların rahat hərəkəti üçün xüsusi proqram hazırlanır
12:38 17.02.2025
Gürcüstanın sabiq Baş naziri hücuma məruz qalıb
12:24 17.02.2025
"Əqrəb mövsümü" serilında vəkillər təhqir olundu
11:43 17.02.2025
Vaşinqton Moskva və Kiyevlə həm ayrılıqda, həm də birgə danışıqlara hazırlaşır
11:07 17.02.2025
Ərdəbildə Beynəlxalq Ana Dili Günü ərəfəsində türk dilində kitablar paylanıb
11:05 17.02.2025
Pensiya alan vəfat edəndə ailəyə təqaüdün neçə misli verilir?
10:54 17.02.2025
"Törətdiyiniz zülm və fəlakətlərin izlərini təmizləyin"
10:45 17.02.2025
"Qarabağın itirilməsi iki mərhələdə baş verib"
10:12 17.02.2025
Əkrəm İmamoğlunun siyasətlə məşğul olmasına qadağa qoyula bilər
10:02 17.02.2025
Sabah Rusiya və ABŞ rəsmilərinin görüşü keçiriləcək
09:54 17.02.2025
Marko Rubio Səudiyyə Ərəbistanındadır
09:41 17.02.2025
Hamısı