Azərbaycanın su ehtiyatlarının 30-50%-i itirilir. Abşeron yarımadasında artıq bir ilə yaxındır ki, bir çox rayonlarında günün fərqli saatlarında su verilişi müəyyən qrafik üzrədir.
Azərbaycanda yaşanan su problemlərinin qarşısını necə almaq olar. Hansı alternativlər var?
Məsələ ilə bağlı "Sağlam həyata doğru" İctimai Birliyinin üzvü, su məsələləri üzrə ekspert Rövşən Abbasov Ednews-a açıqlaması zamanı bildirib ki, Azərbaycanda ən böyük su istifadəsi suvarma əkinçiliyidi:
“Əsas su itkiləridə suvarma əkinçiliyi fonunda baş verir.
Kür-araz ovalığında bilirik ki, ən qədim suvarma ovaları olubdur. Bir neçə min il istifadə olunan metodlar elə bu gündə istifadə olunur. Ötən əsrin 50-ci illərindən kanal,kollektor şəbəkəsi ilə əhatələnib və daha geniş suvarılmağa başlanılıb.
Təəssüf ki, bunlar torpaq kanallarıdır.
Torpaq kanallarında isə çox böyük su itkiləri var. Bu torpaq kanalları betonlaşdırılmalıdır. Ən azından su itkilərinin qarşısı alınsın. Bəzi yerlərdə borulardan istifadə etmək olar. Selləmə suvarmasını daha müasir metodları ilə dəyişmək olar.
Alternativ olaraq damcı sulamasında,çiləmə sulamasından istifadə etməklə itkiləri xeyli azalda bilərik.
Eyni zamanda iri şəhərlərə verilən suların 50 faizi itkilərə gedir. Bunun səbəbi su paylayıcı şəbəkələrin çox köhnə olmasıdır.
Əlbəttə bu yeniliklərin edilməsi üçün xeyli zaman lazımdır. Həmçinin ölkənin əsas su istifadəçi regionları Abşeron və Bakıdır.
Lakin bu ərazilərin su mənbələri yoxdur. Oğuz, Qəbələ və Samurdan su gətirilir. Bunu gələcəkdə azaltmaq olar və Xəzər dənizinin şirinləşdirilən suyundan istifadə etmək olar. Bir çox mütəxəssizlər düşünür ki, bu bahalı prosesdir. Lakin biz Abşeron yarımadasının su ehtiyaclarını Xəzər vasitəsilə təmin etsək, uzaq məsafələrdən gərən suyun daşınma xərclərini azalda bilərik”.
Ekspert həmçinin qeyd edib ki, vətəndaş məsuliyyətidə əsas məsələrdən biridir:
“Bəzi vətəndaşlarımız suyu istifadə edərkən məsuliyyətsiz davranırlar. Çox su sərfinə yol verirlər.
Xüsusilə bu Bakı şəhərinə aiddir. Biz hər dəfə restoranlarda, evlərdə müəssələrdə və maşın yuma məntəqələrində su israfının şahidi oluruq.
Fermerlər üçün subsidiyaları tezləşdirmək lazımdır. Fermərlər müasr suvarma texnologiyalarından istifadə etməlidir. Azərbaycanda xüsusi kənd təsərrüfat bankçılığının yaranmasına ehtiyyac var”.
Xəyal Ramiz
