Xəbər verdiyimiz kimi, Türkiyə NATO-nun Kosovo və Metohiyadakı (KFOR) kontingentinin komandanlığını öz üzərinə götürəcək. “Bölgədə son on ilin ən şiddətli toqquşmalarından” sonra Alyansda ABŞ-dan sonra ikinci ən böyük hərbi gücə malik olan Türkiyənin oktyabr ayında NATO-nun Balkanlardakı daha əvvəl İtaliyanın rəhbərlik etdiyi missiyanı üzərinə götürəcəyi gözlənilir.
Bundan əvvəl Kosovo Respublikasının prezidenti Vyosa Osmani NATO-nun sülhməramlı KFOR qüvvələrinin Kosovonun NATO-ya qəbul olunana qədər bölgədə qalacağına ümid etdiyi bildirib.
Bundan əvvəl Türkiyə NATO-nun tələbi ilə Kosovoya xüsusi təyinatlılardan ibarət bir batalyon göndərmişdi. Ankara NATO-nun Müttəfiq Qüvvələri Komandanlığının sorğusuna cavab olaraq 65-ci Mexanikləşdirilmiş Piyada Briqadasının bir batalyonunun ehtiyat hissə kimi yerləşdirildiyini açıqlayıb.
Türkiyəli politoloq Göktuğ Çalışkan Ednews-a müsahibəsində bildirib ki, Türkiyədən bölgədə münaqişəni sona çatdırmaq yox, balanslaşdırıcı amil rolunu oynaması gözlənilir:
.jpeg)
“Gəlin ondan başlayaq ki, Türkiyə NATO-nun ən mühüm ordularından biridir. Türkiyəyə hərbi gücü və regional gücü ilə hörmət edilir. Bu kontekstdə NATO-nun türk əsgərləri tələbi Kosovo münaqişəsində “tarazlıq” kimi qiymətləndirilməlidir. Burada məqsəd Türkiyənin hər iki tərəf üçün balans yarada biləcək bir amil olmasıdır. Ona görə də Türkiyədən bölgədə münaqişəni sona çatdırmaq yox, balanslaşdırıcı amil rolunu oynaması gözlənilir”.
Kosovodakı NATO qüvvələrinin komandanlığında Türkiyənin maraqları ilə bağlı politoloq fikirlərini belə ifadə etdi:
“Türkiyə həm NATO-da, həm də regionda böyük hərbi gücdür. Beləliklə, Türkiyənin yaxın və orta perspektivdə NATO qüvvələrinin Kosovada komandanlığı Türkiyənin region ölkələri arasında nüfuzunu daha da artıracaq. Türkiyə vasitəçi və stabilizator olmaqla yanaşı, həm də regionda diplomatik təsirini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Serbiya prezidenti Vuçiçin Türkiyə qoşunlarının Kosovoya daxil olmasını prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğandan xaiş etməsi barədə də şayiələr var. Nəzərə alsaq ki, Serbiya, Kosovo və Aİ arasında məsləhətləşmələr davam edir və Ohrid sazişi bu ilin sonuna kimi imzalana bilər, Vuçiçin bu addımı məntiqlidir. Çünki Serbiya Avropa Birliyinə daxil olmaq istəyir. Buna nail olmağın yolu isə bu razılaşmadan keçir. Ona görə də Kosovoda əks tarazlıq kimi Türkiyədən kömək alması bu baxımdan vacibdir”.
Bölgədə Türkiyə üçün mümkün risklər və problemlər var. Göktuğ Çalışkan NATO qüvvələrinə hücumunun yenidən başlandığı təqdirdə, Türkiyə qüvvələrinin buna münasibətini problem adlandırıb.
“Bölgədə Türkiyənin üzləşə biləcəyi bəzi problemlər var. Məsələn, NATO qüvvələrinə yenidən hücum edəcəyi təqdirdə Türkiyə qüvvələrinin münasibəti burada önəmli olacaq. Bu məsələlər risk və problemlər yarada bilər”.
Bundan əlavə, politoloq Türkiyənin regional mövqeyi və digər ölkələrlə əlaqələri baxımından əhəmiyyətini vurğulayıb.
“Türkiyənin NATO daxilində əks tarazlıq kimi Kosovoda qüvvələrə komandanlıq etməsi onun həm NATO daxilində, həm də bölgədə təsirini artırdığını göstərir. Üstəlik, onun əks tarazlıq kimi görünməsi də region ölkələrinin bunu nəzərə almasının sübutudur. Düşünürəm ki, bu vəziyyət Türkiyənin regional mövqeyinə və digər ölkələrlə münasibətlərinə müsbət təsir edəcək, çünki Türkiyənin bu addımı Türkiyəyə baxış tərzinin təzahürüdür və onun regional təsirinin artdığını göstərir”.
Nurlana Hacıyeva
