Son 15 ildə sosial şəbəkələrin yaranması gün keçdikcə insanların onlara olan təlabatını günü-gündən artırır. Hazırda oxucu kütləsi demək olar ki, gündəlik aldıqları informasiyaları şəbəkələr üzərindən alır.
Maraqlıdır, bu xəbərlərə nə dərəcədə inanamaq və etibar etmək olar? Mətbuat Şirkətləri daha çox hansını inkişaf etdirməlidirlər?
Mövzü ilə bağlı almaniyalı müstəqil jurnalist Yan Flayşbauer Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, sosial şəbəkələr haqqında yaranan neqativ fikirlər əslində göründüyü kimi deyil:
“Həm televiziya, həm də internet (sosial media) xəbər mənbəyi ola bilər, lakin hər bir mənbənin etibarlılığı bir neçə faktordan asılı olaraq dəyişə bilər. Televiziya xəbərləri adətən yüksək etik standartlara riayət edən peşəkar jurnalistlər tərəfindən hazırlanır. Onlara məlumat verməzdən əvvəl faktları yoxlamaq öyrədilir.
Televiziya xəbərləri də hökumət və qurumlar tərəfindən müəyyən edilən qaydalara və standartlara tabedir. Bu, televiziya xəbərlərini dəqiqlik və hesabatlılıq baxımından daha etibarlı xəbər mənbəyinə çevirə bilər.
Digər tərəfdən, sosial media, keyfiyyətindən və etibarlılığından asılı olmayaraq hər kəsə xəbər və məlumat paylaşmağa imkan verən platformadır. Sosial media televiziya xəbərləri ilə eyni qayda və standartlara tabe deyil və dezinformasiya və saxta xəbərlərin paylaşılması riski var”.
Almaniyalı jurnalist hesab edir ki, sosial media xəbərləri şəxsi qərəzlərdən və gündəmlərdən təsirlənə bilər və həmişə dəqiq və ya etibarlı olmaya bilər:
“Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, bütün televiziya xəbər mənbələri etibarlı deyil və bütün sosial media xəbərləri etibarsız deyil. Xəbər mənbəyinin etibarlılığı xəbər agentliyinin reputasiyası və ya xəbəri paylaşan şəxsin etibarlılığı kimi bir neçə faktordan asılıdır.
Nəhayət, hər hansı bir mənbədən xəbərləri istehlak edərkən tənqidi və ağıllı olmaq vacibdir. Məlumatı həqiqət kimi qəbul etməzdən əvvəl faktı yoxlamaq əsasdır”.
Filologiya elmləri doktoru jurnalist Qulu Məhərrəmli vurğulayıb ki, ictimaiyyətin dəqiq məlumatlandırılması üçün hər iki media komunikasiya sektorunun paralel şəkildə inkişaf etdirilməlidir:
“Müasr dövrdə informasiyanın yönəldildiyi auditoriya informasiyanın özü qədər çox çeşidlidir. Hər kəs müxtəlif informasiya tələb edir. Məsələn ciddi ictimai-siyasi,mairifləndirici və ya maraqlı və s.
Əsasən insanların düşüncə peşəkar media və spesifik sosial şəbəkə kimi anlayışlar yoxdur.
Bu bəzi peşəkar sfera üçündür ki, materialları harda,necə, dəqiq və mötəbər verilir.
Lakin ümumi kütlə var ki, onlar məlumatları yalnız rəsmi yerlərdən almağa meyillidirlər.
Hazırda çoxluq informasiyanı əsasən sosial şəbəkələrdən alır. Yəni virtual şəkildə onlayn medianı və sosial şəbəkəni izləyir. Zənnimcə Azərbaycan auditoriyası məlumatlandırmaq üçün ilk növbədə peşəkar media inkişaf etməlidir.
Lakin sosial mediada dövrün tələbidir ki, ordada rəsmi məlumat mənbələri qeyd olunur və peşəkar media təmsil olunur”.
Jurnalist əlavə olaraq qeyd edib ki, media sektorunda əsas məsələ verilən məlumatların qərəzsizliyi, doğruluğu və etikliyi önəmlidir:
“Peşəkar media, informasiya və xəbərlərin təqdimatında mütəxəssislər tərəfindən idarə olunur.
Bu media nəşrləri, televiziya şirkətləri və qəzetlər kimi sahələrdə çalışan jurnalistlər tərəfindən hazırlanır və təqdim edilir.
Məqsədi geniş auditoriyaya məlumat vermək və obyektiv xəbərləri təqdim etməkdir.
Lakin müasir dövrdə sosial şəbəkələrin əlçatanlığı və genişliyi bu cür qaydaların riayət olunmasında maneələr yaradır.
Mətbuat agentliklərinin informasiya paylaşımlarında sosial şəbəkələr və peşəkar media kimi fərqli fazalara bölmək doğru olmaz.
Çünki sosial şəbəkələrin əhatə dairəsi çox böyükdür və buna görə də təsir etdiyi ictimaiyyətdə genişdir. Hər iki media sektoru paraler şəkildə inkişaf etdirilməlidir”.
Xəyal Ramiz
