“Xərçəngdən qorunmağın 80 faizi öz əlimizdədir. Hər şeyi yeməmək, pis vərdişlərdən uzaq durmaq və fit qalmaq”.
Bu sözləri türkiyəli dietoloq, tibb sahəsi üzrə mütəxəssis Cəsur Durak Ednews- a özəl müsahibəsi zamanı deyib.
O, həmçinin qeyd edib ki, Azərbaycanda xərçəng xəstəliklərinə tutulanların sayı dünya ölkələrinə nisbətdə aşağı, lakin ölüm faizi isə yüksəkdir:
-Xərçəng, insan bədənindəki hüceyrələrin anormal və kontroldan kənar şəkildə böyüməsi və çoxluğu olaraq təsnif edilən geniş bir qrup xəstəlikləri ifadə edir. Bu kompleks və geniş xəstəlik qrupu, müxtəlif növlərə bölünərək, hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətlərini və tibb müalicəsini tələb edən özəlliklərini əks etdirir. Xərçəng növləri arasında ağciyər, bağırsaq, prostat, və qan xərçəngi kimi bir çox tip mövcuddur. Xərçəng, genetika, toxumsal maddələr, viruslar və digər müxtəlif faktorlar tərəfindən təsirlənə bilən kompleks bir xəstəlikdir. Azərbaycanda ən çox yayılan növlər mədə, ürək, prostat və döş xərçəngidir. Hər bir xərçəng növü üçün spesifik risk faktorları olur. Sağlamlığınıza diqqət etmək, tütün məhsullarından çəkinmək, düzgün qidalanmaq və aktiv həyat tərzi qəbul etmək xərçəng riskini azaltmağa kömək edə bilər”.
-Dünyada ən çox rast rast gəlinən xərçəng növü hansıdır?
-Dünyada qadınlar arasında xərçənglərdən ən çox rast gəlinən növlər arasında döş və analıq rəhmi xərçəngi gəlir. Ümumi xərçənglərdən ən çox rast gəlinən növlər arasında isə ağciyər,mədə və bağırsaq xərçəngi var.
-Ölüm nisbəti aşağı olan xərçəng növləri hansılardır?
-Ən asağı ölüm faizi olan növlərinin başında döş və prostat xərçəngi dayanır, daha sonra sırasıyla uşaqlıq rəhmi, tiroid, xaya xərçəngi, dəri,hodgkin lenfoması dayanır
-Xərçəngin təkrarlanmaması üçün nə etmək lazımdır?
-Müalicədən sonra hər şey kimi sağlam həyat da vacibdir. Qidalanmanıza diqqət yetirməklə, ideal sağlamlığınızı qoruyub saxlamaqla, spirtli içkilər və siqaret kimi pis vərdişlərdən uzaq durmaqla, müntəzəm olaraq idman edib gəzməklə xəstəliyin təkrarlanma riskini azalda bilərsiniz.
-Hansı xərçəng sürətlə yayılır?
-Xərçəngin növü müalicənin müvəffəqiyyətinə təsir edən amillərdən biridir. Çünki mədəaltı vəzi, mədə və ağciyər xərçəngi kimi növlər aqressivdir və çox tez yayılır.
-Xərçəngin qarşısı necə alına bilinər?
-Bütün tədbirlərə baxmayaraq xərçəngin inkişaf edə biləcəyini və bu səbəbdən xərçəngin erkən diaqnozunun çox vacib olduğunu bilməliyik. Xərçəng daxili xəstəliklər arasında sağalma nisbəti ən yüksək olan xəstəliklər arasındadır. Bütün xərçəng hadisələrinin üçdə biri tam sağalır. Mütəxəssislər, 14-49 yaş arasında köklük, qırmızı ət və duz istehlakının artması, spirt və siqaret istifadəsi, hərəkətsizlik kimi həyat tərzi faktorlarının xərçəng xəstəliyinin artmasına səbəb olur.
-Hansı xərçəng daha ağırdır?
Ağciyər xərçəngi ən çox ölümə səbəb olan xərçəng növüdür. Bununla belə, o, həm də ən çox qarşısı alına bilən xərçəng növlərindən biridir. Siqaret çəkməməklə ağciyər xərçənginin 90 faizinin qarşısını almaq olar. Xəstəlik uzun sürən öskürək, qanlı bəlğəm, döş qəfəsində ağrılar, nəfəs darlığı və arıqlama ilə özünü göstərir.
Söhbətləşdi:Xəyal Ramiz
