“İran İraqda, Suriyada, Yəməndə, Qəzza zolağında, Livanda və müxtəlif ərazilərində terror qruplaşmalarını maliyyələşdirir və dəstəkləyir. Lakin siyasi arenada bunların heç birinin öz fəaliyyəti olmadığını vurğulayır.
Bunların hamısı uşaq başı aldatmaqdır. Bu fəaliyyətlərini isə İranın rəsmiləri dəfələrlə bəyan ediblər”.
Bu fikirləri Orta Doğu Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri, siyasi şərhçi Sədrəddin Soltan Ednews-a açıqlaması zamanı bildirib. Daha sonra o qeyd edib ki, 1979- cu il inqilabından sonra 45 il ərzində İran – Britaniya münasibətləri çox gərgin olub:
“İlk illərdə İran inqilabının irəli sürdüyü şüarlardan biri də İngiltərəyə ölüm idi.
Burada 4 şüar var idi:1-ci İsrailə, 2-ci ABŞ-a, 3-cü Şürəviyə, 4-cü isə İngiltərəyə ölüm idi. Sonradan Şürəvi və İngiltərəyə ölüm şüarları çıxarıldı, digər ikisi isə qaldı. Həmin vaxtdan İngiltərə ilə münasibətlər normallaşdı. BP ilə İran arasında iqtisadi əməkdaşlıq başladı və İran-İraq müharibəsində İrana qarşı loyallıq göstərdi.
Sonrakı dönəmlərdə İngiltərənin neft şirkətinə əlavə 5 min hektar torpaq sahəsi verildi və s. Lakin 2010-cu ildən sonra Britaniyanın İrana münasibəti kəskinləşdi. Əvvəlcə BP İrandan çıxdı, daha sonra isə 2019 cu ildə Böyük Britaniya İrandakı banklarını çıxardı. İrana qarşı maliyyə sanksiyası tətbiq etdi.
Sonrakı dövrdə İngiltərə ABŞ və Aİ ilə birgə İrana qarşı müxtəlif növlü sanksiyalar tətbiq etdi. Məsələn Rusiyaya hərbi texnika avadanlıqlar göndərməkdə ittiham etdiyi İran şirkətinə qarşı böyük həcmli sanksiya edildi”.
“Britaniya İrana heç vaxt sıradan bir dövlət kimi baxmayıb. Yəni İranın taleyi ilə bağlı bütün məsələrdə iştirak edib. Bəzi hallarda yardım və s. Rza şah Pəhləvi isə hakimiyyətə gələndə İngiltərə İranı birbaşa idarə edib. Hətta Rza şahın yemək menyusu belə ingilislər tərəfindən tərtib olunurdu.
Müasr dövrdə İran özünün idarəçiliyində 3-cü yol prinsipini həyata keçirib. Lakin bu heç vaxt uğurlu hesab edilmədi, necə ki, Hindistanda olmadı. İran indidə müstəqil deyil. Demək olar ki, hər şey Çindən asılıdır. Çin yardımı dayandırsa İran Yaxın Şərqdə olan fəaliyyətini 1 həftədən artıq apara bilməz. Devid Kemeronun isə İranın XİN başçısı Hüseyn Əmir Abdullahiana sərt ifadələri isə Tehranın baş verən hadisələrdəki rolunu və onlara xəbərdarlıqdır”.
Xəyal Ramiz
