Avropanın iri şirkətləri Ukraynada xüsusi əməliyyatın başlamasından sonra Rusiya bazarında ən azı 100 milyard avro itki ilə üzləşib.
Bəs bu itkilər Aİ ölkələrinə necə təsir edəcək? Müharibə bitdikdən sonra itkilər necə bərpa olunacaq? Qərbin Ukraynaya dəstəyi nə vaxta qədər davam edəcək?
Mövzu ətrafında Dunay Regionu və Mərkəzi Avropa (IDM) İnstitutunun direktoru Sebastian Schäffer ilə müzakirə apardıq. O, Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, bu, itkilərin təxminən 40%-i, yəni 95 milyard avroluq yüksək qiymətlər səbəbindən artıq mənfəət əldə edən neft və qaz şirkətlərindəndir.
“Bu zərərlərin 17,5 milyard avrosu banklar kimi maliyyə qurumları ilə yanaşı sığorta şirkətlərinin də payına düşüb. Əlbəttə ki, böyük zərbə alan bir neçə şirkət var, lakin mən Aİ ölkələrinə böyük təsir görmürəm, çünki Rusiya bazarı avropalıların qlobal investisiyalarının sadəcə 3,5%-ni təşkil edir”.
Onun sözlərinə görə, burada böyük sual təkcə Ukraynada müharibənin nə vaxt bitəcəyi yox, daha önəmlisi necə bitəcəyidir.
“Həmin itkilərin bəziləri ya əvvəllər qeyd olunan artıq mənfəət hesabına kompensasiya edilib, ya da dövlətlər tərəfindən təmin edilib. Uzunmüddətli perspektivdə burada əsas sual təkcə müharibənin nə vaxt bitəcəyi deyil, daha da önəmlisi necə bitəcəyidir. Rusiya Federasiyasındakı Avropaya məxsus qurumların yarıdan çoxu hələ də ölkədə fəaliyyət göstərir və müharibə nə qədər uzun sürərsə, itkiləri azaltmaq bir o qədər də çətinləşəcək. Ancaq həlledici cəhət müharibənin bitməsi şərtləridir. Müharibənin bitməsinin Rusiya Federasiyasının sabitliyinin pozulmasına və hətta dağılmasına gətirib çıxaracağı çox real ssenari var. Hətta bir növ dondurulmuş münaqişə ilə, danışıqlar yolu ilə əldə edilən sülh birbaşa qonşuluqda və həmçinin Rusiyada təhlükəsizliyin daha da artması demək olacaq, çünki bir müddət sonra regionda dondurulmuş münaqişələrin daha da gərginləşməsi mümkündür. Itkilərini azaldıb gedən şirkətlər Rusiya Federasiyasına belə şərtlərlə qayıtmağın məqsədəuyğun olacağı təqdirdə diqqətli ola bilərlər. Şübhəsiz ki, fürsətlər də olacaq, fürsətçilər də, lakin Rusiya Federasiyasında olduğu kimi başqa imkanları axtaran bir yerdəyişmə artıq davam edir”.
Maraqlıdır Qərbin Ukraynaya dəstəyi nə vaxta qədər davam edəcək? Dəstək azalacaqmı?
Sebastian Schäffer düşünür ki, bu çox çətin mülahizədir.
Çünki bəzi ölkələrdən dəstəyin azalması müşahidə olunur, hər halda başlanğıcda daha yüksək olub-olmaması sualını verə bilərik.
Ümumiyyətlə, bu günə qədər Rusiyada Avropa şirkətləri fəaliyyət göstərir. Rusiyada İtaliya Sahibkarlar Assosiasiyasının prezidenti Vittorio Torrembini bu haqda belə bir fikir səsləndirib.
“Ukrayna təkcə öz yaşaması üçün mübarizə aparmır, həm də azadlıq və demokratiya kimi dəyərləri müdafiə edir. Demək olar ki, hər gün müxtəlif tərəflərdən - İtaliyadan, Qərb siyasətçilərindən, mətbuatımızdan, həmkarlarımızdan, nəhayət, Fransadan, Almaniyadan, ABŞ-dan və digər ölkələrdən durmadan zəng vurub bizə təzyiqlər edirlər: siz hələ Rusiyanı necə tərk etməmisiniz? Orada nəyi unutmusuz?”.
Bəs, Qərbin Rusiyanı tərk etməyən belə təşkilat və şirkətlərə münasibəti necədir?
Sebastian Schäffer düşünür ki, burada ümumiləşdirmə aparmaq çətindir, çünki Qərb vahid bir qurum deyil, müstəqil dövlətlər, şirkətlər və bu mövzu ilə bağlı müxtəlif baxışları olan şəxslərdən ibarətdir. “Ukraynada baş verən vəhşiliklərin, eləcə də Kremldən mülki infrastruktura davamlı hücumların şəxsən şahidi olduğum üçün təzyiqlərdən və maliyyə itkilərindən şikayət etməmişdən əvvəl iki dəfə fikirləşərdim”.
Nurlana Hacıyeva
